Wandalizm
Z Wikipedii
Wandalizm - niszczenie bez wyraźnego celu. Słowo pochodzi od starożytnego germańskiego plemienia Wandalów[1] i po raz pierwszy użyte zostało w tym pejoratywnym znaczeniu XVIII-wiecznej Francji. Wandalizmy są często motywowane kulturowo lub politycznie: np. identyfikacyjna grafika ścienna, której formą jest graffiti może nieść różnego rodzaju treści, albo stanowić oznaczenie terytorium, do którego pewna grupa (np. gang młodzieżowy, albo szalikowcy) rości sobie prawa.
Wandalizm jako przestępstwo jest przedmiotem zainteresowania prawa karnego a jako masowe zachowanie patologiczne - kryminologii i psychologii społecznej. Definicja wandalizmu ma nieostry charakter: zniszczenie własności publicznej przez tłum pseudo-kibiców piłkarskich może być traktowane inaczej niż wybicie szyby w szkole przez uczniów, a to inaczej niż zniszczenie automatu telefonicznego; graffiti może być uznane za wandalizm lub sztukę w zależności od oceny dzieła. Pewne czyny mogą być społecznie sankcjonowane, albo uznane za wandalizm w zależności od oceny ich zasadności, np. niszczenie maszyn przez luddystów w XIX-wiecznej Anglii, zniszczenia dokonane w toku rewolucji i powstań, działań wojennych, niszczenie obrazów przez ikonoklastów (niedawne zniszczenie bezcennych posągów Buddy przez talibów).
S. Cohen wyróżnił sześć typów wandalizmu ze względu na jego motywy i cel:
- zaborczy (acquisitive) - niszczenie w celu uzyskania korzyści majątkowej, np. okradanie automatów z monet, instalacji z miedzianych kabli itp;
- taktyczny (tactical) - zwracający uwagę na czyjeś postulaty, np. zniszczenie stołówki przez zbuntowanych więźniów, zniszczenie szyby przez bezdomnego w celu spędzenia zimy w areszcie;
- ideologiczny (ideological) - protest o charakterze politycznym, np. namalowanie antyrządowych haseł na murach;
- mściwy (vindictive) - mający na celu rewanż za domniemaną krzywdę, np. zniszczenie przedmiotu należącego do nasyłającego policję sąsiada, zniszczenie mienia szkolnego przez niesprawiedliwie - w swoim mniemaniu - ukaranych uczniów;
- zabawowy (play) - niszczenie dla zabawy (dominującym motywem jest nuda), np. kto zbije najwięcej lamp ulicznych;
- złośliwy (malicious) - wyrażenie złości i frustracji, np. niszczenie mienia przez kibiców po przegranym meczu.
[edytuj] wandale a Wandalowie
- ↑ Osobę dopuszczającą się wandalizmów określana jest współcześnie mianem "wandala" (l.mn. "wandale"), natomiast członkowie plemienia Wandalów to Wandalowie, nazwa własna odmieniająca się w języku polskim inaczej, niż rzeczownik "wandal".
