Arbeidsovereenkomst (België)
Inhoud |
[bewerk] De arbeidsovereenkomst in België
[bewerk] Algemeen
[bewerk] Omschrijving
Een arbeidsovereenkomst is een overeenkomst afgesloten tussen werkgever en werknemer, en wordt gekenmerkt door de arbeidsprestaties van de werknemer (handarbeid, hoofdarbeid, cliënteel opsporen en bezoeken, huishoudelijke handenarbeid), geleverd onder het gezag van de werkgever of diens aangestelde, tegen een loon betaald door de werkgever of zelfs door een derde (extra's, fooien ...).
Een arbeidsovereenkomst kan gesloten worden voor een onbepaalde tijd (hoewel nooit voor het leven), voor een duidelijk omschreven werk of voor een bepaalde tijd. Het is mogelijk maximum vier overeenkomsten van elk minimum drie maanden af te sluiten zonder dat de totaalduur twee jaar overschrijdt. Uitzonderingen zijn aan te vragen bij de Inspectie van Sociale Wetten.
Buiten de vier geldigheidsvoorwaarden voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst (bekwaamheid, toestemming, geoorloofde oorzaak en een bepaald voorwerp) zijn er geen andere vereist. Er wordt een schriftelijke overeenkomst opgesteld wanneer de - voor de werknemer - gunstigste situatie in het gedrang komt, de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur.
[bewerk] Verplichtingen
- Werknemer
De werknemer is verplicht zijn werk zorgvuldig, eerlijk en nauwkeurig te vervullen op de wijze, tijd en plaats zoals overeengekomen.
Hij zal handelen onder het gezag van de werkgever of de aangestelden, zich ervan onthouden het fabrieksgeheim te breken of daden van oneerlijke concurrentie te stellen.
Hij zal geen schade berokkenen, het gebruikte arbeidsgereedschap en de ongebruikte grondstoffen in goede staat terugbezorgen, en bij het einde van de arbeidsovereenkomst zijn arbeidsbewijs (C4) afhalen bij de werkgever.
- Werkgever
De werkgever zal bij de aanwerving en selectie de verplichtingen naleven inzake informatie, raadpleging en adviesorganen. Hij zal de werknemer aan het werk zetten op de wijze, tijd en plaats zoals is overeengekomen. Hij zal als een goed huisvader zorgen voor de veiligheid en gezondheid, onder meer door het verzorgen van een Eerste Hulp-post. Hij zal het loon betalen, op de wijze, tijd en plaats zoals is overeengekomen. Hij zal de werknemer de nodige tijd geven om zijn geloofsplichten te vervullen. Hij zal de nodige zorg en aandacht wijden aan het onthaal van de werknemers en van de jeugdige werknemers in het bijzonder. De werkgever zal ten slotte als een goed huisvader zorgen voor het arbeidsgereedschap en de persoonlijke voorwerpen die de werknemer hem in bewaring geeft.
[bewerk] Schorsing
De uitvoering van de arbeidsovereenkomst wordt geschorst in geval van overmacht (met loonwaarborg voor de begonnen arbeidsdag), in geval van individuele of collectieve vakantie, zwangerschapsverlof, moederschapsverzekering en vaderschapsrust, zitting in arbeidsgerechten, afwezigheid voor sociale promotie of wegens politiek mandaat, militaire verplichtingen, klein verlet en verlof om dwingende redenen, ziekte/ongeval, arbeidsongeval/beroepsziekte, onderbreking van de beroepsloopbaan, vrijheidsberoving, syndicaal verlof, staking en lock-out.
[bewerk] Einde
De arbeidsovereenkomst wordt beëindigd door afloop van de overeengekomen termijn of voltooiing van het overeengekomen werk, opzegging door één van de partijen (bij een overeenkomst voor onbepaalde duur), door dringende reden tot verbreking, door de dood van de werknemer of door gevallen van overmacht die de uitvoering van het contract gedurende lange tijd onmogelijk maken.
De opzegging gebeurt hetzij bij een aangetekende brief (uitwerking de derde werkdag na de verzending) of bij gerechtsdeurwaardersexploot.
[bewerk] A.O. voor Werklieden
Een arbeidsovereenkomst voor werklieden is de overeenkomst waarbij een werknemer, de werkman of arbeider, zich verbindt, tegen loon, onder gezag van een werkgever in hoofdzaak handarbeid te verrichten.
[bewerk] Proefbeding
Het proefbeding laat de werkgever toe zich ervan te verzekeren of de werkman of arbeider zijn taak naar behoren zal vervullen. Het is een schriftelijke overeenkomst binnen de arbeidsovereenkomst die afgesloten wordt uiterlijk op het tijdstip van de indiensttreding en voor iedere werkman afzonderlijk. Er kan maar één proefbeding afgesloten worden per arbeidsovereenkomst, met een duur van ten minste 7 dagen en ten hoogste 14 dagen.
Tijdens de eerste zeven dagen van het proefbeding kan de overeenkomst niet eenzijdig worden beëindigd, tenzij wegens dringende reden zoals diefstal of bedrog. Na deze 7 dagen mag het wel beëindigd worden zonder een opzegtermijn te moeten naleven of een vergoeding te moeten betalen. Wanneer de proeftijd wordt geschorst, wordt de proeftijd verlengd met de duur van de schorsing. Deze verlenging mag niet meer dan 7 dagen zijn. Als er schorsing is gedurende de eerste 7 dagen, dan wordt de periode tijdens dewelke het proefcontract niet beëindigd kan worden, verlengd tot uiterlijk de 14e dag van de proeperiode (miva de eerste dag).
[bewerk] Schorsing
In geval van technische stoornis, slecht weer, gebrek aan werk wegens economische oorzaken, gewone ziekte of ongeval, arbeidsongeval en beroepsziekte, zwangerschapsverlof en moederschapsverzekering wordt de arbeidsovereenkomst voor arbeiders geschorst. Het loon wordt afhankelijk van het type en de duur van de schorsing aangepast.
[bewerk] Einde
De overeenkomst voor werklieden wordt beëindigd, behalve door een einde zoals vermeld in het algemeen, door langdurige ziekte, door eenzijdige beëindiging van de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur, of door willekeurige afdanking. Er is recht op afwezigheid om een nieuw werk te zoeken.
[bewerk] Het concurrentiebeding
Het concurrentiebeding is het beding waarbij de arbeider de verbintenis aangaat bij zijn vertrek uit de onderneming geen soortgelijke activiteiten uit te oefenen, hetzij door zelf een onderneming uit te baten, hetzij door in dienst te treden bij een concurrerende werkgever, waardoor hij de mogelijkheid heeft de onderneming die hij verlaten heeft, nadeel te berokkenen door de kennis, die eigen is aan die onderneming en die hij op industrieel of handelsgebied in die onderneming heeft verworven, voor zichzelf of ten voordele van een concurrerende onderneming aan te wenden.
Voor arbeiders die minder dan 25277 Euro verdienen is een concurrentiebeding niet-bestaand. Voor arbeiders die meer verdienen kan het hetzij enkel worden toegepast op bepaalde functies of, voor de meest verdienenden, rechtsgeldi in de arbeidsovereenkomst worden ingeschreven. Het moet bovendien betrekking hebben op gelijkaardige activiteiten, geografisch beperkt zijn, niet langer lopen dan 12 maand, en voorzien in een compensatoire vergoeding.
[bewerk] A.O. voor Bedienden
De arbeidsovereenkomst voor bedienden is de overeenkomst waarbij een werknemer, de bediende, zich ertoe verbindt, tegen salaris, onder gezag van een werkgever in hoofdzaak hoofdarbeid te verrichten.
[bewerk] Proefbeding
Het proefbeding, in dezelfde betekenis als dat bij de werklieden, moet schriftelijk worden opgesteld, uiterlijk op het tijdstip waarop de bediende in dienst treedt. De proeftijd mag niet minder dan 1 maand duren en niet meer bedragen dan 6 maanden of niet meer dan 12 maand bij een hogere loonklasse. Er wordt geen rekening gehouden met commissie, indexering of verhoging van of bij het loon van het moment. De proeftijd wordt beëindigd bij arbeidsongeschiktheid die meer dan zeven dagen duurt (zonder vergoeding) en in andere gevallen met een opzeggingstermijn van 7 dagen.
[bewerk] Schorsing
Wanneer de arbeidsovereenkomst van een bediende om reden van ziekte, gewoon ongeval, arbeidsongeval en beroepsziekte wordt geschorst, heeft de werknemer, al naargelang de periode van de schorsing, recht op een gewaarborgd weekloon (volledig voor de werkgever) en een gewaarborgd maandloon (met tussenkomst van de Ziekte & Invaliditeitsverzekering).
Er is tevens een bescherming voorzien voor de bediende die in zwangerschapsverlof gaat. De vrouwelijke bediende zal haar verlof geven ten vroegste de zevende week voor de vermoedelijke datum en bezorgt ten laatste acht weken voor de vermoedelijke datum van bevaling een geneeskundig getuigschrift waaruit deze datum blijkt. Vanaf de zevende dag voor de bevalling mag de bediende geen arbeid meer verrichten. Er bestaat prenataal en postnataal verlof. De bediende heeft recht op het uitstel van de verlenging van de arbeidsonderbrekeing wanneer haar kind overlijdt binnen een jaar na zijn geboorte.
Bij overlijden van de moeder en bij hospitalisatie van de moeder (vanaf de zevende dag na geboorte) kan moederschapsverlof omgezet worden in vaderschapsverlof.
[bewerk] Einde
De arbeidsovereenkomst voor bedienden loopt, behalve bij de algemeen vernoemde redenen, ten einde bij langdurige arbeidsongeschiktheid (meer dan zes maand afwezig, exclusief zwangerschapsonderbreking), en bij het einde van een bepaalde duur.
Er bestaan speciale procedures bij het bereiken van de pensioenleeftijd, mogelijkheid tot tegenopzegging, afwezigheid om een nieuw werk te zoeken, concurrentie - en scheidsrechterlijk beding.
[bewerk] Concurrentiebeding
Het concurrentiebeding bij arbeiders heeft dezelfde regels als die voor bedienden. Er kan afgeweken worden voor de beperkingen in tijd en ruimte en het verbod van toepassing in geval van beëindiging tijdens de proefperiode.
[bewerk] Scheidsrechterlijk beding
Bij een jaarloon van meer dan 50.000 Euro bestaat de mogelijkheid een scheidsrechterlijk beding te voorzien. De bediende moet daarenboven met het dagelijks bestuur van de onderneming of beheersverantwoordelijkheid hebben in een afdeling of bedrijfseenheid die kan worden vergeleken met die voor de gehele onderneming
[bewerk] Arbeidsovereenkomst voor handelsvertegenwoordigers
[bewerk] Omschrijving
De arbeidsovereenkomst voor handelsvertegenwoordigers omvat alle activiteiten die erin bestaan tegen loon onder het gezag, voor rekening en uit naam van één of meerdere opdrachtgevers, cliënteel op te sporen en te bezoeken, met het oog op het onderhandelen of het afsluiten van zaken (behalve verzekeringen).
De ondergeschiktheid aan de werkgever onderscheidt een handelsvertegenwoordiger van een makelaar, concessiehouder en gelijkaardige beroepen.
Een handelsvertegenwoordiger wordt betaald met een vast loon, een commissieloon (rechtstreekse of onrechtstreekse) of een combinatie van beide.
[bewerk] Bedingen
- Concurrentiebeding
Het concurrentiebeding houdt een vermoeden in van het aanbrengen van cliënteel. Het komt alleen voor bij hogere lonen, en volgens dezelfde voorwaarden als voorzien voor de uitwinningsvergoeding. Het concurrentiebeding moet op straffe van nietigheid schrifteljk worden vastgesteld, zoniet is er een forfaitaire schadevergoeding van ten hoogste drie maand.
- Delcrederebeding
Dit is de speciale clausule waardoor de handelsvertegenwoordiger aansprakelijk wordt gesteld voor het onvermogen van de klant.
- Uitwinningsvergoeding
Een uitwinningsvergoeding is mogelijk bij verbreking van de arbeidsovereenkomst zonder dringende reden door de werkgever of om een dringende reden door de handelsvertegenwoordiger, op voorwaarde dat de handelsreizger cliënteel heeft aangebracht en hij tewerkgesteld is sedert minstens één jaar. Deze vergoeding bedraagt 3 maanden loon voor een handelsvertegenwoordiger die bij éénzelfde werkgever was tewerkgesteld. Het moet wel gaan om soortgelijke activiteiten, niet verder reiken dan twaalf maand en beperkt zijn tot het gebied waarbinnen de handelsreiziger zijn activiteit uitvoert.
[bewerk] Leerovereenkomst
Dit is een afzonderlijke wetgeving; zie leersecretaris
