Witamina B12

Z Wikipedii

Witamina B₁₂ (nazwy chemiczne: cyjanokobalamina, kobalamina) - złożony metaloorganiczny związek chemiczny, pełniący w organizmach żywych rolę regulatora produkcji erotrycytów (czerwonych ciałek krwi). Jego niedobór powoduje niedokrwistość. Zaliczany jest do witamin z grupy B, tj. rozpuszczalnych w wodzie prekursorów koenzymów.

Spis treści 1 Rola w organizmie 2 Skutki niedoboru 3 Skutki nadmiaru 4 Źródła w pożywieniu 5 Zapotrzebowanie 6 Struktura chemiczna 7 Przypisy 7.1 Zobacz też

[edytuj] Rola w organizmie

Witamina B₁₂ bierze udział w przemianie węglowodanowej, białkowej, tłuszczowej i w różnorodnych procesach, zapewnia aktywność, uczestniczy w wytwarzaniu czerwonych ciałek krwi, przeciwdziała niedokrwistości, umożliwia syntezę kwasów nukleinowych w komórkach, przede wszystkim szpiku kostnego; wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, uczestniczy w tworzeniu otoczki mielinowej ochraniającej komórki nerwowe i neuroprzekaźników nerwowych, zapewnia dobry nastrój, równowagę psychiczną, pomaga w uczeniu się, skupieniu uwagi; odgrywa rolę przy odtwarzaniu kodu genetycznego; dzięki niej zmniejsza się poziom lipidów we krwi; wpływa na układ kostny, pobudza apetyt.

[edytuj] Skutki niedoboru

Skutkami niedoboru witaminy B₁₂ są niedokrwistość, zahamowanie dojrzewania komórek, szczególnie krwi, opóźnienia wzrostu, częste biegunki, zaburzenia w funkcjonowaniu mózgu i układu nerwowego, trudności w zachowaniu równowagi, rozdrażnienie, irytacja, stany lękowe, depresje, zmęczenie, drętwienie rąk i nóg, trudności z chodzeniem, jąkanie się, bezwład umysłowy i fizyczny, drętwienie, mrowienie, utrata pamięci, dezorientacja, stany zapalne ust, niemiły zapach ciała, dolegliwości miesiączkowe.

[edytuj] Skutki nadmiaru

Witamina B12 nie jest toksyczna. Jednakże przy stosowaniu przez dłuższy czas megadawek tej witaminy zaobserwowano u niektórych ludzi objawy uczuleniowe.

[edytuj] Źródła w pożywieniu

Witamina B₁₂ produkowana jest przez bakterie żyjące w układzie pokarmowym zwierząt. U człowieka witamina B12 powstaje w symbiozie z bakteriami układu pokarmowego, następuje to dopiero w dystalnych częściach układu trawiennego to jest w jelicie grubym co ma znaczące konsekwencje gdyż w tych częściach jelita witaminy nie podlegają wchłanianiu i wszystko co wyprodukują bakterie zostaje wydalone wraz z kałem. Największe ilości witaminy B12 można znaleźć w produktach pochodzenia zwierzęcego, czyli wątrobie, nerkach i sercu, a także chudym mięsie, rybach, skorupiakach, serach i jajach; w małych ilościach występuje w niektórych gatunkach glonów, np. ao nori, dulse. Znaczącym źródłem wit. B12 jest mleko, które dodatkowo zawiera duże ilości wapnia pomagające przyswajać tę witaminę.

[edytuj] Zapotrzebowanie

Zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę B₁₂ wynosi około 3µg na dobę.

Prawidłowe stężenie witaminy B₁₂ w surowicy krwi - 165 – 680 ng/l

[edytuj] Struktura chemiczna

Z chemicznego punktu widzenia witamina B₁₂ jest złożonym związkiem kompleksowym,w którym centralny atom kobaltu na III stopniu utlenienia jest koordynowany do atomów azotu układu sprzężonych pierścieni pirolowych. Jedno wiązanie koordynacyjne azot-kobalt występuje prostopadle do płaszczyzny układu pierścieni pirolowych. Drugie wiązanie prostopadłe do tej płaszczyzny jest labilne, tzn. mogą być w tym miejscu przyłączone różne ligandy, które stosunkowo łatwo się odrywają od całej cząsteczki.

Na rysunku obok przedstawiona jest tylko jedna z form witaminy B₁₂, z podstawnikiem cyjanidowym w miejscu gdzie dochodzi do łatwej wymiany ligandów. Oprócz tego mogą w tym miejscu występować też grupy: grupa metylowa i reszta 5'-deoksyadenozyny. Cyjanidowa odmiana witaminy B₁₂ jest stosunkowo najbardziej stabilna i dlatego występuje ona w tabletkach i preparatach witaminowych. W organizmie ulega ona szybkiemu przekształceniu do pochodnej metylowej, która po wymianie na ligand 5'-deoksyadenozynowy staje się rzeczywiście aktywnym biologicznie koenzymem-B₁₂^[1]

Jest to jedyny naturalnie występujący w organizmach żywych związek metaloorganiczny jaki dotąd udało się odkryć. Wszystkie pozostałe kompleksy metali występujące w organizmach żywych nie są związkami metaloorganicznymi, gdyż nie posiadają bezpośrednich wiązań metal-węgiel. Ze względu na stereotyp, że związki metaloorganiczne nie występują naturalnie, dość długo nie chciano przyjąć tego faktu do wiadomości, jednak badania rentgenograficzne dowiodły, że w strukturze witaminy B₁₂ występują trwałe wiązania węgiel-metal. W 1956 roku Dorothy Crowfoot Hodgkin ustaliła wstępnie budowę molekularną witaminy B₁₂, za co otrzymała Nagrodę Nobla z chemii w 1964 roku.^[2].

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Informacja na stronie Uniwersytetu w Bristolu: Structural Details for Vitamin B₁₂
2. ↑ Informacja na stronie Uniwersytetu w Bristolu o historii odkrycia witaminy B₁₂

[edytuj] Zobacz też

• niedokrwistość megaloblastyczna
• choroba Addisona-Biermera

Przeczytaj też zastrzeżenia dotyczące pojęć medycznych na Wikipedii! Wikipedia:Wikiprojekt Nauki medyczne • Portal:Nauki medyczne