Statek-pułapka
Z Wikipedii
Statek-pułapka - okręt wojenny - mały przebudowany statek handlowy, uzbrojony w zamaskowane działa i służący do walki z okrętami podwodnymi znajdującymi się na powierzchni. Statki-pułapki stosowane były w okresie I wojny światowej przez Francję i Wielką Brytanię - brytyjskie były nazywane: Q-boat (lub Q-ship).
 |
|
Często okręty podwodne, zwłaszcza w początkowym okresie I wojny światowej, atakowały statki handlowe po wynurzeniu się. Konwencje wojny morskiej wymagały m.in. atakowania nieuzbrojonych statków lub konwojów statków bez eskorty przez okręty podwodne tylko po wynurzeniu się, uprzedzeniu o zamiarze storpedowania i daniu załodze statku możliwości ewakuacji. Ponadto, atakowanie zwłaszcza małych statków na powierzchni ogniem z działa pozwalało zaoszczędzić drogich torped. W takiej sytuacji, wynurzony okręt podwodny, sądzac, że ma do czynienia z małym statkiem handlowym, wynurzał się obok statku-pułapki i podawał sygnały do zatrzymania i opuszczenia statku. Aby zmylić wroga, część załogi statku-pułapki spuszczała wtedy łodzie ratunkowe udając panikę i opuszczała statek. W odpowiednim momencie, artylerzyści statku-pułapki podnosili banderę, opuszczali zasłony maskujące uzbrojenie i otwierali ogień z dział i karabinów maszynowych, topiąc okręt podwodny. Statki-pułapki służyły ponadto do ochrony konwojów. Część statków tego typu posiadała także bomby głębinowe, co dawało im pewne możliwości zwalczania zanurzonych okrętów podwodnych. Z chwilą rozpoczęcia przez Niemcy niegraniczonej wojny podwodnej skuteczność statków-pułapek spadła, gdyż okręty podwodne topiły już wówczas większość statków nie wynurzając się.
Pierwsze zwycięstwo statku-pułapki nastąpiło 24 lipca 1915, kiedy U-boot U-36 został zatopiony przez HMS "Prince Charles" (dowódca - porucznik Mark Wardlaw). W sierpniu mniejszy przebudowany trawler rybacki o nazwie "Inverlyon" zniszczył U-boota UB-4 koło Great Yarmouth.
19 sierpnia 1915, porucznik Godfrey Herbert na HMS "Baralong" zatopił UB-27 i zabił wszystkich rozbitków w niesławnym incydencie Baralong.
Pomimo kilku spektakularnych akcji i dużej dozy "zromantyzowania" służby na tych okrętach, statki-pułapki nie były zbytnio skuteczne. Podczas 150 starć zatopiły one jedynie 14 U-bootów i uszkodziły dalsze 60, przy stratach 27 statków-pułapek na 200 użytych. Statki-pułapki były odpowiedzialne za około 10% zatopień U-bootów (mniej, niż np. miny morskie).
W 1942 roku marynarka amerykańska przystosowała 5 statków do roli statków-pułapek (USS Asterion, USS Atik, USS Big Horn, USS Captor i USS Irene Forsyte), nie odniosły one jednak sukcesów i patrole statków-pułapek zakończono w 1943.
