Carl Friedrich Gauss
Carl Friedrich Gauss (Oorspronkelijk in het Duits met een ß, dus Gauß) (Brunswijk, 30 april 1777 – Göttingen, 23 februari 1855), bijgenaamd "de vorst der wiskunde", was een Duits wiskundige en natuurkundige.
[bewerk] Leven
Een bekend verhaal over Gauss is dat hij op zevenjarige leeftijd zijn leraar verbaasde door binnen enkele seconden de getallen van 1 tot en met 100 op te tellen (alhoewel het probleem in werkelijkheid ingewikkelder was). Mede hierdoor werd hij al op jonge leeftijd als een soort van wonderkind herkend en kon hij jarenlang studeren en onderzoek verrichten op basis van een toelage van hertog Karel Willem Ferdinand van Brunswijk. Na diens dood werd Gauß in 1807 hoofd van het gloednieuwe observatorium van de Universiteit van Göttingen, waar hij ook had gestudeerd.
In Göttingen werkte Gauss aan de verdere bouw van het observatorium dat in 1816 gereed was. Gauss publiceerde intussen boeken over sterrenkunde, maar ook over wiskundige onderwerpen zoals rijen en reeksen, kansverdelingen, etc.
In 1818 werd hem gevraagd zich bezig te houden met landmeetkundige onderzoekingen rond het in kaart brengen van de Duitse staat Hannover. Een groot deel van zijn verdere leven heeft hij zich met de wiskunde op boloppervlakken bezig gehouden. Omdat op boloppervlakken de klassieke meetkunde van Euclides niet meer opgaat werd het tijd voor een niet-Euclidische meetkunde. Die ontstond dan ook rond 1830, vooral door de wiskundigen János Bolyai en Nikolaj Ivanovitsj Lobatsjevski, maar ook door werk van Gauß die daar al vanaf 1800 mee bezig was.
Hij leverde als eerste een sluitend bewijs van de Hoofdstelling van de Algebra.
Vanaf 1832 hield Gauss zich met Wilhelm Eduard Weber (een kennis en professor in de natuurkunde in Göttingen) bezig met onderzoek op het gebied van aardmagnetisme en de afwijking van de magnetische polen van de geografische polen. Ook op dat terrein heeft Gauß zijn sporen nagelaten. Nadat in 1838 Weber Göttingen moest verlaten namen ook Gauss' wetenschappelijke activiteiten af. In 1849 vierde hij nog zijn 50-jarig jubileum, maar daarna werd zijn gezondheid minder. Hij stierf in 1855.
De normale verdeling uit de kansrekening wordt ook wel Gaußverdeling of Gaussische verdeling genoemd. De grafiek van de normale verdeling wordt ook aangeduid als Gauss-curve.
Naar hem is ook een - inmiddels verouderde - eenheid van magnetische fluxdichtheid genoemd, de Gauss. De nieuwe eenheid is de Tesla, genoemd naar de elektrotechnicus en uitvinder Nikola Tesla, waarbij 1 Gauss gelijk is aan 10-4 Tesla.
[bewerk] Werken
- 1799: Dissertatie over de Hoofdstelling van de Algebra
- 1801: Disquisitiones Arithmeticae
- 1809: Theoria Motus Corporum Coelestium in sectionibus conicis solem ambientium (Theorie van de beweging van hemellichamen)
- 1827: Disquisitiones generales circa superficies curvas (Algemene navorsingen over gekromde vlakken)
- 1843/44: Untersuchungen über Gegenstände der Höheren Geodäsie, deel 1 (Navorsingen over zaken uit de hogere geodesie)
- 1846/47: Untersuchungen über Gegenstände der Höheren Geodäsie, deel 2
