Cassius Dio

Belangrijkste leden van de gens Cassia.
Gaius Cassius Longinus Cassius Chaerea Lucius Cassius Dio (Cocceianus)

Lucius Cassius Dio was een Romeins senator en geschiedschrijver uit de 2e/3e eeuw na Chr. Hij was de laatste om een algemene geschiedenis te schrijven van het Imperium Romanum. Zijn werk zou in het Byzantijnse Rijk nog lang dé standaard blijven voor Romeinse geschiedenis. Hij was ook bedreven in de kunst van de prodigmata (voortekens). Hij is het prototype van de geromaniseerde Griek.

Inhoud 1 Leven 2 Werken 2.1 Biografie van Arrianus 2.2 Werkje over Prodigia 2.3 Gebeurtenissen vanaf Commodus' dood 2.4 Romeinse geschiedenis 3 Voetnoten 4 Beknopte bibliografie 5 Nederlandse vertalingen 6 Externe links

[bewerk] Leven

Lucius Cassius Dio¹ werd als Griek én zoon van Cassius Apronianus, lid van een belangrijke lokale familie én senator, geboren te Nicaea in Bithynia (ca. 155 na Chr.). Hij begint in Nicaea met een retorenopleiding, tijdens welke hij geïnteresseerd raakt voor onder andere Thucydides. Door zijn vader mee naar Rome gebracht, voltooit hij er zijn opleiding.

Nadat zijn vader hem geïntroduceerd had in de senaat, heeft Dio zich in 180 te Rome gevestigd. Hij doet daar zijn eerste ambtelijke ervaringen op en schopte het rond 190 tot senator. Wanneer in 192 Commodus vermoord wordt en Septimius Severus als overwinnaar uit de stijd kwam, stuurt Dio een werkje naar Severus over dromen en voortekenen die zijn troonsbestijging voorspellen². Zo komt Dio terecht in de kringen van het huis der Severii. Hij wordt praetor (195) en provinciegouverneur onder het goedkeurend oog van zijn vriend Septimius Severus. In 204 wordt hij dan consul.

Wanneer Dio, die Septimius' zoon Caracalla vergezelt in Klein-Azië, ziet hoe deze enkele senators onbeschoft behandelt, kookt hij inwendig van woede. Hij was immers zelf ook een senator. Vanaf 218 reist Dio vaak buiten Italië rond in verschillende functies. In 222 gaat hij naar Nicaea, waar hij ziek wordt. Zijn daimonion (inwendige stem) kondigt zijn pensioen aan, maar tevens het herstel van de senaat. Dio wordt echter beter en een nieuwe fase in zijn ambtelijke loopbaan begint.

Hij wordt achtereenvolgens gouverneur van Africa (223), Dalmatië (224 - 226) en tot slot Pannonia (226 - 228), waar hij voor het eerst drie legioenen onder zich heeft welke hij met harde hand drilt. In 229 is hij voor de tweede keer consul samen met keizer Alexander Severus, een uitzonderlijke prestatie voor een niet-Romein. Uiteindelijk keert hij terug naar Nicaea waar hij zijn grote historische werk afwerkt³.

[bewerk] Werken

Dio schreef enkel kleinere werkjes, om nadien te eindigen met zijn magnus opus.

[bewerk] Biografie van Arrianus

Waarschijnlijk een jeugdwerk dat Dio schreef over zijn streekgenoot Arrianus.

[bewerk] Werkje over Prodigia

Dit werkje over dromen en voortekenen schreef hij in 192, waarin hij de troonsbestijging van Septimius Severus voorspelde. Hij stuurde dit werk op naar Septimius, die hierdoor zeer geflateerd was en Dio opnam in zijn persoonlijk entourage.

[bewerk] Gebeurtenissen vanaf Commodus' dood

Na dit werkje had hij de smaak te pakken, en schreef hij ook nog - op aansporen van zijn daimonion - een verslag van de burgeroorlog van 193 tot 197. Dit viel erg in de smaak, zo laat hij ons weten.

[bewerk] Romeinse geschiedenis

Omdat zijn laatste werk zo goed was ontvangen, besloot Dio om een werk te wijden aan de Romeinse geschiedenis vanaf de stichting in 753 v. Chr. Hij zou hier meer dan twintig jaar aan werken, waarvan tien jaar alleen al aan het zoeken van zijn bronnenmateriaal. Hij vestigde zijn naam onder de groten der historici met zijn Romeinse Geschiedenis (῾Ρομαικη ῾Ιστορια), een omvangrijk geschiedwerk in het Grieks dat slechts gedeeltelijk bewaard bleef. Zijn overzicht van de geschiedenis begint met de stichting van Rome en reikte tot de regering van keizer Alexander Severus. Als onkreukbaar en objectief ambtenaar koos hij geen partij tegenover de gebeurtenissen en conflicten in vroegere eeuwen⁴.

[bewerk] Voetnoten

• ¹ Later auteurs geven hem het agnomen Cocceianus, maar deze is mogelijk niet authentiek.
• ² Dio beschouwde zich als een autoriteit op dit gebied.
• ³ Voor de reconstructie van zijn leven zijn we volledig afhankelijk van wat Dio ons vertelt in zijn Romaïkè historia, daar er geen andere auteurs zijn die over Dio's leven gegevens verschaffen.
• ⁴ Hij was echter wel zo slim om pas kritiek te hebben op Septimius Severus na diens dood.

[bewerk] Beknopte bibliografie

• Cassius Dio, Vier keizers. Rome onder Tiberius, Caligula, Claudius en Nero, vertaald door G.H. de Vries, Amsterdam, 2000, pp. 7 - 25.

[bewerk] Nederlandse vertalingen

• Cassius Dio, Vier keizers. Rome onder Tiberius, Caligula, Claudius en Nero, vertaald door G.H. de Vries, Amsterdam, 2000. ISBN 9025308716
• Cassius Dio, Augustus. Keizer van Rome, vertaald door G.H. de Vries, Amsterdam, 2002. ISBN 9025306624
• Cassius Dio, Samenzwering en verraad. De strijd om de macht na de moord op Julius Caesar, vertaald door G.H. de Vries, Amsterdam, 2006. ISBN 9025308813
• Cassius Dio, Geschiedenis van Rome. Boek 37., vertaald door Kox Kollum, 2002. (werk in uitvoering, vertaald: XXXVII 1-3.)

[bewerk] Externe links

• Artikel over Cassius Dio in Encyclopedia.WorldSearch (Engels)
• Artikel Cassius Dio and Ulpian door Robert L. Cleve (Engels)
• M.J. Moscovich, Dio Cassius on Scipio’s Return from Spain in 205 B.C., in The Ancient History Bulletin 2 (1988), pp. 107-110. (Engels)
• Suetonius en de regering van Tiberius: een vergelijking met andere bronnen (d.i. Tacitus, Cassius Dio en Velleius Paterculus) (Engels)