Dubbele binding
Een dubbele binding is een chemische verbinding tussen twee atomen waarbij twee paren elektronen (dus in het totaal 4) betrokken zijn.
Bij een gewone enkele binding zijn twee elektronen betrokken. Deze twee elektronen plaatsen zich tussen de twee te binden atomen in (de zogenaamde s-binding). In een dubbele binding is één van de twee bindingen ook een s-binding, de andere is een zogenaamde π-binding, en de twee elektronen worden ook wel π-elektronen genoemd. De π-elektronen bevinden zich niet tussen de twee atomen in, maar in een vlak boven en onder de binding.
De dubbele binding komt veel voor in de koolstofchemie. Een koolstofatoom kan met vier andere atomen enkele bindingen aangaan. Zo bestaat het molecuul van methaan, CH4 uit een koolstofatoom dat een binding heeft met vier waterstofatomen. Is er een dubbele binding dan zijn er maar drie andere atomen, enz.
Twee koolstofatomen kunnen met elkaar een dubbele binding aangaan. Een eenvoudig voorbeeld is het molecuul van etheen. In dit molecuul zit er tussen de twee koolstofatomen een dubbele binding. Daarom is er bij beide koolstofatomen nog slechts plaats voor twee waterstofatomen. De dubbele binding zelf wordt aangegeven met twee streepjes tussen de koolstofatomen.
Een dubbele binding kan ook tussen andere atomen voorkomen. Zo bestaat het zuurstofmolecuul uit twee zuurstofatomen die met een dubbele binding chemisch met elkaar verbonden zijn. Ook combinaties van verschillende atomen kunnen een dubbele binding vertonen, de carbonylgroep bestaat uit een koolstof- en zuurstofatoom die zijn verbonden met een dubbele binding.
Een chemische verbinding die een dubbele binding bevat heet een onverzadigde verbinding. Een verbinding met meerdere dubbele bindingen heet meervoudig onverzadigd.
Als in een meervoudig onverzadigde verbinding de dubbele bindingen vlak naast elkaar liggen in hetzelfde vlak (dit betekent vaak dat er één enkele binding tussen zit, zoals in butadieen: C=C-C=C) heten de dubbele bindingen geconjugeerd, dit levert extra stabiliteit voor de verbinding. Als er in zo'n geconjugeerd systeem 4n+2 elektronen zitten levert dit heel erg veel extra stabiliteit. Aan dit soort verbindingen wordt de naam aromatische verbinding gegeven.
[bewerk] Vetten en oliën
Een onverzadigde binding in vetzuren veroorzaakt dat het vloeibaarder is dan het overeenkomstige verzadigde vetzuur. Onverzadigde vetzuren maken oliën vloeibaar (zonnebloemolie) of vetten zacht (reuzel). Onverzadigde vetzuren zijn oliezuur, linolzuur en linoleenzuur, achtereenvolgens met één, twee en drie dubbele bindingen. Voor gezondheidsclaims zie bij deze vetzuren.
Door additie van waterstof aan de vetzuurketens met nikkel als katalysator kunnen de dubbele bindingen omgezet worden in enkele bindingen, omdat het smeltpunt hierdoor hoger wordt wordt dit harden genoemd.
