Bultrug

Bultrug
IUCN-status: Kwetsbaar

Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Mammalia (Zoogdieren)
Orde:	Cetacea (Walvissen)
Familie:	Balaenopteridae (Vinvissen)
Geslacht:	Megaptera

Soort

Megaptera novaeangliae
(Borowski, 1781)

De bultrug (Megaptera novaeangliae) is een in zee levende walvis die behoort tot de suborde van baleinwalvissen.

[bewerk] Kenmerken

De bultrug is gemakkelijk herkenbaar. Hij heeft een gedrongen lichaamsbouw en is deels zwart van boven. De kop en de onderkaak zijn bedekt met knobbels (haarzakjes). De borstvinnen, met een lengte van eenderde van de lichaamslengte, zijn zwart-wit. De staartvinnen, die hoog worden opgetild tijdens het onderduiken, hebben golfvormige uiteinden, en een uniek patroon op de onderzijde waaraan een individuele bultrug kan worden herkend. Het is een van de grotere walvissoorten met een maximale lengte die kan variëren van 12 tot 15 meter. Het wijfje wordt groter dan het mannetje. Een volwassen exemplaar weegt 25 tot 30 ton. Als een bultrug onderduikt wordt de rug sterk gekromd en komt de kleine rugvin als een soort bult boven water. Vandaar de naam bultrug.

[bewerk] Voedsel

Bultruggen leven van vis en krill. Ze jagen op vis door deze aan te vallen of door met hun vinnen op het water te slaan. Een groep bultruggen legt een cirkel van luchtbellen om een school vis en slaat dan toe.

[bewerk] Voortplanting

Om vrouwtjes te verleiden brengt het mannetje van de bultrug een complex lied voort dat wel een half uur kan duren en kilometers ver te horen is. De zang is afhankelijk aan de regio waarin het mannetje leeft, en hij kan het jarenlang onthouden.

[bewerk] Mens en bultrug, jacht en bescherming

Geschat wordt dat tijdens de walvisjacht ongeveer 250.000 bultruggen zijn gedood. Tegenwoordig leven er nog 6 à 10.000. Hun aantal neemt de laatste jaren weer toe.

[bewerk] Verspreiding

De bultrug komt in alle wereldzeeën voor. In Europa wordt hij regelmatig gezien in de Golf van Biskaje.

[bewerk] Waarnemingen in België

1751 Vissers sleepten een dode bultrug naar het strand van Blankenberge.

Op 5 maart 2006 spoelde een dode bultrug aan op het strand van Nieuwpoort. Het betrof een 10 meter lang vrouwtje. De rechtervin van de walvis was opengesneden, hetgeen Jan Haelters van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen doet vermoeden dat het dier in de Noordzee een aanvaring heeft gehad met een schip. Het dier is in stukken gezaagd en afgevoerd naar het vilbeluik (verwerkingseenheid voor dierlijk afval).

[bewerk] Waarnemingen in Nederland

Op 7 oktober 2003 spoelde een dode bultrug aan op de Maasvlakte na eerder door Rijkswaterstaat uit de vaarroute nabij Hoek van Holland te zijn weggesleept. Het zou de eerste keer (in recente geschiedenis) zijn dat in Nederland een exemplaar aanspoelde. Een poging van medewerkers van Naturalis in Leiden om het skelet te behouden zodat dit zou kunnen worden tentoongesteld, mislukte. Het dier, een jong exemplaar van circa negen meter lengte, bleek al te zeer vergaan. Naturalis beschikt wel over een skelet van een bultrug, maar dit is incompleet.

Op 20 december 2003 spoelde opnieuw een bultrug aan, ditmaal bij Katwijk. De staart ontbrak. Vermoedelijk was het dier verdronken in een net. Ook deze keer probeerden medewerkers van Naturalis het skelet te behouden om dit te kunnen tentoonstellen.

Op 22 juni 2004 strandde op de Vliehors aan het Noordzeestrand van Vlieland een bultrug. Om de kop van de walvis zat een nylontouw gewikkeld, dat diep in het lichaam had gesneden. Mogelijk is dat de doodsoorzaak geweest. Het ging om een jong mannetje van circa 8 meter lengte. Het skelet van de bultrug werd geprepareerd door Naturalis.