Broeden
Broeden is het door warmte doen uitkomen van eieren, in het bijzonder bij vogels. De plaats waar eieren worden uitgebroed heet een nest. Broeden vindt gewoonlijk plaats in het voorjaar.
De broedduur kan variëren van circa 10 dagen tot drie maanden, afhankelijk van het soort. Bij zangvogels bebroedt het vrouwtje doorgaans vijf tot acht eieren, maar er zijn ook vogelsoorten waarbij het nest wel uit 20 eieren kan bestaan. De hoeveelheid hangt af van het aantal eieren dat het dier kan warmhouden.
Inhoud |
[bewerk] Broeden bij kippen
Bij de meeste kippenrassen ligt het aantal broedeieren tussen de 10 en 20. Bij deze hoendervogels duurt het broeden 21 dagen. Tijdens het broeden verandert het gedrag van een broedse kip. De kip trekt zich dan terug op de plaats waar zij de eieren heeft gelegd en broedt ze geduldig uit. Dit duurt 21 dagen. Gedurende deze periode eet en drinkt de hen niet veel, mede om te voorkomen dat zij veel ontlasting produceert en het nest bevuilt.
Tijdens de broedperiode stopt de kip met het leggen van eieren. Een broedse hen maakt typische geluiden (het zgn. klokken) en verlaat het nest zelden om te drinken, eten of een stofbad te nemen. Ze houdt de eieren op een constante temperatuur (een kip heeft een lichaamstemperatuur van 41° C) en keert de eieren op bepaalde tijdstippen.
Als er geen eieren uitkomen, verlaat de broedse kip het nest meestal na verloop van tijd. Er zijn echter ook gevallen bekend waarbij de kip zich letterlijk doodbroedt.
[bewerk] Broedparasieten
Er zijn vogels die hun eieren niet zelf uitbroeden, maar deze in het nest van andere vogels deponeren om hun het werk te laten doen. Dit worden broedparasieten genoemd. Een bekend voorbeeld hiervan is de koekoek. Dit is tevens de enige broedparasiet die in Europa voorkomt.
[bewerk] Loopvogels
Bij de meeste vogelsoorten broedt het vrouwtje de eieren uit, maar er zijn ook soorten waarbij het mannetje dit werk doet. Hiervan is de nandoe een hilarisch voorbeeld. Bij deze loopvogel neemt het mannetje de zorg over de eitjes van meerdere vrouwtjes op zich en verzorgt de jongen alleen zodra ze uit het ei gekropen zijn. Andere loopvogels, die met name in hete gebieden leven, laten hun kroost simpelweg uitbroeden door de zon.
[bewerk] Machinaal broeden
Naast het uitbroeden door de moeder zelf, kan ook een broedmachine worden gebruikt. In deze machine wordt een constante temperatuur gehandhaafd en worden de eieren zeer langzaam rondgedraaid. Bij het natuurlijk uitbroeden zorgt de moeder voor het regelmatig keren van de eieren. Machinaal broeden wordt vooral toegepast voor het op grote schaal uitbroeden van eieren of bij kippen waarvan de hennen niet broeds willen worden (dit kan bij sommige gefokte rassen het geval zijn).
