Beschaving
Beschaving heeft een verscheidenheid van betekenissen met betrekking tot de menselijke maatschappij. (Het synoniem civilisatie is afgeleid van het Latijnse civis, dat burger of stedeling betekent. De notie beschaven, bijschaven of minder ruw maken komt van het Latijnse erudere, dat in eruditie herkenbaar is.)
- In een technische betekenis, is een beschaving de complexe maatschappij waarin veel van de mensen in steden leven en hun voedsel door middel van landbouw verkrijgen, in tegenstelling tot stammenmaatschappijen waarin de mensen in kleine groepen leven en in hun onderhoud voorzien door jacht. Gebruikt in deze betekenis, is de beschaving een exclusieve term die op sommige menselijke groepen wordt toegepast.
- In bredere zin kan beschaving naar de maatschappij verwijzen. Deze definitie is minder exclusief en etnocentrisch dan de eerste. In deze betekenis is beschaving bijna synoniem met cultuur.
- Beschaving kan ook een norm van gedrag betekenen, gelijkend op etiquette. Het "beschaafde" gedrag of "beschaafdheid" wordt tegenover ruw of barbaars gedrag gesteld. In deze betekenis impliceert beschaving verfijning.
- Een ander gebruik van beschaving combineert de eerste en derde betekenis van het woord en impliceert dat de complexe maatschappij als superieur wordt aanzien tegenover de minder complexe maatschappijen. Dit standpunt wordt geassocieerd met racisme en imperialisme: de machtige maatschappijen hebben vaak geloofd dat het hun recht was om cultureel en met geweld te overheersen.
[bewerk] Externe links:
- 'De sociogenese van de begrippen beschaafd en beschaving',door Hans van Keken, Amsterdam juni 1979.
