Piłka ręczna

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Piłka ręczna, szczypiorniak (ang. handball), zespołowa gra sportowa, w której biorą udział dwie drużyny po 7 zawodników. Celem gry jest wrzucenie za pomocą rąk piłki do bramki przeciwnika. Piłka może być rzucana, popychana, łapana, uderzana i zatrzymywana. Zawodnicy, oprócz bramkarzy, nie mają prawa trzymać w rękach piłki dłużej niż 3 sekundy, co wymusza bieg z kozłowaniem i liczne podania.

[edytuj] Historia

Dyscyplina ta narodziła się pod koniec XIX w. w Niemczech, z inicjatywy nauczyciela gimnastyki Konrada Kocha. Pierwsze przepisy skodyfikował w Danii w 1911 roku Frederik Knudsen. W wersji duńskiej w grze brało udział 2 razy po 7 zawodników, zaś w niemieckiej (zwykle rozgrywanej na otwartych boiskach) zespoły złożone były z 11 zawodników.

Międzynarodowa Amatorska Federacja Piłki Ręcznej powstała w 1928 roku podczas igrzysk olimpijskich w Amsterdamie. Gra w wersji 11-osobowej była dyscypliną pokazową na olimpiadzie w Berlinie w 1936 roku, na życzenie Adolfa Hitlera, by powrócić na Igrzyska Olimpijskie po trzydziestu sześciu latach już w odmianie siedmioosobowej. Pierwsze mistrzostwa świata drużyn 7- i 11-osobowych rozegrano w 1938 roku w Niemczech. W obu kategoriach zwyciężyli gospodarze. Przez kilkanaście lat obie formy piłki ręcznej istniały obok siebie, jednak gra z udziałem 11 zawodników stopniowo zanikała, a szczypiorniak rozgrywany przez 7 graczy stawał się coraz bardziej popularny.

Rozwojem dyscypliny kieruje obecnie International Handball Federation (IHF), gra w kategorii mężczyzn jest dyscypliną olimpijską od 1972 roku (Igrzyska w Monachium), kobiety startują na olimpiadzie od 1976 roku.

[edytuj] Ogólne zasady gry

W grze biorą udział dwie drużyny po 14 zawodników (7 na boisku i 7 rezerwowych). Celem gry jest zdobycie większej liczby bramek niż drużyna przeciwna. Gol jest zdobyty, gdy piłka przekroczy linię bramkową całym obwodem i znajdzie się wewnątrz bramki. Mecz dzieli się na dwie połowy po 30 minut z 10-minutową przerwą. Piłka może być rzucana, popychana, łapana, uderzana,zatrzymywana oraz kopana (tylko udami bądź kolanami). Zawodnicy mogą dotykać piłki wszystkimi częściami ciała oprócz podudzia i stóp. Jeżeli zawodnik nie kozłuje piłki, może ją trzymać jedynie 3 sekundy. Tylko bramkarz znajdujący się w polu bramkowym (w obrębie linii 6 metrów) jest zwolniony z przestrzegania tych zasad. Mecz rozpoczyna drużyna, która wygrała piłkę po rzucie monetą. Zawodnik tej drużyny wykonuje podanie do partnera z zespołu, trzymając jedną stopę na linii środkowej boiska do chwili, gdy piłka opuści jego dłonie. Gracze podczas początku i wznowienia gry muszą przebywać na swoich połowach boiska. Gracz będący w posiadaniu piłki może ją podać, kozłować lub trzymać nie dłużej niż 3 sekundy. Nie może również wykonać więcej niż trzy kroki trzymając piłkę. Po zdobyciu bramki przez jedną z drużyn, zespół który ją stracił wznawia grę rzutem ze środka boiska. Gdy zawodnik jednej z drużyn wykonuje rzut do bramki, musi uważać by nie przekroczyć linii znajdującej się 6 metrów od bramki. Gdy jednak ją przekroczy jest rzut wolny dla drużyny przeciwnej.

Piłka składa się z gumowej dętki pokrytej zszytymi kawałkami skóry lub tworzywa syntetycznego, które nie mogą być błyszczące i śliskie. Obwód piłki używanej przez mężczyzn to 58-60 cm, natomiast kobiety grają piłką o obwodzie 54-56 cm. Waga piłki to około 500 gram.
Ubiór zawodników musi być jednolity dla wszystkich członków zespołu; strój składa się ze spodenek i koszulek, opatrzonych numerami; numery na plecach powinny mieć przynajmniej 20 cm, a z przodu przynajmniej 10 cm; nie wolno używać kasków ani masek ochronnych, zakazane jest także noszenie biżuterii i okularów w twardych oprawkach oraz innych przedmiotów mogących narażać graczy na niebezpieczeństwo.
Boisko ma wymiary 40 na 20 metrów; dłuższy bok zwany jest linią boczną, a krótszy linią końcową; część linii końcowej znajdująca się między słupkami bramki nosi nazwę linii bramkowej; wzdłuż jednej z linii bocznych, po 4 metry po obu stronach linii środkowej wyznaczona jest linia zmian; na boisku wyznaczone są dwa pola bramkowe ograniczone linią 6 metrów. W polu bramkowym drużyny może przebywać tylko jej bramkarz; bramka ma 2 metry wysokości i 3 szerokości.
Sędziowie to dwóch boiskowych, którzy nadzorują przebieg gry i rozstrzygają wszystkie spory oraz stolikowi: techniczny zegarowy, punktowy i sekretarz komisji sędziowskiej.

[edytuj] Kategorie wiekowe rozgrywek

Podstaw piłki ręcznej dzieci mogą zacząć się uczyć już w pierwszej lub drugiej klasie szkoły podstawowej. W rozgrywkach międzyszkolnych oraz rozgrywkach organizowanych przez Okręgowe Związki Piłki Ręcznej mogą już brać udział dzieci z III i IV klasy szkoły podstawowej. Kategoria wiekowa wyznacza górny limit wieku zawodnika. W kategoriach:

„młodzika młodszego” mogą brać udział zawodnicy, którzy mieli do 12 lat w momencie rozpoczęcia rozgrywek (VI klasa szkoły podstawowej)
„młodzik” to kategoria wiekowa dla zawodników do 14. roku życia (II klasa gimnazjum)
„junior młodszy” to zawodnicy do 17. roku życia (I klasa szkoły średniej)
„junior starszy” do 19 lat (III klasa szkoły średniej).

Po ukończeniu wieku juniora starszego zawodnicy stają się seniorami, gdzie nie obowiązują już ograniczenia wiekowe.

[edytuj] Systemy rozgrywek i zawodów

W Polsce rozgrywki w kategoriach młodzieżowych prowadzone są w pierwszej fazie przez Okręgowe Związki Piłki Ręcznej, następnie dwie najlepsze drużyny z lig wojewódzkich grają na szczeblu centralnym pod egidą Związku Piłki Ręcznej w Polsce (ZPRP). Zmagania seniorskie odbywają się pod nadzorem ZPRP.

Młodzicy młodsi to najczęściej zawodnicy V i VI klasy szkoły podstawowej, tutaj rozgrywki wojewódzkie prowadzone są na zasadzie grupowej, zespoły grają najczęściej w 4 zespołowych grupach i 2 najlepsze przechodzą dalej i tak aż do finału, gdzie wyłoniony zostaje mistrz województwa. W tej kategorii wiekowej mistrzowie województw nie walczą już dalej, jednak V-klasiści mogą walczyć o tytuł Mistrza Polski w corocznym turnieju w Ciechanowie, natomiast VI-klasiści zmagają się na jednym z najstarszych młodzieżowych turniejów w Polsce, na Mistrzostwach Polski klas VI w Kępnie.
Młodzicy, tutaj rozgrywki na szczeblu wojewódzkim prowadzone są w sposób podobny do poprzedniej kategorii lub rozgrywana jest normalna liga systemem mecz i rewanż, każdy z każdym i dwie najlepsze ekipy awansują do ćwierćfinału Mistrzostw Polski. Na tym etapie zespoły podzielone zostają na 8 grup po 4 zespoły, gdzie każdy gra z każdym i dwie najlepsze ekipy awansują do półfinału Mistrzostw Polski. Tutaj podobnie 4 grupy po 4 zespoły i po dwie najlepsze awansują do turnieju finałowego. Impreza ta odbywa się w jednym mieście, gdzie 8 zespołów dzieli się na dwie grupy dwie najlepsze ekipy z każdej grupy grają systemem 1A-2B i 2A-1B zwycięzcy potyczek grają o złoto, a przegrani o brąz. Zwycięski zespół zdobywa złote medale i tytuł Mistrza Polski Młodzików.
Juniorzy młodsi. Na szczeblu wojewódzkim rozgrywana jest liga każdy z każdym, mecz i rewanż, na szczeblu centralnym rzecz ma się tak samo jak w młodzikach, przy czym turniej finałowy rozgrywany jest w ramach Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży i zwycięzca oprócz tytułu Mistrza Polski otrzymuje złoty medal Olimpiady Młodzieży.
Juniorzy starsi. Na szczeblu wojewódzkim system ten sam co w juniorach młodszych, a na szczeblu centralnym ten sam co w młodzikach. Do tej pory w kategorii chłopców żadnemu zespołowi nie udało się zdobyć tym samym składem osobowym wszystkich trzech tytułów mistrzowskich, ale złotymi zgłoskami zapisały się dwie ekipy: Wybrzeże Gdańsk rocznik 1982 (złoto w młodzikach i juniorach starszych oraz srebro w juniorach młodszych) oraz MMTS Kwidzyn rocznik 1983 (złoto w młodzikach i juniorach młodszych i brąz w juniorach starszych).
Rozgrywki seniorskie kobiet. W sezonie 2005/2006 w ogólnopolskich rozgrywkach bierze udział 45 zespołów. Współzawodnictwo odbywa się na trzech szczeblach: 4 grupy II ligi (łącznie 21 zespołów), I liga (12 ekip) i ekstraklasa gdzie o tytuł Mistrza Polski walczy 12 zespołów. Zwycięzca ma prawo występów w kwalifikacjach do Ligi Mistrzyń, a 4 następne ekipy w europejskich pucharach. Aktualnym Mistrzem Polski jest SPR Lublin.
Rozgrywki seniorskie mężczyzn. W sezonie 2003/2004 zlikwidowano III ligi, więc najniższą klasą rozgrywkową jest aktualnie II liga, w której są 4 grupy - gra 37 zespołów.

Na zapleczu ekstraklasy w I lidze bój toczy 25 zespołów w dwóch grupach podzielonych na północny zachód (12 ekip) i południowy wschód (13). Natomiast w krajowej elicie występuje 12 drużyn. Zwycięzca ekstraklasy ma prawo udziału w kwalifikacjach do Ligi Mistrzów, a 3 następne zespoły grają w europejskich pucharach.

[edytuj] Kadra Narodowa

Szkolenie na szczeblu centralnym zaczyna się już od wieku młodzika, ale w związku z faktem, iż imprezy rangi Mistrzostw Europy i Świata organizowane są dopiero dla starszych kategorii wiekowych w Polsce, zarówno u kobiet jak i mężczyzn mamy trzy kadry narodowe: Under 19 (kadra juniorska), Under 21 (młodzieżówka) i kadra seniorska.

[edytuj] Polskie kluby piłki ręcznej mężczyzn

Ekstraklasa: Chrobry Głogów, MMTS Kwidzyn, Olimpia Piekary Śląskie, Piotrkowianin Piotrków Trybunalski, Stal Mielec, Śląsk Wrocław, Techtrans Darad Elbląg, Traveland Olsztyn, Vive Kielce, Wisła Azoty Puławy, Wisła Płock, Zagłębie Lubin

I liga:
- GR. A: Sparta Oborniki, Nielba Wągrowiec, AZS Stelmet Zielona Góra, Wolsztyniak Wolsztyn, Warszawianka Warszawa, AZS AWF Warszawa, AZS AWF Gdańsk, SMS Gdańsk, AZS Gorzów Wielkopolski, Łącznościowiec Szczecin, Sokół Kościerzyna, Grunwald Poznań
- GR. B: Iskra/Polonica Kielce, Viret Zawiercie, AZS Politechnika Radomska, AZS Biała Podlaska, Gwardia Opole, ASPR Zawadzkie, Vive II Kielce, Unia Tarnów, Wisła Sandomierz, MOSiR Zabrze, Miedź Legnica, MTS Chrzanów