Concertgebouw (Amsterdam)
Coördinaten:
52°21'N, 4°52'O
Het Concertgebouw is een concertzaal in Amsterdam, in het stadsdeel Amsterdam Oud-Zuid. Vanwege de volgens velen superieure akoestiek wordt het beschouwd als één van de drie beste zalen ter wereld voor symfonische muziek. De andere twee zijn de Symphony Hall in Boston (VS) en de Musikvereinsaal in Wenen (Oostenrijk).
Het Concertgebouw telt drie zalen: Grote Zaal, Kleine Zaal en Spiegelzaal
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De oprichtingsvergadering werd gehouden in 1882 in een theaterzaal aan de Singel, thans discotheek 'Odeon'.
De bouw van het Concertgebouw begon in 1883 in een lege polder die destijds buiten de stadsgrenzen van Amsterdam lag (in de gemeente Nieuwer Amstel), aan de rand van het latere IJsclubterrein, het huidige Museumplein. Als fundering werden 2186 heipalen van twaalf tot dertien meter lang tot op de zandbodem geslagen.
De zaal werd geopend op 11 april 1888, met een inwijdingsconcert waaraan 120 muzikanten en een koor van 500 personen deelnamen. Er werd muziek ten gehore gebracht van Wagner, Händel, Bach, en Beethoven.
[bewerk] Architect
De architect van het gebouw was Adolf Leonard van Gendt, voor wie het twee jaar eerder gebouwde Neue Gewandhaus in Leipzig diende als inspiratiebron. Deze zaal werd vernield in 1943.
Bij een grote renovatie van 1985 tot 1988 is aan het J.W. Brouwersplein een nieuwe hoofdingang aangebouwd met een moderne glazen foyer, naar ontwerp van Pi de Bruijn.
[bewerk] Grote Zaal
De Grote Zaal is 44 meter lang, 28 meter breed, en 17 meter hoog; de zaal biedt plaats aan ongeveer tweeduizend mensen. De zaal heeft een galmtijd van 2,8 seconde zonder publiek, en 2,2 seconde met publiek. Deze lengte maakt de zaal uitermate geschikt voor het repertoire uit de late Romantiek zoals de werken van Mahler, en juist in mindere mate geschikt voor versterkte muziek en kamermuziek. De Grote Zaal wordt desondanks ook gebruikt voor solorecitals van beroemde mucisi.
Men kan de ongeëvenaarde akoestiek van de grote zaal zelf toetsen door (wel voor een concert!) een harde droge klap met de handen te geven. Men hoort dan een heldere weerklank die donker uitsterft. Duidelijk anders dan in andere zalen.
[bewerk] Kleine Zaal
Achter de Grote Zaal bevindt zich op de bovenverdieping een kleinere ovale zaal, die de Kleine Zaal genoemd wordt. Deze is 20 meter lang en 15 meter breed. Deze meer intieme ruimte is erg geschikt voor kamermuziek en zang.
[bewerk] Spiegelzaal
Achter de Grote Zaal bevindt zich op de begane grond een ovale zaal die precies onder de (hier eerder genoemde) Kleine Zaal ligt. Deze wordt de Spiegelzaal genoemd naar de vele spiegels die zich in de deuren bevinden. Het is een intieme zaal met een redelijk goede akoestiek die veel voor radiouitzendingen, zoals AVRO Spiegelzaal (en vroeger Fur Elise), wordt gebruikt.
[bewerk] Gebruik
Elk jaar vinden er zo'n 800 concerten plaats in het Concertgebouw voor een publiek van in totaal 850.000 mensen. De Spiegelzaal wordt gebruikt voor radio-uitzendingen. Een lange traditie vormen de concerten van de Zaterdagmatinee (oorspronkelijk georganiseerd door de VARA als Matinee op de Vrije Zaterdag) vanuit de Grote Zaal.
Sinds het begin heeft het Concertgebouw gediend als thuisbasis voor het Koninklijk Concertgebouworkest.
De lunchconcerten op woensdag zijn gratis toegankelijk (veelal gaat het om repetities voor het avondconcert). Op kerstavond is er elk jaar een, ook gratis toegankelijke, kerkdienst van de Diensten met Belangstellenden.
In 1994 is door het Concertgebouw, het Koninklijk Concertgebouworkest en de Vrienden van het Concertgebouw en het Koninklijk Concertgebouworkest de jongerenvereniging Entrée opgericht. Deze vereniging heeft drempelverlaging van het Concertgebouw en het Concertgebouworkest voor jongeren als doel. Door flinke kortingen aan te bieden op een groot deel van het reguliere concertaanbod en door het organiseren van projecten gericht op jongeren, probeert de vereniging dit doel te bereiken. In september 2006 had de vereniging 3.500 leden tot en met 26 jaar.
[bewerk] Namen van componisten
Zowel de grote als de kleine zaal zijn getooid met de namen van de componisten die ten tijde van de bouw van het gebouw (en ook daarna nog) het meest gewaardeerd werden. De volledige lijst bestaat uit: Zweers, Bruckner, Mahler, Franck, Diepenbrock, Debussy, Dopper, Rich. Strauss, Röntgen, Bartok, Dvořák, Haendel, Lulli, Scarlatti, Mozart, Cherubini, Weber, Berlioz, Chopin, Liszt, Wagner, Gounod, Reinecke, Schuijt, Obrecht, Sweelinck, Orl. Lassus, Clemens n.P., Wanning, Tschaikovsky, Strawinsky, Wagenaar, Reger, Ravel, Pijper, Schubert, Mendelssohn, Schumann, Verhulst, Niels Gade, Rubinstein, Spohr, v. Beethoven, Brahms, Haydn en Bach.
[bewerk] Locatie
Het Concertgebouw ligt aan de Van Baerlestraat bij het Museumplein en is bereikbaar met tramlijnen 3, 5, 12, 16 en 24 en buslijnen 142, 145, 170, 172 en 370.
