Pietro Perugino
Z Wikipedii
Pietro Perugino , właściwie Pietro Vannucci zwany Perugino - (ur. ok. 1450 w Città della Pieve koło Perugii - zm. 1523 w Fontigiano) malarz włoski, przedstawiciel szkoły umbryjskiej. Był uczniem Piero della Francesca i Andrea del Verrocchio. Brał udział w zdobieniu Kaplicy Sykstyńskiej - jego autorstwa jest fresk Wręczenie kluczy świętemu Piotrowi. Prowadził działalność pedagogiczną i pozostawił wielu znanych uczniów (najsłynniejszym był Rafael Santi). Przyjaźnił się z Leonardem da Vinci, dla którego twórczości żywił podziw.
Spośród jego wczesnych dzieł wyróżniają się Pokłon trzech króli z 1473 oraz Sceny z życia świętego Bernarda z 1476 a także różne Madonny rozsiane po licznych muzeach europejskich, spośród których liczne przez długi czas były uważane za dzieła Verrocchia. Wszystkie z nich odznaczają się pomieszaniem wpływów artystycznych, jakie przekazali mu obaj jego mistrzowie.
Od 1478 pracował w Rzymie - między 1480 a 1482 brał udział w dekoracji Kaplicy Sykstyńskiej łącznie z innymi wielkimi artystami swojej epoki. W 1485 z powodu wielkiego poważania, jakim się cieszył, został mianowany honorowym obywatelem miasta Perugii, stąd też jego przydomek.
Między 1494 a 1495 stworzył Opłakiwanie Chrystusa (Pietà) i fresk Ukrzyżowanie w kościele św. Marii Madgalena de' Pazzi. Ozdabiał też nastawy ołtarzowe w kościołach Perugii.
W późniejszych latach życia Perugino pracował intensywnie w największych kościołach Umbrii i Toskanii oraz na zamówienie Izabeli Gonzagi, dla której 1505 namalował Walkę między Amorem i Cnotą. Od 1508 obraz ten jest dekoracją trzeciej komnaty (Stanza dell'Incendio) w Pałacu Watykańskim. Począwszy od tego czasu tworzył w Perugii i w okolicach. W ostatnim okresie obserwuje się u Perugina zubożenie stylu i dublowanie stylistyczne swoich dzieł z okresu największych sukcesów, choć trzeba pamiętać, że Perugino rzetelnie i pracowicie podokańczał dzieła nieukończone przez innych artystów, w tym przez zmarłego 1520 Rafaela
[edytuj] Malarstwo. Styl
Perugino był niewątpliwie twórcą wybitnym, ale tworzącym w stylu typowym dla XV wieku (Quattrocenta), który był już przebrzmiały za czasów "wielkiej trójki" - Leonarda da Vinci, Michała Anioła i Rafaela. Znany i ceniony za swe obrazy w młodości , w późniejszych latach uległ Perugino dość konserwatywnej manierze. Tworzył obrazy realistyczne, zabarwione sentymentalną pobożnością. Nie potrafił wprawdzie dorównać mistrzostwu młodszego od siebie Rafaela, ale bardzo silnie oddziałał na jego wczesną twórczość, kiedy to właśnie Rafael wręcz kopiował układ postaci na obrazach typowy dla Perugina.
Fresk, 335 x 550 cm Kaplica Sykstyńska, Rzym
Do najwybitniejszych dzieł Perugina należy fresk Wręczenie kluczy świętemu Piotrowi w Kaplicy Sykstyńskiej]]. Elementem zasadniczym, spajającym tu całą kompozycję jest budowla na planie centralnym, z kopułą, która stoi na środku placu. Osoby na pierwszym planie - w tym Chrystus wręczający klucz i klęczący Piotr - są mniej więcej jednakowej wielkości (izokefalizm) i robią wrażenie, jakby stały w jednym rzędzie. Postacie na dalszym planie są odpowiednio mniejsze, brak postaci pośrednich. Mimo wszystko to dzieło Perugina robi wrażenie - urzeka swym pięknem górski krajobraz w tle, ołowiane niebo i harmonia kompozycji.
Artysta swój pomysł powtórzył jeszcze w obrazie Zaręczyny Matki Boskiej (Lo sposalizio), na którym również elementem dominującym jest rotundowata budowla na środku placu. Tym razem widać w niej drzwi otwarte na przestrzał, przez które przeziera niebo. Same zaręczyny dokonują się na pierwszym planie, postacie są jakby nieco zastygłe. Na środku stoi żydowski kapłan, po lewej - kandydaci do ręki Marii, wśród nich Józef, któremu jako jedynemu zakwitła laska, co jest znakiem, że został oblubieńcem Marii. Obraz o identycznej tematyce i niemal identycznej kompozycji malował w tym czasie uczący się u Perugina młody Rafael Santi - porównując oba dzieła widzimy, jakie genialne innowacje wnosił do malarstwa Rafael, a których już nie przyswoił sobie konserwatywny Perugino. Lekkość i giętkość ruchów, naturalność postaci na obrazie Rafaela kotrastują z zastygłymi twarzami i gestami w wartościowym i interesującym, lecz należącym już do odchodzącej epoki dziele Perugina
[edytuj] Dzieła
- Pokłon Trzech Króli (1473)
- Chrzest Chrystusa
- Wręczenie kluczy świętemu Piotrowi
- Zaręczyny Matki Boskiej
- Pietà (1495) w Palazzo Pitti we Florencji
- Ukrzyżowanie(1496) w kościele Santa Maria Maddalena de' Pazzi
- Walkę między Amorem i Cnotą - 1505
- Chrzest Chrystusa
- Madonna w glorii i święci w katedrze w Panicale
- Zdjęcie z Krzyża w kościele S.Maria dei Servi
- Święty Antoni jako opat między św. św. Marcelim i Pawłem Pustelnikiem w kościele św. Piotra
- Męczeństwo św. Sebastiana w kościele św. Sebastiana w Panicale
- Wręczenie kluczy św. Piotrowi w Kaplicy Sykstyńskiej
- Apollo i Marsjasz
- Święty Sebastian
