Willard Van Orman Quine
Z Wikipedii
Willard Van Orman Quine (ur. 25 czerwca 1908, zm. 25 grudnia 2000) - jeden z najwybitniejszych amerykańskich filozofów XX wieku. Zajmował się logiką, filozofią analityczną oraz ontologią.
W "Dwóch dogmatach empiryzmu" Quine przedstawił swój pogląd zwany holizmem. Wyszedł on od problemu rozróżnienia zdań analitycznych i syntetycznych i po dłuższej analizie doszedł do wniosku, że taki podział jest przyjęty dogmatycznie. Drugim dogmatem jest redukcjonizm, czyli próba sprowadzenia każdego sensownego wyrażenia do doświadczenia. Aby zapobiec tym dogmatom Quine proponuje holizm. Uważa on, że nasze wypowiedzi są konfrontowane z doświadczeniem nie jako pojedyncze zdania, lecz jako zbiór wypowiedzi. Zatem język i doświadczenie współtworzą naukę jako całość. Teoria to pewnego rodzaju sieć, która swoją zewnętrzną stroną graniczy z doświadczeniem, w centrum natomiast znajdują się prawa logiki. Zmiana wartości prawdziwościowej jednego zdania pociąga za sobą zmiany innych zdań.
Ciekawym problemem w filozofii Quine'a jest kwestia przekładu. Stawia on tezę o niezdeterminowaniu przekładu, która traktuje język jako teorię, która cechuje się niedostatecznym zdeterminowaniem przez dane empiryczne. Zdaniem Andrzeja Zabłudowskiego teza ta jest niespójna z behawiorystyczną semantyką Quine'a, w której znaczenia wyznaczane są wyłącznie przez bodźce zmysłowe i reakcje widoczne w zachowaniu, gdyż niezdeterminowania w takiej "wegetariańskiej" semantyce nie daje się w ogóle uchwycić.
Quine na gruncie nominalizmu krytykował korzystanie z logik modalnych oraz postulował eliminację zdań intensjonalnych (w jego terminologii: "zdań o nieprzejrzystej referencji") z teorii naukowych. Przyjmował jednak istnienie liczb naturalnych i zbiorów. Kryterium istnienia według Quine'a to bycie zmienną związaną przez kwantyfikator.
W Polsce popularyzatorem filozofii Quine'a jest Barbara Stanosz.
Najważniejsze dzieła
- "From a logical point of view" ("Z punktu widzenia logiki");
- "Mathematical logic" ("Logika matematyczna");
- "Word and Object" ("Słowo i przedmiot");
- "From Stimulus to Science" ("Od bodźca do nauki");
- "Methods of Logic" ("Metody logiki")
- "Set Theory and Its Logic" ("Teoria zbiorów i jej logika")
- "Ontological Relativity and Other Essays"
To jest tylko zalążek artykułu biograficznego związanego z filozofią. Jeśli możesz, rozbuduj go.
