Duiven en tortels

Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Aves (Vogels)
Orde:	Columbiformes (Duifachtigen)

Orde

Columbidae (Duiven en tortels)

Duiven en tortels (Columbidae) vormen een familie van meestal middelgrote, compact gebouwde vogels met volle, ronde borst en kleine kop. Ze hebben een snelle, meestal rechtlijnige vlucht. Ze kunnen in tegenstelling tot andere vogels water met de snavel opzuigen. De jongen worden met "duivenmelk" uit de krop gevoerd.

[bewerk] De duif als gedomesticeerde vogel

Duiven worden al lang gehouden door de mens; als pluimvee, om ze (in duiventillen) vet te mesten en op te eten, maar vooral ook als postduif vanwege hun fenomenale oriëntatievermogen. Al in de vijfde dynastie van het oude Egypte (±2000 v. Chr.) bestonden er al tamme duiven. Hiervan zijn tekeningen gevonden in een graf uit die periode. In de Tachtigjarige Oorlog werd de duif al gebruikt om berichten over te brengen vanuit belegerde steden. In de Eerste Wereldoorlog gebruikten zowel het Duitse leger als de geallieerden postduiven.

[bewerk] De duif als symbool

De duif staat symbool voor verschillende dingen.

Personificatie van de vrede, in tegenstelling tot de raaf. Dit is terug te voeren op het verhaal van Noach.
Een paartje duiven is het symbool van de liefde. Vaak is dit het attribuut van Venus.
Het christelijke symbool voor de Heilige Geest, naar de woorden van Johannes de Doper: En Johannes getuigde: ‘Ik heb de Geest als een duif uit de hemel zien neerdalen, en hij bleef op hem rusten.’ (Johannes 1:32).
De ziel. Op oude schilderijen staat soms een non afgebeeld waarbij een duif uit de mond komt. De ziel verlaat het lichaam.
Een duif met een flesje in de snavel is het attribuut van Remigius.

[bewerk] De duif als delicatesse

Houtduiven zijn soms te koop bij de poelier. Ook wordt er soep gemaakt van de duif.

[bewerk] Soorten

In België en Nederland komen een aantal duivensoorten voor, waarvan sommige zich sterk aan de mens hebben aangepast. De rotsduif bijvoorbeeld is een voorouder van de tamme stadsduif die overal in de grote steden aangetroffen kan worden, volgens bepaalde mensen soms zelfs in te groten getale. Voor veel mensen is de stadsduif de duif, maar een duif als de turkse tortel of de houtduif komt ook zeer veel voor in Europa.

Soorten

Familie: Columbidae
- Geslacht: Alectroenas
  - Madagaskar-blauwe duif (Alectroenas madagascariensis)
  - Seychellen-blauwe duif (Alectroenas pulcherrima)
  - Comoren-blauwe duif (Alectroenas sganzini)
- Geslacht: Caloenas
  - Manenduif (Caloenas nicobarica)
- Geslacht: Chalcophaps
  - Smaragdduif (Chalcophaps indica)
  - Stephans smaragdduif (Chalcophaps stephani)
- Geslacht: Claravis
  - Purperband grondduif (Claravis godefrida)
  - Purperborstgrondduif (Claravis mondetoura)
  - Blauwe grondduif (Claravis pretiosa)
- Geslacht: Columba
  - Witnekduif (Columba albinucha)
  - Witkraagduif (Columba albitorques)
  - Chileense duif (Columba araucana)
  - Zilverduif (Columba argentina)
  - Olijfduif (Columba arquatrix)
  - Bolles laurierduif (Columba bollii)
  - Jamaica-duif (Columba caribaea)
  - Rosse duif (Columba cayennensis)
  - Naaktoogduif (Columba corensis)
  - Delegorgues duif (Columba delegorguei)
  - Nilgiri-houtduif (Columba elphinstonii)
  - Oosterse holenduif (Columba eversmanni)
  - Bandstaartduif (Columba fasciata)
  - Roodsnavelduif (Columba flavirostris)
  - Goodsons duif (Columba goodsoni)
  - Gespikkelde duif (Columba guinea)
  - Hodgsons duif (Columba hodgsonii)
  - Wijnrode duif (Columba inornata)
  - Bronsnekduif (Columba iriditorques)
  - Zwarte houtduif (Columba janthina)
  - Ryukyu-duif (Columba jouyi)
  - Laurierduif (Columba junoniae)
  - Kaneeltortel (Columba larvata)
  - Witkapduif (Columba leucocephala)
  - Witkopduif (Columba leucomela)
  - Sneeuwduif (Columba leuconota)
  - Rotsduif (Columba livia)
  - Vlekduif (Columba maculosa)
  - Sao-thome bronsnekduif (Columba malherbii)
  - Kortsnavelduif (Columba nigrirostris)
  - Holenduif (Columba oenas)
  - Salvins duif (Columba oenops)
  - Somalische holenduif (Columba oliviae)
  - Geelpootduif (Columba pallidiceps)
  - Andamanhoutduif (Columba palumboides)
  - Houtduif (Columba palumbus)
  - Picazuroduif (Columba picazuro)
  - Loodgrijze duif (Columba plumbea)
  - Comorenolijfduif (Columba polleni)
  - Leigrijze houtduif (Columba pulchricollis)
  - Bleekkapduif (Columba punicea)
  - Klipduif (Columba rupestris)
  - Geschubde duif (Columba speciosa)
  - Roodhalsduif (Columba squamosa)
  - Purpurduif (Columba subvinacea)
  - Sao-tome-olijfduif (Columba thomensis)
  - Sri lanka-houtduif (Columba torringtoni)
  - Trocazduif (Columba trocaz)
  - Afrikaanse houttduif (Columba unicincta)
  - Witkeelduif (Columba vitiensis)
  - Kameroenolijfduif (Culumba sjostedti)
- Geslacht: Columbina
  - Buckley's duif (Columbina buckleyi)
  - Peruaanse steenduif (Columbina cruziana)
  - Blauwoogsteenduif (Columbina cyanopis)
  - Inkaduif (Columbina inca)
  - Dwergduif (Columbina minuta)
  - Musduif (Columbina passerina)
  - Picui-duif (Columbina picui)
  - Zuid-Amerikaanse inkaduif (Columbina squammata)
  - Steenduif (Columbina talpacoti)
- Geslacht: Cryptophaps
  - Notenduif (Cryptophaps poecilorrhoa)
- Geslacht Ectopistes
  - Trekduif (Ectopistes migratorius) (uitgestorven)
- Geslacht: Didunculus
  - Tandduif (Didunculus strigirostris)
- Geslacht: Drepanoptila
  - Zijden jufferduif (Drepanoptila holosericea)
- Geslacht: Ducula
  - Groene muskaatduif (Ducula aenea)
  - Tahitiaanse muskaatduif (Ducula aurorae)
  - Indische muskaatduif (Ducula badia)
  - Bakers muskaatduif (Ducula bakeri)
  - Molukse muskaatduif (Ducula basilica)
  - Bonte muskaatduif (Ducula bicolor)
  - Brenchley's muskaatduif (Ducula brenchleyi)
  - Hoefijzermuskaatduif (Ducula carola)
  - Bronsrugmuskaatduif (Ducula chalconota)
  - Timorese muskaatduif (Ducula cineracea)
  - Grijze muskaatduif (Ducula concinna)
  - Finsch' muskaatduif (Ducula finschii)
  - Celebesmuskaatduif (Ducula forsteni)
  - Markiezenmuskaatduif (Ducula galeata)
  - Reuzenmuskaatduif (Ducula goliath)
  - Javaanse muskaatduif (Ducula lacernulata)
  - Peale's muskaatduif (Ducula latrans)
  - Celebesmuskaatduif (Ducula luctuosa)
  - Zwarte muskaatduif (Ducula melanochroa)
  - Mindoro-muskaatduif (Ducula mindorensis)
  - Zwartkraagmuskaatduif (Ducula mullerii)
  - Zwartknobbelmuskaatduif (Ducula myristicivora)
  - Micronesische muskaatduif (Ducula oceanica)
  - Pacifische muskaatduif (Ducula pacifica)
  - Brilmuskaatduif (Ducula perspicillata)
  - Pickerings muskaatduif (Ducula pickeringii)
  - Pinonmuskaatduif (Ducula pinon)
  - Koningmuskaatduif (Ducula pistrinaria)
  - Filipijnse muskaatduif (Ducula poliocephala)
  - Kleine muskaatduif (Ducula radiata)
  - Roze muskaatduif (Ducula rosacea)
  - Roodknobbelmuskaatduif (Ducula rubricera)
  - Rode muskaatduif (Ducula rufigaster)
  - Australische muskaatduif (Ducula spilorrhoa)
  - Whartons muskaatduif (Ducula whartoni)
  - Halsbandmuskaatduif (Ducula zoeae)
- Geslacht: Gallicolumba
  - Beckari's patrijsduif (Gallicolumba beccarii)
  - Palau-patrijsduif (Gallicolumba canifrons)
  - Barletts dolksteekduif (Gallicolumba criniger)
  - Tahitiaanse patrijsduif (Gallicolumba erythroptera)
  - Hoedts patrijsduif (Gallicolumba hoedtii)
  - Witborstpatrijsduif (Gallicolumba jobiensis)
  - Negrosdolksteekduif (Gallicolumba keayi)
  - Carolinenpatrijsduif (Gallicolumba kubaryi)
  - Dolksteekduif (Gallicolumba luzonica)
  - Tawitawi-dolksteekduif (Gallicolumba menagei)
  - Mindoro-dolksteekduif (Gallicolumba platenae)
  - Markeizenpatrijsduif (Gallicolumba rubescens)
  - Geelhartparadijsduif (Gallicolumba rufigula)
  - Diksnavelpatrijstortel (Gallicolumba salamonis)
  - Santa cruz patrijsduif (Gallicolumba sanctaecrucis)
  - Stairs patrijsduif (Gallicolumba stairi)
  - Sulawesi-patrijsduif (Gallicolumba tristigmata)
  - Marianenpatrijsduif (Gallicolumba xanthonura)
- Geslacht: Geopelia
  - Diamantduif (Geopelia cuneata)
  - Roodnekzebraduif (Geopelia humeralis)
  - Temmincks zebraduif (Geopelia maugei)
  - Gouls zebraduif (Geopelia placida)
  - Zebraduif (Geopelia striata)
- Geslacht: Geophaps
  - Spitskuifduif (Geophaps lophotes)
  - Spinifexduif (Geophaps plumifera)
  - Rosse kwartelduif (Geophaps plumifera ferruginea)
  - Bonte kwartelduif (Geophaps scripta)
  - Naaktoogkwartelduif (Geophaps smithii)
- Geslacht: Geotrygon
  - Grijskopkwartelduif (Geotrygon caniceps)
  - Cubaanse kwartelduif (Geotrygon chrysia)
  - Costa rica-kwartelduif (Geotrygon costaricensis)
  - Teugelkwartelduif (Geotrygon frenata)
  - Goldmans kwartelduif (Geotrygon goldmani)
  - Lawrence's kwartelduif (Geotrygon lawrencii)
  - Bruine kwartelduif (Geotrygon linearis)
  - Bergkwartelduif (Geotrygon montana)
  - Grote kwartelduif (Geotrygon mystacea)
  - Saffierkwartelduif (Geotrygon saphirina)
  - Veragua-kwartelduif (Geotrygon veraguensis)
  - Kuifkwartelduif (Geotrygon versicolor)
  - Bisschopskwartelduif (Geotrygon violacea)
- Geslacht: Goura
  - Kroonduif (Goura cristata)
  - Scheepmakers kroonduif (Goura scheepmakeri)
  - Waaierduif (Goura victoria)
- Geslacht: Gymnophaps
  - Nieuwguinese bergduif (Gymnophaps albertisii)
  - Molukse bergduif (Gymnophaps mada)
  - Solomon-eilanden bergduif (Gymnophaps solomonensis)
- Geslacht: Hemiphaga
  - Nieuwzeelandse duif (Hemiphaga novaeseelandiae)
- Geslacht: Henicophaps
  - Zwarte bronsvleugelduif (Henicophaps albifrons)
  - New britainbronsvleugelduif (Henicophaps foersteri)
- Geslacht: Leptotila
  - Cassins duif (Leptotila cassini)
  - Tolima-duif (Leptotila conoveri)
  - Witbuikduif (Leptotila jamaicensis)
  - Witwangduif (Leptotila megalura)
  - Geelbuikduif (Leptotila ochraceiventris)
  - Vale duif (Leptotila pallida)
  - Grijskopduif (Leptotila plumbeiceps)
  - Grijskruinduif (Leptotila rufaxilla)
  - Verreaux' duif (Leptotila verreauxi)
  - Grenada-duif (Leptotila wellsi)
- Geslacht: Leucosarcia
  - Wonga-duif (Leucosarcia melanoleuca)
- Geslacht: Lopholaimus
  - Knoedelduif (Lopholaimus antarcticus)
- Geslacht: Macropygia
  - Tortelkoekoeksduif (Macropygia amboinensis)
  - Bruine koekoeksduif (Macropygia emiliana)
  - Mackinlay's koekoeksduif (Macropygia mackinlayi)
  - Grote koekoeksduif (Macropygia magna)
  - Kleine gestreepte koekoeksduif (Macropygia nigrirostris)
  - Australische koekoeksduif (Macropygia phasianella)
  - Kleine koekoeksduif (Macropygia ruficeps)
  - Andamankoekoeksduif (Macropygia rufipennis)
  - Enggago-koekoeksduif (Macropygia tenuirostris cinnamomea)
  - Gestreepte koekoeksduif (Macropygia unchall)
- Geslacht: Metriopelia
  - Bronsvleugelpunaduif (Metriopelia aymara)
  - Naaktoogpunaduif (Metriopelia ceciliae)
  - Grote punaduif (Metriopelia melanoptera)
  - Moreno's punaduif (Metriopelia morenoi)
- Geslacht: Microgoura
  - Solomon-eilanden kroonduif (Microgoura meeki)
- Geslacht: Nesoenas
  - Mauritiusduif (Nesoenas mayeri)
- Geslacht: Oena
  - Maskerduif (Oena capensis)
- Geslacht: Otidiphaps
  - Fazantduif (Otidiphaps nobilis)
- Geslacht: Petrophassa
  - Witvleugelkwartelduif (Petrophassa albipennis)
  - Roodvleugelkwartelduif (Petrophassa rufipennis)
- Geslacht: Phapitreron
  - Grote bruine vruchtduif (Phapitreron amethystina)
  - (Phapitreron brunneiceps)
  - (Phapitreron cinereiceps)
  - Kleine bruine vruchtduif (Phapitreron leucotis)
- Geslacht: Phaps
  - Bronsvleugelduif (Phaps chalcoptera)
  - Struikbronsvleugelduif (Phaps elegans)
  - Harlekijnduif (Phaps histrionica)
- Geslacht: Ptilinopus
  - Alligatorjufferduif (Ptilinopus alligator)
  - Ripley's jufferduif (Ptilinopus arcanus)
  - Goudvoorhoofdjufferduif (Ptilinopus aurantiifrons)
  - Prachtjufferduif (Ptilinopus bernsteinii)
  - Gordeljufferduif (Ptilinopus cinctus)
  - Lilakapjufferduif (Ptilinopus coronulatus)
  - Roodnekjufferduif (Ptilinopus dohertyi)
  - Witkapjufferduif (Ptilinopus dupetithouarsii)
  - Witkopjufferduif (Ptilinopus eugeniae)
  - Fischers jufferduif (Ptilinopus fischeri)
  - Obi-jufferduif (Ptilinopus granulifrons)
  - Grey's jufferduif (Ptilinopus greyii)
  - Rapa-jufferduif (Ptilinopus huttoni)
  - Grijskopjufferduif (Ptilinopus hyogaster)
  - Knobbeljufferduif (Ptilinopus insolitus)
  - Henderson-eiland-jufferduif (Ptilinopus insularis)
  - Oranjebuikjufferduif (Ptilinopus iozonus)
  - Jambu-jufferduif (Ptilinopus jambu)
  - Geelkopjufferduif (Ptilinopus layardi)
  - Leclanchers jufferduif (Ptilinopus leclancheri)
  - Gele jufferduif (Ptilinopus luteovirens)
  - Wompoe-jufferduif (Ptilinopus magnificus)
  - Marche's jufferduif (Ptilinopus marchei)
  - Zwartnekjufferduif (Ptilinopus melanospila)
  - Roosbaardjufferduif (Ptilinopus mercierii)
  - Merrills jufferduif (Ptilinopus merrilli)
  - Halmahera-jufferduif (Ptilinopus monacha)
  - Dwergjufferduif (Ptilinopus nanus)
  - Geelborstjufferduif (Ptilinopus occipitalis)
  - Schlegels jufferduif (Ptilinopus ornatus)
  - Palau-jufferduif (Ptilinopus pelewensis)
  - Pareljufferduif (Ptilinopus perlatus)
  - Regenboogjufferduif (Ptilinopus perousii)
  - Purperkapjufferduif (Ptilinopus porphyraceus)
  - Roodhalsjufferduif (Ptilinopus porphyreus)
  - Temmincks jufferduif (Ptilinopus pulchellus)
  - Tahitiaanse jufferduif (Ptilinopus purpuratus)
  - Rarotonga-jufferduif (Ptilinopus rarotongensis)
  - Swainsons jufferduif (Ptilinopus regina)
  - Richards jufferduif (Ptilinopus richardsii)
  - Witbefkufferduif (Ptilinopus rivoli)
  - Marianenjufferduif (Ptilinopus roseicapilla)
  - Geelbefjufferduif (Ptilinopus solomonensis)
  - Zwartkinjufferduif (Ptilinopus subgularis)
  - Kleine prachtjufferduif (Ptilinopus superbus)
  - Vanuatu-jufferduif (Ptilinopus tannensis)
  - Oranje jufferduif (Ptilinopus victor)
  - Roodbefjufferduif (Ptilinopus viridis)
  - Wallace' jufferduif (Ptilinopus wallacii)
- Geslacht: Reinwardtoena
  - Browns langstaartduif (Reinwardtoena browni)
  - Gekuifde langstaartduif (Reinwardtoena crassirostris)
  - Reinwardts langstaartduif (Reinwardtoena reinwardtsi)
- Geslacht: Starnoenas
  - Blauwkopkwartelduif (Starnoenas cyanocephala)
- Geslacht: Streptopelia
  - Javaanse tortel (Streptopelia bitorquata)
  - Kaapse tortel (Streptopelia capicola)
  - Parelhalstortel (Streptopelia chinensis)
  - Turkse tortel (Streptopelia decaocto)
  - Treurtortel (Streptopelia decipiens)
  - Adamawa-tortel (Streptopelia hypopyrrha)
  - Rouwtortel (Streptopelia lugens)
  - Oosterse tortel (Streptopelia orientalis)
  - Madagaskartortel (Streptopelia picturata)
  - Witvleugeltortel (Streptopelia reichenowi)
  - Lachduif (Streptopelia risoria)
  - Isabeltortel (Streptopelia roseogrisea)
  - Roodoogtortel (Streptopelia semitorquata)
  - Palmtortel (Streptopelia senegalensis)
  - Rode tortel (Streptopelia tranquebarica)
  - Tortelduif (Streptopelia turtur)
  - Wijntortel (Streptopelia vinacea)
- Geslacht: Treron
  - Spitsstaartpapegaaiduif (Treron apicauda)
  - Madagascarpapegaaiduif (Treron australis)
  - Oranjeborstpapegaaiduif (Treron bicincta)
  - Afrikaanse papegaaiduif (Treron calva)
  - Grote papegaaiduif (Treron capellei)
  - Dikbekpapegaaiduif (Treron curvirostra)
  - Florespapegaaiduif (Treron floris)
  - Formosa-papegaaiduif (Treron formosae)
  - Waglers papegaaiduif (Treron fulvicollis)
  - Bonaparte's papegaaiduif (Treron griseicauda)
  - Kleine papegaaiduif (Treron olax)
  - Sumatraanse papegaaiduif (Treron oxyura)
  - Pembapapegaaiduif (Treron pembaensis)
  - Geelpoot groene vruchtenduif (Treron phoenicoptera)
  - Pompadourpapegaaiduif (Treron pompadora)
  - Timorpapegaaiduif (Treron psittacea)
  - Sao tome-papegaaiduif (Treron sanctithomae)
  - Seimunds papegaaiduif (Treron seimundi)
  - Japanse papegaaiduif (Treron sieboldii)
  - Wigstaartpapegaaiduif (Treron sphenura)
  - Soemba-papegaaiduif (Treron teysmanni)
  - Maleise papegaaiduif (Treron vernans)
  - Waalia-duif (Treron waalia)
- Geslacht: Trugon
  - Grijze grondduif (Trugon terrestris)
- Geslacht: Turacoena
  - Witmaskerduif (Turacoena manadensis)
  - Timorese zwarte duif (Turacoena modesta)
- Geslacht: Turtur
  - Zwartsnavelduif (Turtur abyssinicus)
  - Staalvlekduif (Turtur afer)
  - Brehmers duif (Turtur brehmeri)
  - Smaragdvlekduif (Turtur chalcospilos)
  - Tamboerijnduif (Turtur tympanistria)
- Geslacht: Uropelia
  - Camposduif (Uropelia campestris)
- Geslacht: Zenaida
  - Witvleugeltreurduif (Zenaida asiatica)
  - Geoorde treurduif (Zenaida auriculata)
  - Antilliaanse treurduif (Zenaida aurita)
  - Galapagos-treurduif (Zenaida galapagoensis)
  - Treurduif (Zenaida macroura)