Zakłady Wytwórcze Lamp Elektrycznych i Rtęciowych im. Róży Luksemburg

Z Wikipedii

Zakłady Wytwórcze Lamp Elektrycznych i Rtęciowych im. Róży Luksemburg to zakład przemysłowy w Warszawie w dzielnicy Wola, specjalizujący się m.in. w różnego typu lampach i żarówkach.

Spis treści 1 Historia 1.1 Okres międzywojenny 1.2 Okres powojenny 2 Teraźniejszość 3 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

[edytuj] Okres międzywojenny

• 1922 Polsko-Holenderska Fabryka Lampek Elektrycznych założona przez koncern N.V.Philips rozpoczęła przy Karolkowej 36 na Woli budowę pierwszej hali produkcyjnej - maszyny sprowadzone z Holandii początkowo zmagazynowane były przy ul. Żelaznej 59, gdzie szkolono też przyszłą załogę
• 1923 uruchomienie produkcji żarówek na ul. Karolkowej
• 1927-1928 rozpoczęcie prac nad budynkiem administracyjnym przy Karolkowej 44, początek produkcji lamp elektronowych
• 1928 zmiana nazwy z Polsko-Holenderska Fabryka Lampek Elektrycznych na Polskie Zakłady Philips S.A. - Warszawa ul. Karolkowa 36-44
• 1929 powstaje nowa hala fabryczna i baraki przy ul. Okopowej róg Grzybowskiej
• 1930 koniec budowy 4-o piętrowego budynku biurowego, gdzie 3200 m² przeznaczono na potrzeby montażu radioodbiorników, a 1200 m² na cele biurowe, zakończono także budowę huty szkła lampowego przy ul. Karolkowej (gdzie wytwarzano nie tylko półfabrykaty szklane do żarówek i lamp radiowych, ale i butle izolacyjne do termosów)
• 1937 koniec budowy kolejnego budynku fabrycznego, 2-piętrowego
• 1938 roczna produkcja wynosi 4 000 000 sztuk żarówek, w asortymencie zakładów znajdują się: żarówki głównego szeregu i żarówki miniaturowe, trzonki, balony, rurki i pręty do żarówek, elektronowe lampy odbiorcze (montowane z detali w większości importowanych i częściowo wytwarzanych na miejscu), radioodbiorniki montowane z części sprowadzanych z Holandii oraz z półfabrykatów własnych, jak głośniki, kondensatory obrotowe, kondensatory papierowe, oporniki, cewki, skale, napędy skal (część materiałów do tych półfabrykatów również była importowana np. magnesy stałe, stożki do głośników, blacha mosiężna), nadajniki i odbiorniki specjalne, cewki Pupina, termosy.
• 1939-1944 zajęta przez Niemców fabryka produkuje m.in. aparaty nadawczo-odbiorcze do okrętów podwodnych i czołgów
• 1944 fabryka zostaje zajęta przez powstańców w czasie Powstania Warszawskiego, po klęsce powstania maszyny i urządzenia zostały zdemontowane przez okupanta i wywiezione do Niemiec i Austrii, wywieziono także część personelu i spalono budynki fabryczne

[edytuj] Okres powojenny

• 27 lutego 1947 podpisanie umowy z firmą Philips na dostawę maszyn i urządzeń do produkcji żarówek i ich detali oraz na przeszkolenie specjalistów w zakładach holenderskich
• 9 grudnia 1948 powstaje z połączenia z Państwową Fabryką Lamp Radiowych z Dzierżoniowa (przeniesionej do Warszawy) przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakłady Wytwórcze Lamp Elektrycznych z siedzibą przy ul. Karolkowej
• 1949 uruchomienie produkcji lamp elektronowych, świetlówek, skrętek i elektrod i poczatki budowy 10-o piętrowego budynku fabrycznego
• 1952 przeniesienie do częściowo gotowego budynku fabryki żarówek z ul. Nowowiejskiej oraz wytwórni lamp radiowych z prowizorycznych baraków
• 1953 ukończenie budowy głównego budynku i przeniesienie do niego zakładu produkcji świetlówek, początek produkcji trzonków, drutów wolframowych i molibdenowych do lamp oświetleniowych i elektronowych oraz lamp nadawczych
• 1954 produkcja własnych luminoforów, pierwsze próby produkcji diód i lamp mikrofalowych, na Politechnice Warszawskiej otwarta została specjalizacja w zakresie techniki oświetleniowej jako wsparcie dla Biura Konstrukcyjnego
• 1955 próba wykonania tranzystorów ostrzowych i przeniesienie produkcji drutów wolframowych, molibdenowych i płaszczowych oraz próżniowych metali lampowych do nowego budynku przy ul. Kolejowej 59/61 - powstają wyodrębnione: Zakłady Materiałów Lampowych METLAM oraz Zakłady Budowy Maszyn Lampowych w Warszawie przy ul. Karolkowej 13 (potem Siedmiogrodzka 1/3)
• 1956 seryjna produkcja lamp oscyloskopowych oraz mikrofalowych, utworzenie Przemysłowego Instytutu Elektroniki
• 1958 przeniesienie produkcji lamp oscyloskopowych i kineskopowych do nowo wybudowanego Zakładu Lamp Oscyloskopowych ZELOS w Piasecznie oraz produkcji lamp nadawczych i mikrofalowych do Zakładu Lamp Nadawczych LAMINA w Piasecznie
• 1961 początek produkcji lamp rtęciowych na licencji Philipsa o mocach 80, 125, 250 i 400 W
• 1964 przekazanie produkcji żarówek głównego szeregu i żarówek samochodowych do fabryk w Pabianicach, Katowicach i Pile, powstają Zakłady Wytwórcze Lamp Elektrycznych składające się z:
  • Zakłady Wytwórcze Lamp Elektrycznych w Warszawie
  • Pabianicka Fabryka Żarówek POLAM
  • Śląska Fabryka Żarówek HELIOS
  • Pilska Fabryka Żarówek LUMEN
  • Zakłady Materiałów Lampowych METLAM
  • Zakłady Budowy Maszyn Lampowych UNIMA
  • Zakłady Lamp Elektronowych DOLAM
  • Koszalińskie Zakłady Maszyn UNIMASZ
  • Fabryka Opakowań Blaszanych MEWA
• 1968 nowa technologia pokrywania baniek lamp rtęciowych luminoforem, następne lata to ilościowy rozwój produkcji
• styczeń 1970 powołanie do życia Kombinatu Źródeł Światła "Unitra–POLAM” z zakładem wiodącym w Warszawie,
• styczeń 1971 przekształcenie w Kombinat Techniki Świetlnej POLAM
• 1972 powstaje:
  • Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Techniki Świetlnej (OBRTŚ)
  • Zakład Doświadczalny Sprzętu Oświetleniowego i Urządzeń Technologicznych (ZDSOiUT)
• 1973 wejście w skład Kombinatu Zakładu Metalowego ZWLE w Pułtusku jako samodzielnego zakładu oraz
• 1975 prace nad wysokoprężnymi lampami sodowymi i wdrożenie do produkcji
• 1975-1982 opracowanie i wdrożenie do produkcji halogenowych żarówek samochodowych
• latach 80 XX wieku - w asortymencie znajdują się: żarówki halogenowe samochodowe, żarówki halogenowe projekcyjne, żarówki halogenowe na napięcia 220-230 V, halogenowe promienniki podczerwieni, wysokoprężne lampy sodowe, lampy rtęciowo-żarowe, lampy ksenonowo-impulsowe, lampy medyczne (UV), lampy w szkle Wooda, lampy halogenowo-rtęciowe i układy zapłonowe.
• 1991 prywatyzacja zakładu w Warszawie

[edytuj] Teraźniejszość

W 1991 nastąpiło rozbicie zakładu na 3 spółki: Polamp-Warszawa, NATRIUM i Halzet, a w 1993 budynki upadającego zakładu zostały sprzedane, za pośrednictwem brytyjsko-polskiej firmy Fintrade, polskiej firma Eurotrade-Pol. 30 grudnia 1994 roku budynek i teren nabył Universal i po początkowej modernizacji budynku na obiekt bankowo-usługowy wszelkie prace zostały przerwane na skutek zbyt dużego stężenia rtęci (wg oficjalnych danych).

Od tamtej pory obiekt fabryczny jest opustoszały i niewykorzystany, z wyjątkiem niektórych pomieszczeń wynajmowanych przez różne firmy m.in. jako pole walki dla miłośników paintballa. W obiekcie administracyjnym pomieszczenia wynajmują obecnie małe prywatne firmy.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Zapomniana Karolkowa