Hohokam
Izvor: Wikipedija
Hohokam.- / Ime Hohokam došlo je od Pima naziva u značenju 'oni koji su nestali'/ Stari indijanski narod naseljen između 300 p.n.e. (po nekima i ranije; A.R Royo) pa do 1400. u području Phoenix Basin, u dolinama rijeka Salt i Gila u Arizoni. Nositelji kulture Hohokam porijeklom su od naroda kulture Mogollon. Najpoznatiji su po svojim irigacijskim kanalima kojih su izgradili u dužinu od preko 500 milja (800 kilometara). Agrikultura je bila glavno zanimanje Hohokama. Kuće Hohokama (pit houses) bile su polu-podzemne nastambe izgrađene od granja, drveta i ćerpiča iznad plitke rupe, u kojima je živjelo nekoliko stotina ljudi.
[uredi] Kultura i Povijest
Kultura Hohokama najranije se pojavila možda 300 p.n.e. u polu-pustinjskim krajevima sadašnje središnje i južne Arizone, napose duž Gile i Salta. Kulturu možemo podijeliti u četiri razvojna perioda: Pionirski (Pioneer), Kolonijalni (Colonial), Sjedilački (Sedentary) i Klasični (Classical).
Najstarija je Pionirsko razdoblje (Pioneer period) od 300 p.n.e.-500 n.e. koju karakteriziraju malena naselja locirana poglavito blizu rijeka, čiji su se stanovnici bavili lovom, ribolovom i sakupljanjem. Nastambe su im malene 'pit houses', od drveta, granja i ćerpiča izgrađenim iznad plitke rupe. Tijekom ovog perioda izgrađen je i prvi irigacioni kanal u dolini Gile, što je dovodio vodu iz rijeke, direktno do polja. Lončarija je izbrazdana i dekorirana. Pred kraj perioda u fazi 'Snaketown' dolazi do regionalne ekspanzije i rapidnih kulturnih promjena.
Kolonijalni period, što je trajao od 500 n.e. do 900. karakterizira ga daljnja ekspanzija na jug Arizone. Sela od 'pit-houses' kuća malo su se izmijenila, ipak javlja se igralište za loptu, slično onome kod Maya. Kod Hohokama je pronađeno više od 200 igrališta za loptu. Uz kukuruz Hohokami su prihvatili i pamuk, tikve, agavu i grah, proliferiraju se irigacioni kanali, a od 700. postaju uži i dublji, čime se došlo do smanjenja evaporacije. U fazi Gila Butte sela postaju veća, imaju središnju plazu. Indijanci ovoga doba 'želi' su preko 200 vrsta divljeg bilja, sjemenja i voća. Lovili su ptice i sisare.
U Sjedilačkom periodu (900-1100), sistem malenog 'settlementa' (rancherije) polagano prelazi u veća sela. Ovakva sela opstaju na ekonomiji što se temelji na irigacionoj agrikulturi, eksploataciji divlje biljne hrane, a važne komponente lokalne ekonomije su i transport, manufaktura, i trgovina morskim školjkama. Konstruiraju se izvori i rezervoari za opskrbljivanje zajednice pitkom vodom. Lončarija ovog perioda je crveno-na-svjetložutom, ali ovu Red on Buff lončariju ili Gila Butte Red on Buff nalazimo i u ranom kolonijalnom periodu u području Gile.
Klasični period najpoznatiji je po 'tihom' nametanju Salado Indijanaca, ogranku Anasaza, oni pristižu sa gornjih pritoka Salt Rivera, i žive na teritoriju Hohokama nekoliko dekada da bi se zatim povukli i nestali. Klasični period traje od 1100 do 1400. Kroz ovaj period napuštena su dugo nastanjivana naselja u bazenu Salt-Gila, uključujući i spomenute Gilla Butte i Snaketown. Ova mjesta moguće su napuštena zbog pojave većih naselja. Tijekom faze Soho (Soho-phase) niknuli su Pueblo Grande, Mesa Grande, i Casa Grande, najveće zajednice što su ih stvorili Hohokami. Platforme mouda okružene su zbijenim kućama od adoba (ćerpiča), ona imaju svoja groblja, plaze . Iza 1300. uobičajene su strukture od masivnih zidova sa više katova i višesobne, uključujući i poznati Casa Grande. –Njihova kuiltura je nestala u 15. stoljeću ,gradovi su opustjeli. Uzrok je nepoznat, ali zna se da su sa sjevera u to vrijeme došla ratoborna plemena Atapaska, čije je najpoznatije zanimanje bila pljačka. Na mjestu slavnih Hohokama danas žive Indijanci Pima i Papago, plemena koja govore srodnim jezicima i smatraju se njihovim potomcima.
