Opactwo Cysterskie w Lubiążu

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Widok na opactwo od strony północnozachodniej; przedstawienie z XVII wieku

Klasztor Cystersów w Lubiążu

Budynek bramny opactwa

W Lubiążu znajduje się zabytek klasy "0", jeden z największych w skali europejskiej - zespół klasztorny największego opactwa cysterskiego na świecie. Jest on dwa i pół razy większy od zamku na Wawelu. Powierzchnia samych dachów zajmuje ok. 2,5 ha, a długość fasady wynosi 223 metry i jest najdłuższą fasadą barokową w Europie. Zespół klasztorny jest drugim co do wielkości obiektem sakralnym na świecie (pierwszym jest kompleks pałacowo-klasztorny Eskurial w Hiszpanii). Opactwo to nazywane jest arcydziełem śląskiego baroku. Składają się nań: gotycka bazylika z lat 1307-40 (zbudowana na pozostałościach romańskiego kościoła Wniebowzięcia NMP z XIIw.), klasztor i pałac opatów (XVII/XVIII w.), pomocniczy kościół św. Jakuba, zabudowania gospodarcze. W krypcie pod gotycką bazyliką znajdują się nagrobki Piastów dolnośląskich (m.in. Bolesława Wysokiego) oraz mumie opatów cysterskich i zakonników. Do dziś w dobrym stanie zachowało się 98 mumii.

[edytuj] Historia klasztoru

W 1163 roku miało tu miejsce pierwsze na Śląsku osadzenie zakonu Cystersów. Dokonał tego książę śląski Bolesław Wysoki. Sprowadził on cystersów z Pforty nad Saalą w Turyngii. W ciągu wieków, dzięki nadaniom książęcym i prywatnym, klasztor stał się jednym z większych posiadaczy ziemskich na Śląsku.

W klasztorze, który w średniowieczu był ważnym ośrodkiem kultury i piśmiennictwa powstało wiele ważnych XII-wiecznych dzieł: Kronika książąt polskich, Roczniki lubiąskie czy Katalog biskupów wrocławskich.

Okres największej świetności klasztoru kończy się w I poł. XVIIIw. - po latach władania Śląskiem przez cesarzy austriackich w 1740 tereny te zdobywają Prusacy. Król pruski w 1810 skasował zakon cystersów, przywłaszczając sobie jego dobra. Zniszczono sporo zabytków, przepadły zasoby cysterskiej biblioteki, a w klasztorze urządzono szpital.

W 1936 Lubiąż odwiedził Adolf Hitler. W czasie II wojny światowej w lochach klasztoru Niemcy prawdopodobnie uruchomili produkcję części do rakiet V1 i V2, zatrudniając do niej więźniów.

Dewastacji klasztoru dokończyli w 1945 Rosjanie - szukając skarbów zniszczyli trumny Piastów śląskich (przypuszcza się, że skradli insygnia władzy Piastów - jabłka, berła, miecze). Mumie porozrzucali po posadzce - dlatego też historycy i archeolodzy w późniejszych latach nie byli w stanie rozpoznać, które szczątki do kogo należą. Rozpoznano jedynie mumię Michała Leopolda Wilmanna, wybitnego malarza śląskiego baroku, niezmiernie zasłużonego dla opactwa cysterskiego w Lubiążu (ponad 230 obrazów, ponad 50 fresków w Lubiążu i Krzeszowie, m.in. namalowana na sklepieniu Apoteoza Bohatera Cnót w refektarzu letnim. Wojsko radzieckie stacjonowało w Lubiążu do 1948, później urządzono w klasztorze szpital psychiatryczny dla czerwonoarmistów. Od 1950 w pomieszczeniach klasztornych składowano książki i zbiory muzealne.

Od 1989 prowadzone są intensywne prace renowacyjne lubiąskiego zespołu klasztornego, głównie dzięki staraniom wrocławskiej Fundacji Lubiąż. W roku 2000 zakończono wymianę dachów nad całym kompleksem.
Od 1996 można zwiedzać najbardziej imponującą Salę Książęcą, dwupoziomową, o powierzchni ponad 400 m² i wysokości 13,4 m. W sali znajdują się między innymi rzeźby wrocławskiego mistrza Józefa Mangoldta oraz plafon i malowidła ścienne malarza Krystiana Filipa Bentuma. Sala ta uważana jest za jeden z najwybitniejszych zabytków śląskiego baroku.

Ukończono również renowację biblioteki, udostępniono do zwiedzania kościół św.Jakuba (niestety, z ubogim wyposażeniem). W całości obiekt można zwiedzać w drugi weekend maja każdego roku.

Od 2001 roku na terenie Opactwa, odbywa się Slot art festiwal

Fundacja Lubiąż planuje również rozbudowę turystycznych atrakcji tej miejscowości - m.in. zamierza w przyszłości zbudować amfiteatr i bazę kajakową.