Spam

Z Wikipedii

Spam to elektroniczne wiadomości rozsyłane do osób, które ich nie oczekują. Najbardziej rozpowszechniony jest spam za pośrednictwem poczty elektronicznej oraz w Usenecie. Zwykle (choć nie zawsze) jest wysyłany masowo.

Istotą spamu jest rozsyłanie dużej liczby informacji komercyjnych o jednakowej treści do nieznanych sobie osób. Nie ma znaczenia, jaka jest treść tych wiadomości. Aby określić wiadomość mianem spamu, musi ona spełnić trzy następujące warunki jednocześnie:

1. treść wiadomości jest niezależna od tożsamości odbiorcy,
2. odbiorca nie wyraził uprzedniej, zamierzonej zgody na otrzymanie tej wiadomości,
3. treść wiadomości daje podstawę do przypuszczeń, iż nadawca wskutek jej wysłania może odnieść zyski nieproporcjonalne w stosunku do korzyści odbiorcy.

Masowe e-maile dzielą się na dwie kategorie: Pierwsza to tzw. Unsolicited Commercial Email (UCE), czyli spam komercyjny o charakterze reklamowym, zakazany przez prawo - zarówno polskie, jak i dyrektywę UE. Druga to tzw. Unsolicited Bulk Email (UBE), czyli maile o charakterze często niekomercyjnym, takie jak apele organizacji społecznych i charytatywnych czy partii politycznych, prośby o pomoc czy masowe rozsyłanie ostrzeżeń np. o wirusach komputerowych. Próby wprowadzenia zakazu w dyrektywie UE rozsyłania e-maili o charakterze społeczno-politycznym zostały w 2002 r. odrzucone przez Parlament Europejski wobec protestów europejskich partii politycznych i organizacji społecznych.

Spis treści 1 Etymologia słowa spam 2 Historia spamu 3 Metody działania spamerów 4 Szkodliwość spamu 5 Obrona przed spamem 6 Jak samemu bronić się przed spamem 7 Zobacz również 8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Etymologia słowa spam

Słowo to pochodzi najprawdopodobniej ze skeczu Monty Pythona i oznaczało mielonkę (ang. SPAM – Shoulder Pork and hAM"/"SPiced hAM). W skeczu tym klient, gdy pyta o menu restauracji, dowiaduje się, że w każdym daniu znajduje się trochę mielonki. Gdy klient chce zamówić coś bez mielonki, specjalna grupa zagłuszaczy w strojach wikingów zaczyna śpiewać „SPAM, SPAM, lovely SPAM, wonderful SPAM”, zagłuszając normalną rozmowę.

Spam oznacza mielonkę wieprzową, racja C, która była podstawą wyżywienia polowego wojsk USA w czasie II wojny światowej. Znienawidzona przez karmionych nią zbyt długo żołnierzy.

Jeszcze przed powstaniem Internetu, najpierw w Wielkiej Brytanii, a potem w USA, słowo spam stało się młodzieżowym określeniem niechcianej, rozsyłanej automatycznie poczty tradycyjnej.

Żartobliwie podaje się również jako źródło wyrażenie Stupid Person AdvertiseMent (Reklama głupiej osoby).

[edytuj] Historia spamu

Spam, jako zjawisko, istniał praktycznie od początku istnienia sieci komputerowych.

Pierwszy odnotowany w historii sieci spam został wysłany przez Einara Stefferuda 1 maja 1978 roku. Wysłał on, korzystając z dostępu do kompletnego zbioru adresów mailowych w sieci Arpanet, ok. 1000 maili z zaproszeniem na swoje urodziny, co uruchomiło serię złośliwych i zabawnych odpowiedzi, które zablokowały twarde dyski na serwerze pierwszego spamera. Pierwszy reklamowy spam napisał 1 maja 1978 r. Gary Thuerk, a wysłał go 3 maja. Była to reklama producenta mini-komputerów, firmy Digital Equipment Corp., która zapraszała wszystkich użytkowników Arpanetu z Zachodniego Wybrzeża USA na „dzień otwarty” – prezentację najnowszych produktów firmy.

Pierwszy odnotowany spam w Usenecie miał miejsce w 1988 roku, kiedy to Rob Noha wysyłał systematycznie post z tytułem „HELP ME!” do wszystkich możliwych grup. W poście tym prosił o pomoc finansową dla swojego kolegi, któremu zabrakło funduszy na kontynuowanie studiów.

Słowa „spam” w Internecie zaczęli prawdopodobnie używać jako pierwsi w latach 80. gracze tekstowych MUD-ów działających w sieci BBS-ów, piętnując w ten sposób tych graczy, którzy - zamiast uczestniczyć w grze - wysyłali do innych bezsensowne komunikaty, wyłącznie w celu blokowania serwerów.

Następnie termin ten przeszedł do Usenetu, gdzie spamem zaczęto nazywać sposób zwalczania nielubianych dyskutantów poprzez zarzucanie ich setkami maili o bezsensownej treści.

Pierwszą osobą z Usenetu, w stosunku do której użyto określenia spamer, był Richard Depew. W 1993 roku próbował on napisać skrypt, który automatycznie usuwał z grup newsowych posty niezgodne z netykietą danej grupy. Skrypt wymknął mu się spod kontroli i zamiast kasować, wysłał ciąg 200 postów na grupę news.admin.policy. Wiele z osób czytających tę grupę było też zapalonymi graczami w MUD-y i zastosowali oni znane z mudów pojęcie spamer do Richarda.

Pierwszy gigantyczny spam, który zablokował serwery Usenetu, miał miejsce 18 stycznia 1994 roku. Został on rozesłany w liczbie kilkunastu tysięcy do wszystkich grup newsowych, a także na setki tysięcy prywatnych adresów mailowych. Miał on tytuł: „Global Alert for All: Jesus is Coming Soon” i został wysłany przez chorego psychicznie studenta z uniwersytetu stanowego Ohio.

W tym samym roku miał miejsce pierwszy gigantyczny spam o charakterze komercyjnym. Firma adwokacka, prowadzona przez Lawrence'a Cantera oraz Marthę Siegel z Phoenix w stanie Arizona, rozesłała do wielu grup Usenetu swoją ofertę usług w zakresie wypełniania formularzy amerykańskiej loterii wizowej. Reakcja internautów była jednoznacznie negatywna. Skrzynki prawników zostały zasypane listami od tysięcy adresatów ich reklamy, którzy w ten agresywny sposób wyrażali swoje niezadowolenie z tego typu praktyk. W efekcie dostawca usług internetowych firmy prawniczej zablokował jej dostęp do kont pocztowych.

Od czasu afery Cantera i Siegel, która była opisywana szeroko w mass mediach, słowo spam stało się znane ogółowi opinii publicznej w USA.

[edytuj] Metody działania spamerów

Obecnie istnieje cały „przemysł” wysyłania ludziom reklam wbrew ich woli. Najczęstszą metodą używaną przez spamerów jest skanowanie sieci w poszukiwaniu adresów email i wysyłaniu danej wiadomości na wszystkie znalezione adresy. Ze względu na ogólne potępienie tych metod, poważne firmy praktycznie nie korzystają z usług spamerów. Najczęstszymi produktami reklamowanymi poprzez spam są środki farmaceutyczne. Statystyki są przerażające – na dwa maile jeden z nich jest spamem.

Spamerzy używają teraz zazwyczaj serwerów „open relay”, czyli takich, które przenoszą e-maile z każdego serwera na każdy. „Open relay” to zazwyczaj wynik złej konfiguracji serwera, co niesie konsekwencje dla ich administratorów. Inną techniką, używaną przez spamerów, jest łamanie zabezpieczeń serwerów i wysyłanie za ich pośrednictwem tyle spamu, ile jest to możliwe, zanim administrator się zorientuje. Można również przejąć serwer za pośrednictwem innych usług (np. HTTP czy FTP) i używać go do wysyłania spamu. Obecnie pod kontrolą spamerów jest też wiele komputerów zwykłych użytkowników (duże „zbiory” takich komputerów określane są mianem botnetu).

Większość współczesnych spamerów, zwłaszcza komercyjnych, wyspecjalizowało się w oszukiwaniu potencjalnych ofiar. Jednym z najczęstszych chwytów jest prośba spamera o odesłanie maila lub podanie adresu na odpowiedniej stronie, jeśli ofiara nie życzy sobie otrzymywać od niego więcej wiadomości. Zwykle spamerowi wcale nie chodzi o wykreślenie danej ofiary ze swojej listy, a wręcz przeciwnie – weryfikuje on w ten sposób poprawność adresu ofiary, bowiem adresy potencjalnych ofiar są często generowane np. od imion czy też popularnych nicków, pozyskiwane ze stron WWW lub wymieniane pomiędzy spamerami.

Najbrudniejszym chwytem spamerów jest przysłanie maila z wirusem typu koń trojański. Wirus ten instaluje się na komputerze użytkownika i następnie automatycznie przesyła do spamera wiele cennych informacji, np. zawartość książki adresowej. Obecnie też coraz więcej jest koni trojańskich, które rozsyłają spam, instalując na komputerze prosty serwer SMTP (duże „zbiory” takich komputerów określane są mianem botnetu). Szacuje się, że spam rozsyłany w ten sposób to obecnie od 70 do 85, a okresowo nawet 94%, niechcianej korespondencji, a liczba ta wciąż rośnie.

Innym trikiem jest wysyłanie maili ze skryptami w języku JavaScript i kodem HTML. W przypadku wielu programów pocztowych, w trakcie odczytywania takiego maila, następuje automatyczne połączenie z serwerem WWW spamera, w celu ściągnięcia z niego np. obrazka. Następnie spamer może przejrzeć logi serwera i uzyskać wiele cennych informacji, między innymi również potwierdzenie odczytania e-maila.

Najnowszym pomysłem jest wysyłanie treści reklamowych pod przykrywką mapy bitowej, czyli obrazka, na którym są treści reklamowe. Nie jest to metoda łatwa dla spamerów, gdyż wyklucza możliwość wstawienia odnośników, jednak jest dobrym antyzabezpieczeniem filtrów antyspamowych.

Oprócz reklamowania różnych usług i produktów, tego rodzaju przesyłki mogą wiązać się z oszustwami i próbami wyłudzeń:

• Spam na bankowca (phishing) – spamer podszywa się pod bank i prosi o podanie hasła. Ten sposób może też służyć do przejęcia naszego konta w aukcjach internetowych itp.
• Spam na urząd bezpieczeństwa – żartowniś podszywa się pod urząd bezpieczeństwa.
• Spam na spadek – inaczej spam afrykański lub nigeryjski szwindel. Odbiorca dostaje wiadomość, że otrzymał spadek, ale musi opłacić koszty notarialne i operacyjne.
• Spam na wygraną – wygrałeś milion dolarów. Następnie po wejściu na stronę instaluje się dialer lub trojan wyszukujący informacji o koncie bankowym.

[edytuj] Szkodliwość spamu

Spam jest szkodliwy z kilku przyczyn.

• Powoduje zatykanie się łącz i blokuje miejsce na twardych dyskach.
• Przetworzenie spamu zabiera czas serwerom, spowalniając ich działanie.
• Powoduje również stratę czasu poszczególnych użytkowników Internetu, bo muszą oni czytać i kasować niepotrzebne wiadomości. Utrudnia czytanie „normalnej” poczty i stwarza ryzyko jej utraty (z powodu blokad antyspamowych albo przepełnienia skrzynki) lub niezauważenia (z powodu „przysypania” przychodzącym spamem). Zwiększa w ten sposób koszty pracy osób zawodowo korzystających z poczty elektronicznej.
• Naraża operatorów internetowych i użytkowników na dodatkowe koszty ponoszone na przeciwdziałanie pladze. Spam jest również metodą przerzucenia kosztów promocji na operatorów internetowych i odbiorców korespondencji, a zatem jest formą wyłudzenia.
• Narusza prywatność i bezpieczeństwo odbiorców, ponieważ często zawiera treści, których nie życzyliby sobie oglądać, np. obrażliwe, pornograficzne, nieodpowiednie dla dzieci.
• Spam wiąże się często z różnego rodzaju wirusami i innymi złośliwymi programami.
• Powoduje utratę zaufania do komunikacji elektronicznej jako takiej.
• Ze względu na zagrożenie spamem, poczta elektroniczna została pozbawiona niektórych przydatnych funkcji, np. potwierdzeń dostarczenia i przeczytania wiadomości

[edytuj] Obrona przed spamem

Powstało wiele sposobów obrony przed spamem. Pierwszą jest nieprzyjmowanie wiadomości od serwerów znanych spamerów i zgłaszanie administratorom, jeśli jeden z ich użytkowników jest spamerem.

Jednym z najważniejszych działań przeciwdziałających temu zjawisku jest też odpowiednie zabezpieczenie każdego komputera podłączonego do sieci – zarówno serwerów, jak i komputerów domowych czy biurowych.

Administratorzy serwerów pocztowych powinni zadbać o to, żeby były one skonfigurowane tak, aby wymagały autoryzacji (SMTP AUTH). Powinni również zainstalować i poprawnie skonfigurować na nich filtry antyspamowe, np. SpamAssassin.

Osoby zajmujące się tworzeniem i utrzymaniem stron WWW mogą włączyć się w walkę ze spamem, tworząc generatory fałszywych stron, zawierających generowane dynamicznie adresy e-mail w domenach nieistniejących lub należących do spamerów. Strony takie:

• dają zajęcie programom poszukującym adresów na stronach, zwiększają koszty ich działania, zmniejszają efektywność,
• zmniejszają wartość baz adresów,
• dzięki zastosowaniu domen znanych spamerów w adresach, mogą oni lepiej na własnej skórze odczuć problem spamu,
• dodatkowo stosuje się adresy-pułapki, które przeznaczone są specjalnie do gromadzenia spamu, służącego potem np. do uczenia filtrów antyspamowych.

Oprócz rozwiązań technicznych, można też stosować rozwiązania prawne, oskarżając spamerów o straty materialne spowodowane ich działalnością. Główną przeszkodą jest to, że straty poniesione przez pojedynczego użytkownika są relatywnie niewielkie. Istnieją też na świecie specjalne prawa przeciwko spamowi, np. w Ohio odbiorcy indywidualni mogą dochodzić po 100 dolarów + koszty sądowe za każdy niechciany e-mail do granicy 50 000 dolarów dla użytkownika i 500 000 dolarów dla ISP.

[edytuj] Jak samemu bronić się przed spamem

Po pierwsze, nie należy nigdy odpowiadać spamem na spam. Spam generowany w odpowiedzi na spam jest nazywany flames i tak samo jak spam pierwotny, blokuje łącza, miejsce na twardych dyskach i czas procesora. Często też adres podany jako adres nadawcy nie jest prawdziwym adresem spamera, ale adresem innej jego ofiary.

Bardzo ważne jest, aby nigdy nie reagować pozytywnie na spam, np. nie odwiedzać zawartych w nim adresów, nie podawać swoich danych itp. W przypadku pojedynczego spamu z jednego miejsca najlepiej jest go po prostu zignorować. W przypadku, gdy spam jest systematycznie wysyłany z jednego adresu, lepiej nie mścić się, wysyłając flames, lecz zawiadomić administratora i założyć filtr na ten adres.

Istnieją również filtry antyspamowe, działające po stronie klienta, również takie, które „uczą się” wyszukiwać pewne słowa charakterystyczne dla takich przesyłek.

Żadne z rozwiązań filtrujących nie jest doskonałe i te, które filtrują dużą część spamu, mogą też niezamierzenie odfiltrować list wysłany w dobrej wierze.

Należy zwrócić uwagę na wyłączenie w programie pocztowym automatycznej obsługi JavaScriptu oraz HTML oraz wyłączenie automatycznego otwierania programów załączonych do maili. Warto też uaktualnić swój program pocztowy, instalując uaktualnienia. W menadżerach poczty firmy Microsoft należy również wyłączyć opcję autopodglądu.

Dobrym pomysłem jest używanie niestandardowych programów do obsługi poczty, ponieważ nawet jeśli oferują one podobny poziom bezpieczeństwa, to konie trojańskie tworzone są z myślą o „współpracy” z programami najczęściej używanymi. Dobrze jest również zainstalować program antywirusowy oraz zwalczający tzw. spyware.

Należy też unikać podawania adresu e-mail tam, gdzie nie jest to konieczne. Podając adres innemu użytkownikowi w miejscu ogólnodostępnym, jak np. grupy dyskusyjne, strony WWW, fora dyskusyjne itp. nie podajemy go w dokładnym brzmieniu, ale lekko „udziwniamy”, np. zastępując znak @ innym znakiem lub ciągiem znaków (np. *, (at, na), #) czy też wstawiając w miejsce kropki słowo „(kropka)” (np. „adres@domena(kropka)pl”) lub wstawiając do adresu dodatkowy kawałek tekstu, np. _wytnij_to_ lub _NIE_SPAMEROM_. „Wstawki antyspamowe” najlepiej jest umieszczać w takim miejscu adresu, aby „zafałszować” nazwę domeny, w której posiadamy skrzynkę pocztową – list wysłany na adres konto@_wytnijto_.domena.pl czy konto_wytnijto_@domena.pl i tak trafi do naszego dostawcy, niepotrzebnie obciążając łącze i procesor serwera. Dlatego lepiej jest stosować adresy w formie np. „konto@domena.pl_wytnij_to”. W ten sposób utrudniamy działanie automatom pozyskującym adresy zwanym harvester, które przeszukują pliki w poszukiwaniu „małpek”. Im więcej będzie różnorodnych technik tego typu, tym trudniejsze będzie kolekcjonowanie adresów. Jeśli konieczne jest podanie adresu wprost, to przeznaczmy na to dodatkowe konto lub alias pocztowy.

[edytuj] Zobacz również

• spim
• spam mobilny (m-spam)
• spit
• Splog
• Spam w wyszukiwarkach
• Link spam
• spambot
• oprogramowanie antyspamowe
• Sender Policy Framework
• SpamAssassin
• PolSpam
• SpamCop
• łańcuszek internetowy
• Backscatter

[edytuj] Linki zewnętrzne

• RFC 2635 — Oficjalne stanowisko IETF na temat spamu
• Spam jest zły — Prosty tekst po polsku — Oficjalne stanowisko właścicieli polskiej hierarchii usenetowej
• Spam is bad — Simple text in English — Oryginał angielski "Prostego tekstu" i jego historia
• Historia "Prostego tekstu" po polsku
• Walka ze spamem - obyczaje i prawo — Polska strona internetowa na temat walki ze spamem, nieoficjalne FAQ grupy pl.internet.mordplik
• Spamassassin — Zaawansowany, inteligentny filtr antyspamowy używany na serwerach SMTP
• pl.internet.mordplik (archiwum Google Groups) — Polska grupa dyskusyjna związana ze zwalczaniem spamu
• pl.news.mordplik — Archiwum grupy dyskusyjnej, zastąpionej przez pl.internet.mordplik