Deontologie
De deontologie ("plichtenleer", vanuit het grieks, deon, “plicht,” en logos, “rede”) is een ethische stroming, die uitgaat van absolute gedragsregels, vaak, maar niet altijd, gesteld als normen. Er wordt ook wel gesproken over plichtethiek. Iets wat slecht is, is volgens een deontoloog altijd slecht, ook als de uitkomst goed zou zijn want er bestaat geen "goed" als zodanig, het enige wat goed zou kunnen zijn is de intentie, de goede wil, en die goede wil impliceert de aanvaarding van bepaalde morele wetten. Zo keuren deontologen bijvoorbeeld martelen af, zelfs als daar levens mee gered kunnen worden.
Tegenover de deontologie staat het utilisme, een teleologische ethiek die in sommige interpretaties zou stellen dat het goede datgene is dat het grootste voordeel oplevert voor het grootste aantal mensen. Het kenmerk van deze ethiek is dat het fundament van de moraal bestaat uit de extra (morele) waarde die door de handeling wordt voortgebracht.
De belangrijkste deontologische filosoof was Immanuel Kant. Zijn categorische imperatief is een duidelijk voorbeeld van deontologie, Zijn hypothetische imperatief is daarentegen meer vergelijkbaar met het utilisme en dus met de teleologische ethiek. Hoewel de categorische imperatief absoluut is, is het géén norm. Het is namelijk een imperatief voor het autonoom zedelijk bewustzijn terwijl een norm een maatschappelijke regel is die voor de individuen geldig is. Voor het afzonderlijk individu is de norm dus een facet van een heteronoom moraalsysteem. Een andere bekende deontologische filosoof was John Rawls. Ook mensenrechtenorganisaties als Amnesty International zou men deontologisch kunnen noemen.
