Dwaling

Bij dwaling is er sprake van een onjuiste voorstelling van zaken, meestal bij koopovereenkomsten. En deze onjuiste voorstelling moet zo essentieel zijn, dat zonder deze onjuiste voorstelling de overeenkomst niet was gesloten.

De wettelijke regeling van dwaling staat in art. 228 van boek 6 van het Burgerlijk Wetboek (art. 6:228 B.W.). Met de wederpartij wordt in dit artikel degene bedoeld, die een onjuiste voorstelling van zaken geeft en de vernietigbare rechtshandeling verricht.

[bewerk] Drie situaties

Er zijn drie situaties, waarin sprake is van dwaling. De eerste is een dwaling die te wijten is aan een onjuiste inlichting van de wederpartij (art. 6:228 lid 1 sub a B.W.). Zonder deze inlichting was de overeenkomst niet gesloten. Aanprijzingen in algemene bewoordingen in advertenties, zoals "de beste", "de goedkoopste" en "de mooiste" leveren geen grond voor een beroep op dwaling op. Zie het arrest Booy/Wisman.

De tweede situatie is, dat de dwaling is ontstaan door ongeoorloofd zwijgen van de wederpartij (art. 6:228 lid 1 sub b B.W.). De wederpartij heeft informatie, die belangrijk is voor de beslissing om de overeenkomst wel of niet te sluiten, maar verzwijgt deze informatie. De mededelingsplicht van de wederpartij gaat hier voor de onderzoeksplicht van de dwalende partij, in de zin van art. 6:228 lid 2 B.W. Dit werd bepaald in het arrest Van der Beek/Van Dartel.

En de laatste situatie is de wederzijdse dwaling (art. 6:228 lid 1 sub c B.W.), waarbij zowel de wederpartij als de dwalende partij van dezelfde onjuiste feiten uitgingen. En bij een juiste voorstelling van zaken, zou de dwalende partij niet overeenkomst niet hebben gesloten.

[bewerk] Uitzonderingen

In art. 6:228 lid 2 B.W. staan een aantal uitzonderingen opgesomd, waardoor een beroep op dwaling niet mogelijk zou zijn: de aard van de overeenkomst, verkeersopvattingen en de omstandigheden van het geval, die voor rekening van de dwalende moeten blijven.

Met de aard van de overeenkomst wordt bedoeld, dat sommige overeenkomsten er onbetrouwbaar uitzien en daardoor dwalingskans toeneemt. Onder de verkeersopvattingen valt de onderzoeksplicht van de dwalende partij.

Een ander geval is de zogenaamde verkopersdwaling, bijvoorbeeld de situatie dat iemand een object verkoopt voor een klein bedrag, maar wat later miljoenen waard blijkt te zijn. Door het afstaan van een zaak neemt men dit risico en is een beroep op dwaling niet gerechtvaardigd. Het arrest waarin dit bepaald is Kantharos van Stevensweert.

Tenslotte zijn, in het algemeen, verwachting over de toekomst die de partijen bij het sluiten van de overeenkomst hadden, die later niet uit bleken te komen, dwalingen die voor rekening van de dwalende moeten blijven. Zie het arrest Marktcafé.

[bewerk] Vernietigbaarheid

Een geslaagd beroep op dwaling leidt tot vernietigbaarheid van de rechtshandeling en daarmee ook tot vernietiging van de overeenkomst.