Prawo pracy
Z Wikipedii
Prawo pracy - gałąź prawa obejmująca ogół regulacji w zakresie stosunku pracy konkretnego pracownika i pracodawcy jako stron stosunku pracy oraz regulacji dotyczących organizacji pracodawców i pracowników, układów i sporów zbiorowych, a także partycypacji pracowniczej i dialogu w zbiorowych stosunkach pracy. PRAWO PRACY (PP)- jest zespołem norm związanych ze stosunkiem pracy, regulujących stosunki prawne pomiędzy pracodawcą a pracownikiem.
W systemie prawa pracy podstawowym aktem prawnym regulującym wzajemne prawa i obowiązki stron stosunku pracy jest Kodeks pracy. Jednakże regulacje dotyczące praw i obowiązków podmiotów stosunku pracy występują nie tylko w kodeksie, ale także w innych aktach prawnych, które na ogół zawierają albo odesłanie wprost do odpowiednich przepisów kodeksu pracy lub stanowią, że przepisy kodeksu mają zastosowanie do spraw nimi nie uregulowanych.
ŹRÓDŁA PP reguluje art. 9 k.p. Z przepisu tego wynika hierarchiczny ich układ:
- k.p. i akty wydane na jego podstawie,
- inne ustawy i akty wydane na ich podstawie określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców,
- postanowienia układów zbiorowych pracy,
- post innych porozumień zbiorowych,
- post regulaminów, statutów określających prawa i obowiązki stron stosunków pracy.
ZASADY PP: 1/prawa do pracy, 2/swobody nawiązywania stosunków pracy, 3/wolności pracy, 4/poszanowania dóbr osobistych pracownika, 5/równości pracowników, 6/zakazująca dyskryminacji, 7/odpłatności pracy (prawo do godziwego wynagrodzenia), 8/ochrony uprawnień pracowników i automatyzmu prawnego, 9/wolności pracowników i pracodawców tworzenia i przystępowania do organizacji zawodowych, 10/partycypacji pracowniczej.
Przez UMOWĘ O PRACĘ rozumie się dwustronne porozumienie pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, na podstawie którego pracownik zobowiązuje się do świadczenia pracy na rzecz pracodawcy, a pracodawca zobowiązuje się do wypłacenia pracownikowi wynagrodzenia. W wyniku zawarcia umowy o pracę powstaje zobowiązaniowy stosunek pracy, którego charakterystyczną cechą jest równość stron.
ROKOWANIA- czynności przygotowawcze. W ramach tych czynności strony powinny wzajemnie poinformować się o okolicznościach mających znaczenie dla zawarcia i treści umowy o pracę. Pracodawca może, a nawet powinien: *żądać informacji o kwalifikacjach zawodowych, *o sposobie rozwiązania poprzedniego stosunku pracy, * o stanie zdrowia pracownika, *pracodawca jest obowiązany udzielić kandydatowi do pracy wyczerpujących infor o miejscu i warunkach przyszłej pracy (o zakresie obowiązków, sposobie wykonywania pracy, podstawowych uprawnieniach, regulaminie pracy, wynagrodzeniu). RODZAJE UMÓW O PRACĘ. Na treść umowy o pracę składają się dwa rodzaje warunków: - te, które ustalają umawiające się strony wg art. 29, § 1 kp. – te, które są ustalone w aktach normatywnych i z mocy prawa stają się częścią składową zawieranej umowy o pracę, np. czas pracy, urlopy wypoczynkowe i okolicznościowe, okresy wypowiedzenia, itp. Umowa na czas nieokreślony jest umową bezterminową, pozostałe umowy to umowy terminowe, w których z góry jest ustalony czas trwania stosunku pracy. Jest ona umową o pracę, która stwarza najdalej idącą stabilizację stosunku prac, tzn korzysta w sposób najbardziej ewidentny z różnych przywilejów, szczególnie w zakresie jej ochrony przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem.
Umowa o pracę ROZWIĄZUJE SIĘ:
- na mocy porozumienia stron,
- przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
- przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia, *z upływem czasu, na który była zawarta,
- z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
Ustawodawca wyraźnie preferuje rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron jako bezkonfliktowy, uwzględniający interesy obu stron w sposób ustania stosunku pracy.
OBOWIĄZKI PRACODAWCY- Pracodawca jest obowiązany w szczególności:
- zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy oraz ich podstawowymi uprawnieniami,
- prawidłowo organizować pracę,
- zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz systematycznie szkolić pracowników w tym zakresie,
- terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie,
- ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych,
- stwarzać młodym pracownikom warunki sprzyjające przystosowaniu się do należytego wykonywania pracy,
- zaspokajać w miarę posiadanych środków socjalne potrzeby pracowników,
- stosować sprawiedliwe i obiektywne kryteria oceny pracowników,
- prowadzić dokumentację związaną ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników,
- wpływać na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.
OBOWIĄZKI PRACOWNIKA- Pracownik jest obowiązany:
- wykonywać pracę sumiennie i starannie,
- stosować się do poleceń przełożonych,
- przestrzegać czasu pracy,
- przestrzegać regulaminu pracy, zasad BHP i PPOŻ
- dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie i przestrzegać tajemnicy,
- przestrzegać zakazu konkurencji.
KARY: Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonego porządku, regulaminu pracy, przepisów BHP i PPOŻ pracodawca może stosować: -karę upomnienia, -nagany, ponadto za nieprzestrzeganie przepisów BHP i PPOŻ, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy, pracodawca może również stosować karę pieniężną.
TRYB wymierzania kary- Kara nie może być stosowana po upływie dwóch tygodni od powzięcia przez pracodawcę wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia. Kara może być stosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika. Karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy. Pracodawca może z własnej inicjatywy lub na wniosek reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej uznać karę za niebyłą przed wpływem tego terminu.
Odpowiedzialność MATERIALNA pracownika:
- odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy- pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. *odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi- pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu, albo do wyliczenia się:
-pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności, -narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, - środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze. Odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu.
