Terminologia świata Król szamanów
Z Wikipedii
Lista terminów oraz system walki użyte w mandze i anime Król szamanów.
Uwaga: W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.
Spis treści |
[edytuj] Terminy
[edytuj] Forma ducha
Formą ducha (jap. ひとだま hitodama ang. spirit ball mode; z jap. "dusza, która opuściła ciało; ognik") nazywa się jedną z wielu postaci ducha. O ile duch jest widoczny, to jest w swojej naturalnej postaci, czyli wyraźny u góry, rozmyty od pasa w dół (w formie obłoczku znanego u dżinów z lampy). Forma ducha pozwala na zamknięcie ducha w mniejszej, dogoniejszej do operowania przez szamana formie, która pozwala na przeprowadzenie jedności ducha jak i kontroli ducha.
Angielskie tłumaczenie dość dobrze oddaje japoński termin opisujący postać ducha w tej formie, mianowicie okrągłą. Nie można jednak tego samego powiedzieć o polskim tłumaczeniu, które wskazuje co prawda formę ducha, lecz nie precyzuje jej postaci.
Sama hitodama to zwykle jednobarwna (kolor zależy od ducha) kulka wielkości pięści, będąca podobizną twarzy samego ducha. W tej formie duch nie zmienia swojej osobości i jest w stanie prowadzić naturalną rozmowę – wszystko co czyni (a raczej co czyni szaman za jego przyzwoleniem) to zmniejszenie rozmiaru jego postaci. Form ducha jest więcej: zależy ona tak od stanu jak i od położenia ducha (np. formą ducha jest również jego postać po kontroli ducha), jednak w anime (przynajmniej w polskiej wersji) nazwa ta jest stosowana wyłącznie w powyższym sensie (czyli hitodama).
[edytuj] Jedność ducha
Jedność ducha (jap. ひょういがったい hyōi gattai, ang. spirit unity; z jap. "zgoda na opętanie", "jedność zależności") jest podstawową umiejętnością szamańską wiążącą się z przyjęciem obcego ducha do własnego ciała. Osoba taka zachowuje wtedy wszystkie swoje możliwości fizyczne – w normalnych warunkach nie ulegają one zwiększeniu, czy zmniejszeniu (chyba, iż pod wpływem samego ducha). Zyskiem z połączenia się z duchem jest zyskanie zdolności i umiejętności obcego ducha w ramach jego współpracy. Należy jednak zaznaczyć, iż jedność ducha nie musi zachodzić z inicjatywy szamana, znane są również przypadki połączenia nie-szamanów (zwykle opętania). Skrajnymi przypadkami są jedność doskonała (ang. perfect unity) oraz opętanie.
Do wykonania jedności ducha szaman musi zmienić formę ducha na hitodama. Ponieważ ciało osoby przyjmującej obcego ducha zawiera istotę tej osoby (jej własnego ducha), może między nimi dochodzić do konfliktu (nawet do nie zamierzonego) co do kontroli ciała zaburzając koordynację ruchową. Dlatego też o ile dwa duchy są całkowicie otwarte na współpracę, wspomniany konflikt nie zachodzi pozwalając na pełne wykorzystanie możliwości przyjętego ducha (zwykle sprawniejszego od szamana). Jest to więc właściwy sposób przeprowadzenia jedności ducha. To zgodne połączenie zwane jest właśnie jednością doskonałą (jap. ひょうい ひゃく パ一セント hyōi hyaku PAASENTO; じょうたい ひょうい jyōtai hyōi, ang. perfect unity; z jap. "ścisłe opętanie, normalny (normatywny?) stan opętania").
Gdy obcy duch dokonuje wtargnięcia do ciała osoby i przejęcia nad nią kontroli dochodzi do przypadku zwanego po polsku opętaniem (nie mylić z powyższymi tłumaczeniami) – duch osoby jest usunięty na bok, a kontrolę nad ciałem zaczyna sprawować duch dokonujący opętania. W zależności od mocy obcego ducha i woli osoby możliwe jest przełamanie opętania, jednak jest to bardzo wyczerpujące i zwykle ponad siły danej osoby.
[edytuj] Kontrola ducha
Przyjęcie ducha do własnego ciała zwiększa możliwości szamana, jednak tylko do poziomu silniejszego z duchów (zwykle ducha obcego). Przeniesienie ducha do przedmiotu, czyli kontrola ducha (ang. spirit control, oversoul), pozwala na zachowanie własnej tożsamości i pozbycia się problemów z ww. konfliktem interesów. Dodatkowo pociąga za sobą fakt, iż przedmiot sam w sobie staje się potężniejszy (por. artefakt) zyskując w ten sposób, w przenośni i dosłownie, duszę. Obecność ducha w przedmiocie nie ogranicza go i pozwala na czerpanie furyoku od operatora przedmiotu powiększając moc tego przedmiotu. Z powodu obecności ducha w przedmiocie może on w ograniczonym zakresie (zwykle na polecenie szamana) działać autonomicznie.
[edytuj] Furyoku
System walki oparty jest o tzw. furyoku (jap. 巫力 furyoku, ang. mana; z jap. "siła, moc medium"), czyli zasoby wewnętrznej energii szamana, służącej do operowania w świecie duchowym – pozostania w jedności z duchem (jedność ducha), czy też sprawowaniu kontroli ducha na przedmiocie. Poszczególne ataki wynikają z profilu, zdolności i możliwości samych duchów. Są one tym potężniejsze, im więcej furyoku zostało użyte do ich przeprowadzenia.
[edytuj] Reiyoku
Tak jak siła szamana mierzona jest za pomocą furyoku, tak moc ducha liczona jest za pomocą reiyoku (jap. 霊力 reiyoku; z jap. "siła, moc ducha"). Jest to dodatkowy element walki wprowadzony przez autora, obecny właściwie tylko w mandze – możliwe jest, iż szaman o niższym furyoku zdolny jest pokonać tego o wyższym mając u swojego boku potężniejszego ducha.
[edytuj] Wielka kontrola ducha
W świecie Shaman King wielką kontrolą ducha (ang. big oversoul) nazywa się kontrolę ducha, w której duch, z powodu użytej dużej ilości furyoku, nie jest w stanie zawrzeć się całkowicie w medium. Można powiedzieć, iż szaman "pompuje" go swoim furyoku dając mu większą możliwość działania w świecie materialnym. Będąc w przedmiocie materializuje się on jednocześnie wokół niego, pozwalając w ten sposób szamanowi na korzystanie z większej ilości mocy. Wraz ze wzrostem furyoku szamana używa on zwykle większej jego ilości do tej techniki, dlatego przy naprawdę wielkich wielkich kontrolach ducha bywa, że jest on podtrzymywany przez materialną postać ducha, którą wytworzył lub jest nawet w niej obecny.
[edytuj] Walka
Sama walka zależy od sposobu połączenia się z duchem i wykorzystania furyoku, lecz ogólnie zasady potyczki są proste: jeżeli furyoku ulegnie wyczerpaniu, szaman nie jest w stanie dalej prowadzić walki, co jest równoważne jego przegranej. Dlatego też zwycięstwo w walce szamańskiej polega na pozbawieniu szamana jego furyoku, a zachowaniu własnego – utrata furyoku przez obu szamanów w wyniku jednego uderzenia oznacza remis. Sytuacja ta zdarza się wtedy, gdy obaj szamani używają całego dostępnego dla nich furyoku pozbawiając się go nawzajem podczas zwarcia.
Ponieważ martwy szaman nie jest w stanie działać w świecie materialnym, jego furyoku nie istnieje, zatem jest to kolejna możliwość rozwiązania walki szamańskiej. Śmierć szamanów jest zjawiskiem dość powszechnym, choć unikanym w amerykańskiej, a zarazem polskiej wersji (zwykle mowa jest o "zniszczeniu" szamana, nie zaś o jego zamordowaniu).
[edytuj] Jedność ducha
Ponieważ sama jedność ducha jest męcząca dla szamana (obecność dwóch duchów w jednym ciele nie jest stanem naturalnym) walka nie może ciągnąć się zbyt długo, dlatego też zwycięstwo nad szamanem używającym jedności ducha polega na złamaniu jedności ducha poprzez zmęczeniu szamana tak, aby nie był w stanie współpracować z duchem.
[edytuj] Kontrola ducha
Do wykonania kontroli ducha na przedmiocie wymagane jest użycie pewnej ilości furyoku. Można powiedzieć, iż jest to przeniesienie furyoku szamana do przedmiotu do dyspozycji ducha. W ramach tego transferu łączna ilość furyoku szamana i ducha pozostaje niezmienna (na początku walki szaman ma całe furyoku, duch zaś nie posiada go w ogóle). Szaman atakuje z pomocą ducha z siłą furyoku przekazanego do przedmiotu.
Pomyślny atak na szamana powoduje złamanie jego kontroli ducha, zainwestowane w ducha furyoku przepada powodując w ten sposób powrót do jego naturalnej, niematerialnej formy oraz przywrócenie rzeczywistych właściwości przedmiotu. Utrata kontroli ducha nie musi wiązać się z jednym, konkretnym atakiem, lecz może być rezultatem sumy uderzeń przeciwnika, przekraczających swą mocą furyoku użytego przez szamana do kontroli ducha. Szaman może utracić wspomnianą kontrolę również w wyniku dekoncentracji.
Jeżeli atak na kontrolę ducha jest na tyle silny, że powoduje jej złamanie i mimo wszystko trwa dalej, to może on spowodować śmierć szamana, który w tym momencie pozostaje bez osłony duchowej.
[edytuj] Techniki
W gruncie rzeczy istnieją tylko dwa sposoby walki – za pomocą jedności ducha, do której nie jest nawet potrzebne świadome użycie furyoku oraz dającej większe możliwości kontroli ducha, gdzie zużycie furyoku powinno być ściśle przez szamana kontrolowane.
Jednakże tak jak istnieją różne sposoby walki, tak istnieją różne ich sposoby przeprowadzania. Walka szamańska polega na umiejętnym wykorzystaniu posiadanego furyoku do osiągnięcia swojego celu, istnieją więc różne tradycje, tendencje i priorytety w poszczególnych formach kontroli ducha.
W ciągu wieków wykształciły się takie odmiany kontroli ducha jak fuzja ducha, doushi, lalkarstwo, cmentarna magia itp.
[edytuj] Fuzja ducha
Fuzja ducha jest wariacją na temat kontroli ducha z próbą zachowania wszystkich możliwości wynikających z jedności ducha (zapewne jest to kontrola ducha wykonywana na swoim ciele, choć nie jest to pewne). Prawdopodobnie jest to realne połącznie dwóch duchów (w jedności doskonałej obserwujemy ścisłą współpracę).
To połączenie duchów pozwala na rozwinięcie możliwości duchów poddanych fuzji do tego stopnia, iż stapiają się one w jedno. Chocolove McDaniel łączący się ze swoim duchem Miciem przejmuje m.in. jego zręczność i zmysł węchu, stając się przy tym podobnym do niego również fizycznie.
Argumentem przemawiającym za tym, iż fuzja ducha jest w swej istocie formą kontroli ducha, a nie jednością ducha jest fakt, iż w czasie walki w tej formie zauważalny jest przepływ energii duchowej wokół jego kończyn jak to następuje w czasie użycia kontroli ducha na medium.
[edytuj] Połączenie duchów
Połączenie duchów, jak sama nazwa wskazuje, polega na złączeniu ich w jedną całość tak, aby wzajemnie wzmacniały siebie jak i furyoku użyte w tej fuzji, a pełniącego rolę "paliwa" tego ataku. Jest to więc kolejna forma kontroli ducha. Takie połączenie nie jest częstym zjawiskiem i zapewne jest formą wykształconą w plemieniu Patch (używają go np. Silva, Kalim, czy Nichrom). Tworzą oni wtedy wielkie działa wyzwalające duże ilości energii, ale zużywające znaczącą ilość furyoku.
Atak połączenia duchów Silvy nosi nazwę ataku totemu lub pogromu totemu (ang. Totem Attack, Totem Blast). Do jego przeprowadzenia wykorzystuje wszystkie powierzone mu duchy, które nabierają metalicznej konsystencji (być może srebrnej zgodnie z ich nazwami) oraz noża, który stale nosi przy sobie, a który pełni tu rolę uchwytu.
[edytuj] Podwójne medium
Szamani posiadający duże pokłady furyoku nie są w stanie wykorzystać go w całości opierając się tylko i wyłącznie na jednym medium świata fizycznego. Użycie drugiego medium zwiększa pojemność całości mediów dla wykonywanej kontroli ducha pozwalając na wykorzystanie pozostałej części furyoku. Takie użycie dwóch mediów przez szamana nazywane jest podwójnym medium.
Choć wydawać by się mogło, że ta czynność rozdziela świadomość ducha, to jednak tak się nie dzieje, być może dlatego, iż media połączone ze sobą fizycznie łączą się ze sobą również w świecie duchowym. Jak wskazuje sama nazwa nie dochodzi do przelania ducha w dwa media, tylko w jedno podwójne medium.
Ostatecznie prowadzi to do powstania potężniejszej formy ducha. Użyte furyoku prawie całkowicie przesłania media użyte do wykonania tej techniki i nie mają one już takiego znaczenia jak mają w zwykłej kontroli ducha, gdzie media częstokroć oddziałują ze światem zewnętrznym i są tylko wspomagane energią duchową. Tutaj szaman polega całkowicie na formie duchowej powstałej w wyniku podwójnego medium.
[edytuj] Szamani
Wykorzystanie furyoku leży całkowicie w gestii szamana. Wykształciły się dlatego różne sposoby jego wykorzystania i wpływania na świat materialny za pomocą duchowego. Zależą one tak od charakteru szamanów, jak i zdolności, czy przeszłości samych duchów:
- zwykły szaman (np. Yoh Asakura) – nie posiadają żadnych dodatkowych zdolności: wykorzystują umiejętności duchów poprzez jedność ducha albo jego kontrolę, właściwie każdy szaman musi znać te dwie podstawowe techniki, aby był godny tego miana,
- doshi (np. Tao Jun) – szamani tradycji chińskiej używający ciał zmarłych jako medium do kontroli ducha – w ten sposób powstają bezwzględnie posłuszne i puste kyonshi, kontrolowane za pomocą specjalnych talizmanów,
- lalkarz (np. Marion Phauna, Peyote) – ich medium stanowią lalki: poprzez kontrolę ducha lalki same poruszają się i walczą – szaman kontroluje je zaś z bezpiecznej odległości (zachodzi poniekąd podobieństwo do doshi, jednak tam kontrolowane są duchy ludzi),
- cmentarny mag / nekromanta (np. Faust VIII, Peyote) – kontroluje kości zmarłych (nie zaś ducha) poprzez ich animację, zużywając w ten sposób znikome ilości furyoku,
- różdżkarz (np. Lyserg Diethel) – specjalizacją różdzkarza nie jest walka, lecz odnajdowanie konkretnych przedmiotów, osób, czy czegokolwiek, co pozostaje w ukryciu.
- władca żywiołów (np. Hao Asakura) – jedynym znanym szamanem tego typu jest Hao; poprzez kontrolę żywiołów szamani ci stają "ponad światem", wg tego ostatniego "kroczą własną drogą", twierdzi on również, iż postrzega czas jako jednostkę: przeszłość, teraźniejszość i możliwe przyszłości – pozwala mu to na przechodzenie przez krąg wcieleń wg własnego planu.
- duchowe medium / itako (np. Anna Kyoyama) – osobna grupa szamanów specjalizujących się w wywoływaniu i odsyłaniu duchów, są również w stanie pozbawić duchy ich mocy, zniewolić je lub nawet zniszczyć,
- pogromca duchów (np. Fudo) – są szamanami, którzy są w stanie zamknąć lub odesłać duchy do piekieł – ponieważ jest to ich specjalizacja, zwykle są oni potężniejsi i skuteczniejsi od itako.
