Utylitaryzm

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Utylitaryzm (łac. utilis - użyteczny) zwany też "filozofią zdrowego rozsądku".

Programem utylitarystów była próba obiektywnego ustalenia zasad działań przynoszących pozytywne i negatywne efekty. Podstawowym kryterium rozróżniania działań pozytywnych i negatywnych stała się dla utylitarystów zasada użyteczności. Głosi ona, że "postępowanie jest słuszne jeśli prowadzi do uzyskania jak największej ilości szczęścia i jak najmniejszej ilości nieszczęścia", przy czym dla różnych odłamów utylitaryzmu samo pojęcie szczęścia było różnie pojmowane przez różnych przedstawicieli tego kierunku filozofii, co prowadziło często do skrajnie różnych wniosków praktycznych:)

To co łączy wszystkich utylitarystów jest podkreślenie efektów postępowania. Zdaniem utylitarystów, intencja czynu nie ma większego znaczenia etycznego - ważne jest tylko czy daje on więcej efektów korzystnych czy szkodliwych.

Jednym z pierwszych wyrazicieli idei utylitaryzmu był Francis Hutcheson, który jako pierwszy głosił zasadę użyteczności w jawnej formie (1725 r.), choć zalążki tych idei są już obecne w filozofii Shaftesbury'ego i Hume'a.

Najbardziej wyrazistą, klasyczną postać utylitaryzmu, w której szczęście zostało utożsamione z przyjemnością, lub w późniejszej formie ze zmniejszaniem przykrości, stworzyli Jeremy Bentham i James Mill. Mill jednak po pewnym czasie odwrócił się od utylitaryzmu skłaniając się bardziej do koncepcji Kanta.

Ten prąd filozoficzny był ostro krytykowany w XIX wieku - głównym zarzutem było oddzielanie przez utylitarystów motywów od czynu (środków do celu od celu samego w sobie), co, zdaniem przeciwników, sprawiało że motywy stawały się nie istotne. Głównymi oponentami utylitaryzmu byli George Edward Moore, William David Ross, filozofowie chrześcijańscy i kantyści.

W potocznym znaczeniu tego słowa jest to dążenie do osiągania celów praktycznych, materialnych.