Beltane

Beltane, Beltain, Beltaine of Bealtuinnis is een vruchtbaarheidsfeest dat deel uitmaakt van de cultuur van de Kelten in Ierland en Schotland, (maar niet op dezelfde wijze bekend is van andere Kelten, hoewel ook die lentefeesten hielden). Het begint aan de vooravond van 1 mei ter ere van de god van leven en dood Bel (god) of Belonus. Tegenwoordig wordt het ook gevierd door neopaganistische Wiccans en aanhangers van de Keltische Spiritualiteit, die er elementen van de Germaanse meiviering aan hebben toegevoegd. 1 mei wordt in het Schots-Gaelisch nog steeds Latha Buidhe Bealltainn genoemd, en de maand mei heet in het Iers-Gaelisch Bealtaine.

Het Keltische meifeest staat in het teken van bloei en bevruchting.

Beltain is de tegenhanger van Samhain, wanneer de winter wordt ingeluid en dat voor dood en duisternis staat. Beltain staat dus voor licht en leven.

Bij de Germanen en Saksen wordt op hetzelfde moment het vruchtbare paar Wodan en Freya herdacht in wat later de Walpurgisnacht werd. De hier vernoemde godin wordt vaak afgebeeld met drie graanhalmen. In de volksmythen overvlogen die nacht heksen van overal heuvels en bergen en kwamen tezamen om in gezelschap van saters en duivels de vruchtbaarheid te vieren.

[bewerk] Historische vorm

Beltain wordt voor het eerst vermeld in de Sanas Chormaic, een verklarende woordenlijst voor Iers-Keltische begrippen, samengesteld door Cormac van Cashel rond 900 n.C. Beltine staat er vermeld als “vuur van Bel” (tine is het Gaelisch voor vuur).

Het is een kruiskwart dag, die het midden aangeeft tussen winterequinox en zomersolstitium. Oorspronkelijk was het feest kennelijk een reinigingsritueel waarbij mensen en vee symbolisch tussen vuren werden geleid (beltene is "fel vuur" in het Oud-Iers) zodat hun ongerechtigheden zouden verdwijnen en de nieuwe groei een zuiver begin kon hebben, vrij van zonde en ziekte. In die vorm is het tot in christelijke tijden blijven voortbestaan. De Keltische druïden legden die twee grote noodvuren aan op de heuvels ter evocatie van de zonnegod die moeder aarde bevrucht. Het vee werd er eerst door gejaagd ter zuivering. En de mensen liepen er dan ook tussendoor. Beltain is oorspronkelijk vooral een vruchtbaarheidsfeest.

In de Keltische mythologie, in het Gaelisch is het een magische dag waarop de grenzen tussen de normale werkelijkheid en de Andere Wereld vervagen en er dus allerlei wonderlijke dingen kunnen gebeuren. Anders dan tijdens Samhain wanneer de doden toegang hebben tot het rijk der levenden, kunnen nu de levenden omgekeerd hun wereld verlaten en bij voorbeeld het elfenrijk bezoeken. In veel verhalen brengt het groot ongeluk als sommige handelingen, zoals een huwelijksvoltrekking, in de periode tussen Samhain en Beltaine worden uitgevoerd; die moesten dan tot de lente worden uitgesteld: als ze te overhaast nét voor Samhain werden voltrokken, bracht dat ook weer ongeluk, zoals bij de beroemde legende van Branwen, die iets te snel Hoge Koning Matholwch van Ierland huwt met rampzalige gevolgen.

[bewerk] Gekerstende vorm

Na kerstening is de maand mei de Mariamaand geworden. Vaak is Maria de beschermvrouw van het graan en de oogst. (In Frankrijk: Notre Dame de trois épis).

[bewerk] Wicca

De Wicca-beweging heeft het feest overgenomen en noemt het ook May Eve of Meifeest. Tijdens dit Beltane wordt er door de leden van een coven of door alle deelnemers aan het meifeest een Meikoningin gekozen die de aardse vorm van de Godin symboliseert.

Bijbehorende kleuren zijn dan lichtgroen, roze, wit, geel en andere lente en zomerkleuren. Wiccans en aanhangers van de Keltische Spiritualiteit vieren dit feest door onder andere over Beltanevuren heen te springen, maar ook door bijvoorbeeld te zaaien en offers te brengen.