Coloradokever
| Coloradokever | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Leptinotarsa decemlineata Say, 1824 |
De coloradokever (Leptinotarsa decemlineata) behoort tot de familie van de bladhaantjes (Chrysomelidae) en is een gemakkelijk herkenbare zwart-geel gestreepte kever die oorspronkelijk afkomstig is uit zuidelijk Noord-Amerika, waarschijnlijk Mexico (niet Colorado).
Inhoud |
[bewerk] Verspreiding
In 1824 ontdekte de insectenkundige Thomas Say tijdens een wetenschappelijke expeditie in opdracht van de Amerikaanse overheid de coloradokever in de Rocky Mountains. Oorspronkelijk kwam de kever voor op stekelnachtschade (Solanum sp.), die net als de aardappel ook tot de nachtschadefamilie behoort. Door Europese immigranten die de spoorwegen aanlegden en de aardappel in het verspreidingsgebied van de kever meebrachten is de kever overgegaan op de aardappelplant.
Vijftien jaar later rond 1874 had de kever een afstand van 2500 km overbrugd en verscheen deze aan de Atlantische Oceaan. In 1877 werd de kever voor het eerst vanuit de Amerikaanse staat Colorado naar Europa gebracht. Beginnende haarden in Engeland en Duitsland in de omgeving van havens werden steeds uitgeroeid. In 1922 kwam de coloradokever in de omgeving van Bordeaux zeer veel voor. In 1935 werd de kever in België voor het eerst gezien en werd getracht met inschakeling van schoolkinderen en soldaten de kevers te verzamelen en te vernietigen. In 1938 kwam in België ernstige schade voor.
De kever is rond 1950 vanuit Amerika in Rusland gekomen door schepen met voedselhulp en komt nu over de hele wereld voor.
In Nederland blijkt de kever aan de noordelijkste de rand van haar klimatologische bepaalde verspreidingsgebied te zitten en geeft alleen in bepaalde warme jaren schade. In 1937 is de kever voor het eerst in Nederland in Limburg en Brabant gevonden. In 1938 zijn er ten zuiden van de Maas al 161 gemeenten met 607 vindplaatsen bekend en is nog geprobeerd de kever in Nederland uit te roeien door de kevers met man en macht te verzamelen en met gif te bestrijden, maar dit is niet gelukt.
[bewerk] Kever
De kever is ongeveer 10 mm lang en 7 mm breed en geel/oranje met tien dikke bruine strepen in de lengte over zijn dekschilden. Op het kopschild zitten zwarte vlekken.
De eerste generatie kevers vliegt vanaf april en leggen in juni en alleen als de temperatuur boven de 17o is hun eitjes op de bladeren van de aardappelplant. Coloradokevers leggen gedurende twee tot drie weken hun eitjes op de onderkant van de bladeren. De eitjes zijn oranje-geel, ongeveer 1 - 2 mm lang. De eilegsels bestaan uit 15 tot 80 eitjes, die met de punt aan het blad gekleefd keurig naast elkaar staan.
De larve van de kevers van de eerste of tweede generatie blijven tot het voorjaar 20 tot 50 cm diep in de grond zitten en gaan zich dan pas verpoppen. Twee weken later komt uit de pop de volwassen kever. De overwinterende kevers bevriezen als de bodemtemperatuur beneden de -7oC komt.
De kever kan in warme streken drie keer per jaar 300 tot maximaal 800 eitjes leggen. In Nederland komt meestal maar één generatie voor.
[bewerk] Larve
Afhankelijk van de temperatuur komen de larven na 5 tot 21 dagen uit de eitjes. De jonge grijsachtige larven eten eerst de resten van de eischaal op en verkleuren na enkele dagen naar lichtrood, wat later overgaat in een donkerrode kleur. De larven hebben zoals alle keverlarven drie paar borstpoten. De kop van de larve heeft een duidelijke zwarte kleur. Op het dikke achterlijf zitten aan elke kant van het lijf twee rijen bruine vlekjes. Deze vlek zit op elk lichaamssegment rondom de ademshalingsopening (stigma). De larven vervellen in drie tot vijf weken drie keer. Na de laatste vervelling zijn ze oranje-rood gekleurd. Als ze genoeg gegeten hebben laten ze zich op de grond vallen en kruipen ze de grond in.
[bewerk] Schade
De coloradokever kan zeer schadelijk voor de aardappel zijn, omdat de kevers maar vooral de vraatzuchtige larven aan de bladeren vreten. In korte tijd kunnen ze hele velden kaalvreten. Vroeger veroorzaakten ze in Europa veel schade, maar tegenwoordig kunnen ze goed onder controle gehouden worden.
