Verda Majo
El Vikipedio
HASEGAWA Teru, 長谷川 テル [hasegaŭa teru] (naskiĝis la 7-an de marto 1912 – mortis la 10-an de januaro 1947), konata en Esperantujo per sia plumnomo Verda Majo, naskiĝis en Japanio, en Jamanaŝi prefektujo. En junio de 1932 ŝi eklernis Esperanton. En la printempo de 1936, dank' al Esperanto ŝi konatiĝis kun Liu Ren, ĉina studento en Tokio, kaj edziniĝis kun li en la aŭtuno de la sama jaro. Ŝi venis al Ŝanghajo en Ĉinio en la 19-a de aprilo 1937.
Nelonge post sia alveno al Ŝanghajo, Verda Majo faris kontakton kun Ĉina Proleta Esperantista Unio (ĈPEU). Ŝi partoprenis en ĉiuj aktivadoj de la Ŝanghaja Esperantista Ligo kaj kontribuis artikolojn al Ĉinio Hurlas, informa bulteno de ĈPEU por eksterlandanoj, publikigita dum iu tempo ĉiun tagdekon. Komence de decembro en 1937, Verda Majo kaj Liu Ren atingis Kantonon kaj laboris en la Esperanta sekcio de Kantona Internacia Asocio. En julio 1938, ili venis al Wuhan kaj eklaboris en la Fako por Internacia Propagando de Kuomintang. Vintre de 1938, ili evakuis al Ĉongqing kaj tie kontribuis artikolojn al la duonmonata Esperanta periodaĵo Heroldo de Ĉinio. Ŝiaj artikoloj aperis unu post la alia sur la paĝoj de la revuo ĝis la lasta numero de 1945. Somere de 1940 ili eklaboris en la Komisiono de Kultura Laboro kaj poste partoprenis en la redakta laboro de la gazeto Kontraŭatako, eldonita de la Nordorienta Nacisava Asocio. En 1945, ili veturis al Harbin kaj funkciis en la Administracia Komitato de la Nordorienta Liberigita Regiono kiel komitatanoj respondecaj por redaktado kaj kontrolado. Poste ili translokiĝis al Jiamusi en nordoriento de Chinio.
En siatempa historia fono, la ago de Verda Majo sin oferi al la afero por liberigo de la ĉina popolo estis tre facile etiketita kiel faro de "naciperfidulino" kaj kaŭzis malfeliĉan kompromiton al ŝiaj familianoj. (Patro de Verda Majo ja ricevis minacan leteron kun la postulo, ke li atribuu al si mem la kulpon kaj faru suicidon). Verda Majo ne nur sin donis al la afero por liberigo de la ĉina popolo, forlasinte sian propran hejmlandon, sed ankaŭ edziniĝis al ĉino. En tiama Japanio, edziniĝo al ĉino estis rigardata kiel tre hontinda fiago. Laŭ verko de Ĵelezo: Ŝian edziniĝon al ĉino oni rigardis kun malestimo en tiama japana socio. Eĉ ŝia samlandano Kazi Wataru, kiu nomis sin revoluciulo, ne povis reteni sian sarkasmon koncerne ĉi tiun aferon, direktante al Verda Majo akrajn mokvortojn. Nenian subtenon ŝi trovis en la hejmo.
Ŝi ne vane laboris por la kontraŭjapana rezistmilito. Precipe ŝia japanlingva disaŭdigo havis grandan influon al la invadaj trupoj. Iu japana soldato eĉ skribis poemeton por esprimi sian emociiĝon post aŭskulto de la disaŭdigo. Tiu "stranga disaŭdigo" en flua japana lingvo ankaŭ kolerigis la japanajn militaristojn. En tagĵurnalo de Tokio ŝi estis kalumniita kiel "dolĉvoĉa naciperfidulino". Lia patro eĉ ricevis timigan leteron, kiu postulis, ke li atribuu al si mem la kulpon kaj sin mortigu. Foje en Chongging Zhou Enlai diris al Verda Majo: "La japanaj imperiistoj kalumnie nomis vin 'dolĉvoĉa naciperfidulino, sed efektive, vi estas fidela filino de la japana popolo, vi estas vera patrioto." La vortoj donis al ŝi grandan inspiron.
Verda Majo estis nur pura plebano senpartia. Ŝi ĉiam memoras sian esperantistecon kaj ofte nomis sin kun plena memestimo esperantisto. Ŝi skribis: mi estas banala virino. Tamen mi kredas kaj sentas, ke mi povos fari iom pli multe aŭ ion signifan ol mi restus en Japanio. Ĉar mi estas esperantisto.
Per siaj verkoj postlasitaj Verda Majo ĝuis la reputacion kiel la plej elstara esperantisto kaj brila reprezentanto en la oriento. Vere admirinda. Ŝia originala verko En Ĉinio Batalanta karakteriziĝas per delikata priskribo, abunda je sentnuanco kaj flua lingvaĵo. Depost ĝia eldono en 1945 ĝis nun, almenaŭ en Ĉinio kaj Japanio, ankoraŭ neniu alia simila verko superis ĝin. Veterano Kurisu Kei tiel komentis skribante: Verda Majo poste gloriĝis kiel la aŭtorino de „En Chinio Batalanta”, kiu miaopinie povintus fariĝi ĉefverko ne nur de la Esperanta literaturo, sed eĉ de la monda entute, se ĝi estus finverkita.
La supereco de Verda Majo kuŝas je tio, ke ŝi faris perfektan kombinon de persona talento kaj esperantista bonvirto. Ni devas lerni de ŝi (precipe de ŝia spirito). Ne forgesu la famajn vortojn: Homo povas havi grandan aŭ malgrandan kapablon, sed se li havas tiun spiriton, li jam estas homo nobla, pura, bonvirta, libera de trivialaj interesoj kaj utila al nia afero.
Je la 10-a de januaro 1947, Verda Majo malfeliĉe forpasis pro infekto post abortigo. En la 22-a de aprilo en la sama jaro, ankaŭ Liu Ren forpasis pro malsano. La geedzoj estis enterigitaj en la Martira Tombejo de Jiamusi.
Ekstera ligo:
