Alsemberg

Voor de wielerbeklimming in het dorp, zie Alsemberg (helling)

Alsemberg
Wapen
Geografie
Provincie	Vlaams-Brabant
Gemeente	Beersel
Geografische ligging	50°44' NB 4°20' OL
Geografische ligging	{{{latitudeGraden}}}°{{{latitudeMinuten}}}′NB {{{longitudeGraden}}}°{{{longitudeMinuten}}}′OL
Hoogteligging	{{{hoogte}}} m
Oppervlakte	6,19 km²
Bevolking (Bron: NIS)
Inwoners – Bevolkingsdichtheid	5482 (01/01/2002) 886/km²
Mannen Vrouwen	{{{mannen}}}% {{{vrouwen}}}%
Overige info
Postcode	1652
Zonenummer	{{{netn}}}

Alsemberg is een van de 5 deelgemeenten van de gemeente Beersel. Tot 1 januari 1977 was het een zelfstandige gemeente. Alsemberg telde in 2002 5482 inwoners en heeft een oppervlakte van 619 ha. De naam is een verbastering van Halsenberg.

Inhoud 1 Geschiedenis 2 Toeristische bezienswaardigheden 2.1 Kerk 2.2 Herisemmolen 3 Evolutie van het inwoneraantal 3.1 19e eeuw 3.2 20e eeuw tot aan de fusie met Beersel 3.3 na 1976

[bewerk] Geschiedenis

De streek rond Alsemberg werd reeds bewoond in de tijd dat Romeinse legioenen onze streken doorkruisten. Bewijs hiervan is de op de Elsemheide gelegen "Dikke Mier" die volgens de overlevering een mijlpaal zou zijn van de Romeinen. De Dikke Mierweg zou bovenop de restanten liggen van een oude Romeinse Heirbaan. Ook werden in de buurt o.a. reeds munten gevonden uit die tijd.

De eerste vermelding van Alsemberg is in het midden van de dertiende eeuw. Op dat moment is het dorp niet meer dan enkele huizen. De plaats behoorde aanvankelijk tot de meierij van (Sint-Genesius-) Rode. Halfweg de viertiende eeuw werd begonnen met de bouw van de huidige kerk. Sinds die tijd was Alsemberg een bescheiden bedevaartsoord. In 1861 begonnen enkele broeders van de congregatie van Scheppers een school aan de voet van de grote kerktrappen. Deze school Sint-Victor groeit uit tot een scholencomplex met een basisschool, een ASO, een BuLO en een normaalschool.

[bewerk] Toeristische bezienswaardigheden

[bewerk] Kerk

Sinds het midden van de dertiende eeuw wordt in Alsemberg een Romaans Mariabeeld vereerd, dat aan de parochie geschonken zou zijn door Sofia, echtgenote van hertog Hendrik I van Brabant.

Tot in de 14e eeuw stond hier een Romaanse kerk, die vanaf de jaren 1350 werd vervangen door het huidige gebouw. De bouw van de nieuwe kerk vorderde heel langzaam. Aan het koor werd gewerkt van ca. 1350 tot ca. 1450. Het gewelf werd pas in 1470 voltooid, dankzij een gift van hertog Karel de Stoute, die hier op bedevaart kwam op 8 februari 1466. In 1503 werd een aanvang gemaakt met de toren waarvan het benedenste gewelf pas in 1527 werd voltooid. Omstreeks 1520 werd de grote beuk overwelfd. Hiertoe schonk Keizer Karel hout uit Zoniën. Vandaar dat zijn wapenschild in het gewelf is aangebracht.

De sacristie dateert uit de 17e eeuw en werd aangepast in 1775. In 1866 werd de algemene restauratie aangevat en in 1891 werd de slanke, gekroonde spits voltooid. De spits draagt een hertogelijke kroon, waarmee verwezen wordt naar de rol die verscheidene Brabantse hertogen hebben gespeeld in het tot stand komen van dit heiligdom.

De jongste restauratie dateert van 1983.

De kerk van Alsemberg is opgetrokken in laatgotische stijl en bezit alle kenmerken van de Brabantse architectuur uit de 14e eeuw, onder andere de puntgevels boven de zijbeuken en de pilaarkapitelen met koolbladmotief.

Behalve het Romaans devotiebeeld bezit de kerk nog verscheidene andere kunstwerken, waaronder een smeedijzeren koorhek uit 1770, barokke biechtstoelen en een preekstoel (einde 18e eeuw) van Jan van Geel. Verschillende schilderijen, waaronder een aantal de geschiedenis van de bedevaartplaats verhalen, zijn omstreeks 1645 geschilderd door Antoon Sallaerts. Deze Brusselse kunstenaar schilderde ook negen van de 16 portretten die de sacristie versieren en de weldoeners van de kerk afbeelden.

[bewerk] Herisemmolen

De Herisemmolen is een ruim gebouwencomplex dat in zijn huidige vorm in de 19de eeuw tot stand kwam en omvat naast een kartonfabriek ook een statig woonhuis (1802) en enkele aanhorigheden die oorspronkelijk een hoevefunctie hadden. De papiermolen die hier bestond en waarvan de oudste archief-vermelding dateert uit 1536, werd toen in verschillende fasen verbouwd tot een kartonfabriekje dat tot in 1940 in bedrijf zou blijven en waarvan het machinepark intact bewaard bleef.

[bewerk] Evolutie van het inwoneraantal

[bewerk] 19e eeuw

Jaar	1806	1816	1830	1846	1856	1866	1876	1880	1890
Inwoneraantal	764	647	973	1154	1183	1125	1283	1377	1519
Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12

[bewerk] 20e eeuw tot aan de fusie met Beersel

Jaar	1900	1910	1920	1930	1947	1961	1970	1976
Inwoneraantal	1751	1902	1746	1874	2001	2556	3684	4570
Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12 tot en met 1970 + 31/12/1976

[bewerk] na 1976

Jaar	2002
Inwoneraantal	5482
Opmerking: cijfers 01/01