Columbiaanse uitwisseling
De Columbiaanse uitwisseling is een van de grootste gebeurtenissen geweest in geschiedenis van de ecologie, landbouw, en cultuur van onze wereld. De uitdrukking wordt gebruikt om de enorme uitwisseling van landbouwrassen, ziekten en culturen tussen de Oude Wereld en de Nieuwe Wereld na de ontdekking van Amerika in 1492. In dat jaar leidde Christoffel Columbus' ontdekkingsreis tot een era van grootschalig contact tussen het oostelijke en westelijke halfrond.
Inhoud |
[bewerk] Impact
[bewerk] Landbouw en voedsel
Deze uitwisseling van dieren- en plantensoorten had grote invloed op het leven in Europa, Amerika, Afrika en Azië. Voedsel dat mensen voorheen nooit hadden gezien werd plotseling volksvoedsel. Zo waren er voor 1492 geen aardappelen buiten Zuid-Amerika. In de negentiende eeuw was Ierland zo afhankelijk van de aardappel dat een misoogst leidde tot De Grote Hongersnood. De eerste Europese import, het paard, veranderde de levens van vele Amerindiaanse stammen op de Great Plains die hun nomadische leefstijl konden opgeven en vanaf paarden op bisons konden jagen. Tomatensaus, gemaakt van tomaten uit de Nieuwe Wereld, werd een Italiaans handelsmerk. Koffie en suikerriet uit Azië werden intensief verbouwde gewassen op Latijns-Amerikaanse plantages. Voor de Columbiaanse Uitwisseling waren er geen sinaasappelen in Florida, geen bananen in Honduras, geen rubberbomen in Afrika, geen koeien in Texas, geen ezels in Mexico en geen chocolade in Zwitserland. Zelfs de paardenbloem is als kruid door Europeanen naar Amerika gebracht.
Slechts weinig menselijke samenlevingen werden niet beïnvloed door deze grootschalige ecologische uitwisseling. Geen keuken ter wereld is sinds de reizen van Columbus en zijn opvolgers hetzelfde gebleven.
[bewerk] Ziekten
Met het nieuwe contact tussen de Oude Wereld en de Nieuwe Wereld werden ook ziekten uitgewisseld tussen beide werelddelen. Doordat vooral de Oude Wereld veel epidemieen kende, was het effect hiervan vooral verwoestend in de Nieuwe Wereld. Veel historici menen, dat dit een van de oorzaken is van de snelle verbreiding van de westerse cultuur in Noord- en Zuid-Amerika.
[bewerk] Overig
Een aantal organismen uit de Oude Wereld hebben door toedoen van de mens gevestigd in de Nieuwe Wereld. Omgekeerd hebben een aantal organismen uit de Nieuwe Wereld zich door toedoen van de mens gevestigd in de Oude Wereld. Men spreekt hier van exoten. Voorbeelden zijn Amerikaanse soorten als vogelkers en zonnebaars in Nederlandse natuur.
[bewerk] Overzicht
| Pre-Columbiaanse verspreiding van organismen met nauwe banden met de mens | ||
| Groep organismen | Oude Wereld | Nieuwe Wereld |
| Gedomesticeerde dieren | ||
| Gewassen | ||
| Besmettelijke ziektes |
|
|
