DES-dochter
DES-dochters zijn vrouwen waarvan de moeder tijdens de zwangerschap diëthylstilbestrol, beter bekend als DES, heeft gebruikt. Dit is een verbinding met oestrogene activiteit, hoewel de chemische structuur niet verwant is aan die van het natuurlijke hormoon. Het trans-isomeer is actiever dan het cis-isomeer.
De stof is bekend geworden omdat hij vanaf 1946 tot 1974 wel werd voorgeschreven aan zwangeren die eerder een of meer miskramen hadden gehad, in de hoop dat dit de kans op herhaling zou verminderen. Dat bleek echter niet het geval. De stof is naar schatting voorgeschreven aan tussen 189.000 en 378.000 Nederlandse zwangeren.
Wel ontstonden er met name bij vrouwelijke foetussen afwijkingen aan de inwendige geslachtsorganen, die tot een hogere kans op een anders uiterst zeldzame vorm van vaginakanker (clear-cell carcinoom) bleken te leiden. Die kans is overigens ook bij DES-blootstelling in de baarmoeder nog steeds maar ca. 1 op 1000. Soms traden ook vormafwijkingen aan de baarmoeder op, waardoor de vruchtbaarheid van deze zogenaamde DES-dochters in sommige gevallen verminderd is. In sommige gevallen komen door de vormafwijkingen tijdens de zwangerschap afwijkingen van de ligging van de foetus voor, bijvoorbeeld een dwarsligging of een stuitligging. Deze problematiek is van afnemend belang omdat de meeste DES-dochters inmiddels de leeftijd waarop ze kinderen krijgen gepasseerd zijn.
Meestal is echter de enige bij DES-dochters waargenomen afwijking een wat grotere uitbreiding van het endocervicale epitheel (het slijmvlies in het kanaal van de baarmoederhals) dan normaal, tot over de hele ectocervix (dat deel van de cervix dat in de vagina zichbaar is) en soms reikend tot op de vaginatop. Dit heeft verder weinig consequenties, behalve een vaak iets overvloediger vaginale afscheiding dan gemiddeld. Wel wordt aanbevolen dat deze vrouwen geregeld een uitstrijkje laten maken.
Het lijkt zo te zijn dat zonen van DES-dochters een 2 à 3 maal hogere kans hebben op een bepaalde afwijking van de penis (hypospadie). De kans zou stijgen van 2 per duizend naar 4 a 6 per duizend, en blijft dus nog steeds heel klein.
[bewerk] Externe link
- Informatiepagina's van de stichting DEScentrum.
