Alexandre Horowitz
Prof. Alexandre Horowitz (Antwerpen 1904-1982) was een Belgisch ingenieur en industrieel-technisch ontdekker.
Horowitz werd geboren in Antwerpen als zoon van Oost-Europees Joodse ouders. Zijn vader was diamanthandelaar en Antwerpen was het centrum van de Europese diamanthandel. In 1914 moest de familie bij de inval van de Duitsers, vanwege hun toenmalige Oostenrijkse nationaliteit België verlaten. Zij vestigden zich in Amsterdam, het andere centrum van de diamanthandel in het neutrale Nederland. In 1943 kreeg de familie dankzij het knappe werk van een familielid, die in het verzet zat (Jan van Hulst) en de antropoloog prof. Arie de Froe juist op tijd een niet-jood-verklaring, waardoor hun veel ellende bespaard is gebleven.
Nadat Horowitz de HBS had bezocht, ging hij naar de Technische Universiteit in Delft, hier was hij een briljant student en studeerde in 1927 dan ook af als werktuigbouwkundig en elektrotechnisch ingenieur. Een opleiding waarmee hij een grote carrière zou opbouwen.
In 1929 begon Alexandre Horowitz zijn loopbaan bij Philips in Eindhoven. Hij was hier door Anton Philips persoonlijk aangesteld in de Research Afdeling van de radiofabriek. Daar ontwikkelde hij onder andere een nieuwe draaischakelaar voor de radio, die van een zodanige goede kwaliteit was, dat deze nog tot in de jaren ´50 gebruikt werd. Later was hij ook betrokken bij de ontwikkeling door de heer Kiek, van de in de oorlog bekende knijpkat.
Inhoud |
[bewerk] Philishave
Vanwege de economische recessie, ging Philips andere mogelijkheden zoeken om producten te vervaardigen. Zo kwam men in 1937 uit Amerika terug met een koffer vol elektrische scheerapparaten. Deze scheerapparaten waren ontwikkeld door Jacob Schick en hadden heen en weer gaande mesjes. Horowitz was erg enthousiast over deze apparaten, en begon men naar eigen idee een elektrisch scheerapparaat te ontwikkelen. In de radiofabiek werden naast de bakelieten radiokasten de behuizing van het nieuwe scheerapparaat gemaakt.
En zo werd in 1939 de eerste Philishave met roterende mesjes aan het publiek getoond. Roterende mesjes waren het grootste onderscheid tegenover de Schick met heen en weer gaande mesjes.
[bewerk] Polynorm-woningen
Na de oorlog in 1948 start Horowitz samen met enige anderen een eigen onderneming, de NV Polynorm te Bunschoten. Door de wederopbouw ontstond er een grote behoefte aan woningen en met het Polynorm systeem wist men de in Bunschoten gefabriceerde elementen op de bouwplaats snel tot een woning te monteren. Het bestond uit een metalen skelet, waartegen de betonnen buitengevelplaten met bouten, schroeven en klemmen werden gemonteerd. De woningen werden met steenwolmatten geïsoleerd en aan de binnenzijde werden platen van hout met cement en asbest aangebracht, waardoor deze brandwerend is.
Na het monteren van de gehele woning, werd deze opgeleverd zonder dat er metselaars, stucadoors of schilders aan te pas kwamen, dit was ook een groot voordeel want er was een tekort aan bouwvakkers vanwege de vele herstel- en opbouwwerken in die tijd.
In het najaar van 1951 worden de eerste woningen in Eindhoven betrokken. Hier waren 212 woningen gebouwd in opdracht van Philips, bedoeld voor hun medewerkers, dit werd de wijk Lievendaal. Nadat er in Nederland hooguit een paar duizend woningen waren gebouwd, bleek de productie van deze systeembouw toch niet voldoende winstgevend te zijn. De aanwezige kennis werd gebruikt om fabriekshallen te bouwen. De latere kernactiviteiten bij Polynorm werden de bouw- en auto-industrie.
[bewerk] Spitmachines
Een ander belangrijke machine waarbij Horowitz was betrokken, was de Vicon spitmachine, de eerste spitmachine van zijn soort. Dit was een door een tractor aangedreven machine, waarbij de schoppen die op een rotor waren bevestigd zodanig draaiden, alsof er met de hand gespit werd.
De machine werd veel ingezet op natte, zware kleigronden, omdat een ploeg vanwege het slippen van de tractor dan niet vooruit te krijgen was. De werkbreedte bedroeg 2.20 m. Ondanks dat er door Vicon sinds vele jaren geen spitmachines meer worden gebouwd, wordt het spitten nog volop wereldwijd toegepast in de land- en tuinbouw. De machines hiervoor worden door andere fabrikanten gebouwd en hebben grotere werkbreedtes en werksnelheid. In Nederland is het vooral de fabrikant Imants bv te Reusel (N-B) die jaarlijks vele machines produceert en wereldwijd exporteert.
[bewerk] DAF-Variomatic
Ook was Horowitz betrokken bij de door Hub van Doorne begin jaren ´60 ontwikkelde DAF-Variomatic, als de vervanger van een versnellingsbak, in de toen bekende Dafjes. Deze bestond uit 2 poulies, die in grootte afhankelijk van het motortoerental konden veranderen, de verbinding bestond uit een brede rubber V-snaar. Horowitz ontwikkelde in 1970 hiervoor een Variomatic met een stalen riem. Dit systeem is gepatenteerd veel later in andere merken auto´s toegepast.
[bewerk] Centre for Concepts in Mechatronics te Nuenen
In 1969 richtte Horowitz een eigen ingenieursbureau op, het CCM te Nuenen, hier werd een machine ontwikkeld voor het produceren van wattenstokjes. Ook is hij hier nog bezig geweest met een alternatief van de Stirling-motor, tevens werd er een hijskraan ontwikkeld voor gebruik op volle zee en hield men zich bezig met medische en ecologische projecten. Alexandre Horowitz had meer dan 130 patenten op zijn naam staan. De patenten van voor 1948 waren overigens eigendom van zijn werkgever Philips. Hij was een harde werker die als devies had, in navolging van Edison, "1% inspiratie en 99% transpiratie". Hij bleef tekenen en rekenen, totdat hij tijdens een zakenreis in 1982 overleed.
Dat Alexandre Horowitz een begrip in de wereld van de uitvinders is geworden, bewijst ook wel de onderscheiding die hij in 1980 in ontvangst mocht nemen. Hij werd toen benoemd tot Honorary Member van de American Society of Mechanical Engineers.
De Vereniging van Mechatronische Ontwerpers aan de Technische Universiteit in Eindhoven, draagt zijn naam.
