Die Zauberflöte
als eerste Papageno
Die Zauberflöte (KV 620) is een opera ('zangspel') van Wolfgang Amadeus Mozart in twee bedrijven naar een libretto van Emanuel Schikaneder , gebaseerd op "Lulu oder die Zauberflöte" een verhaal geschreven door Christoph Wieland. De eerst opvoering was op 30 september 1791 in Wenen, in het Theater auf der Wieden.
Inhoud |
[bewerk] Personages
- Tamino, een prins (lyrische bariton; heel hoog zangerig en veelzijdig)
- Papageno, een vogelvanger (buffo-bariton)
- Astrifiammante, Koningin van de Nacht (coloratuursopraan)
- Pamina, haar dochter (sopraan)
- Sarastro, priester van de zon (diepe bas, basso profondo)
- drie dames (sopraan, mezzo-sopraan, alt)
- drie jongens (begeleiding,2 sopranen, alt)
- spreker (bas)
- drie priesters (spreker, tenor en bas)
- Monostatos, dienaar van Sarastro (tenor)
- Ein altes Weib (Papagena) (sopraan)
- Papagena/ oude dame (lichte sopraan)
[bewerk] Verhaal
Tamino gaat voor de Koningin van de Nacht op zoek naar haar dochter Pamina, die door Sarastro gevangen wordt gehouden. Tamino wordt daarbij vergezeld van Papageno, die op zoek is naar een vrouwelijke wederhelft. Van de drie dames krijgen ze een toverfluit (voor Tamino) en een klokkenspel (voor Papageno) mee.
Als Pamina gevonden wordt, blijkt Sarastro haar weliswaar gevangen te hebben, maar met als doel om haar uit de macht van haar moeder te redden. Haar moeder is alleen maar uit op macht. Sarastro daarentegen is de opperpriester van de Tempel van de Wijsheid. Hij laat Tamino, en later Pamina, een aantal beproevingen doorstaan, om aan te tonen dat de liefde alles overwint.
De Koningin van de Nacht probeert eerst nog haar dochter aan te zetten tot moord op Sarastro maar het plot wordt ontdekt en zij wordt overmeesterd. Papageno vindt zijn bruid (Papagena) en Tamino wordt voor eeuwig verenigd met Pamina.
[bewerk] Details
Het verhaal speelt zich af in een gefantaseerd oud Egypte. De prins Tamino wordt aangevallen door een slang. Hij bezwijmt en wordt gered door de drie dames van de koningin van de nacht. De 3 dames vinden hem zo knap dat ze het aan de koningin van de nacht gaan melden dat ze hem hebben gezien. Als hij weer bijkomt, is de vogelvanger Papageno bij hem. Hij speelt op een panfluit om vogels te lokken. Papageno beweert de slang gedood te hebben met zijn "reuzenkracht" en daardoor straffen de dames hem, zijn mond wordt met een gouden hangslot vergrendeld. De drie dames tonen Tamino het portret van Pamina, de dochter van de koningin van de nacht, die door de "boze" tovenaar Sarastro is ontvoerd. Tamino wordt verliefd op het portret en belooft Pamina te bevrijden. Hiervoor krijgt hij van de koningin van de nacht een toverfluit. Papageno wordt van het hangslot bevrijd en krijgt een toverklokkenspel. Hij zal Tamino begeleiden naar het paleis van Sarastro. De 3 dames beloven 3 wijze knapen die hen zullen helpen op hun weg.
Bij Sarastro zien we Monostatos, een afgezant van Sarastro Pamina slecht behandelen. Ze valt flauw en Papageno komt de lelijke Monostatos tegen. Ze denken van elkaar dat de andere de duivel is en lopen weg. Pamina leert na een tijdje Papageno kennnen als deze terugkomt naar het vertrek waar Pamina ligt.
Papageno legt alles uit, over prins Tamino en hoe ze haar zullen redden. Daarna lopen ze weg.
Op zijn tocht komt Tamino aan bij de Isistempel. Twee deuren zijn gesloten, de ‘Rede’ en de ‘Natuur’, een deur is open ‘de wijsheid’. Een priester vertelt dat Sarastro geen boosaardige tovenaar is. Hij is de heerser over de tempel van de ‘Wijsheid’. Hij wil Pamina aan de negatieve invloed van haar moeder onttrekken. Tamino moet drie proeven doorstaan: zwijgplicht, vuur en water. Intussen belooft Papageno eeuwig trouw aan een oude vrouw, die in een jonge vrouw, Papagena, verandert. Tamino slaagt in de drie proeven met behulp van de toverfluit.
De koningin van de nacht voelt zich verraden en wil Sarastro vermoorden, maar door een aardbeving splijt de aarde open en verdwijnt ze met haar drie dames in de kloof. Sarastro en zijn priesters vieren de overwinning van de zon op de duisternis.
[bewerk] Achtergronden
Die Zauberflöte is doordrenkt van ideeën uit de vrijmetselarij en beschrijft enkele inwijdingsrites. Ook de spreuk "sei standhaft, duldsam, und verschwiegen" is een letterlijk citaat uit deze rituelen, het wordt gezongen door de drie wijze knapen die Tamino zullen helpen op zijn reis. De hoofdgedachte in 'Die Zauberflöte' is: wie/wat is goed en wie/wat is slecht ?
[bewerk] Muziek
De opera bevat enkele zeer beroemde aria's, waarvan die van de koningin van de nacht ("O zittre nicht, mein lieber Sohn" en "der Hölle Rache kocht in meinem Herzen") door de haast onzingbaar virtuose coloratuurpartij misschien de bekendste zijn. Als ze goed wordt gezongen is het effect echter elektriserend. Deze aria van de koningin van de nacht bevat de hoogst geschreven noot ooit voor een opera: de F3. Ook de basaria 'In diesen Heil'gen Hallen' van Sarastro is geliefd, en de 'komische noot'-aria's van Papageno. Maar eigenlijk is iedere aria in deze opera een klassieker.
[bewerk] Canadees volkslied
Het Canadese volkslied, "O Canada" is op deze muziek van Mozart gebaseerd. Het "O Canada" is officieel vanaf 1980 het volkslied van Canada.
