Nikiszowiec

Z Wikipedii

Nikiszowiec (niem: Nikischschacht, śl: Nikisz) - osiedle robotnicze dla górników KWK Wieczorek wybudowane w Janowie. Obecnie jest częścią dzisiejszej dzielnicy Katowic Janów - Nikiszowiec.

Spis treści 1 Historia 2 Zabudowa 3 Zobacz również 4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

• 1908-1911 – Powstanie osiedla robotniczego Nikiszowiec na terenie Janowa, w pobliżu szybu „Nickisch” (od nazwiska asesora górniczego Kurta Nickischa), jednego z czternastu szybów kopalni „Giesche” (dziś szyb „Pułaski” kopalni „Wieczorek”). Osiedle zaprojektował architekt Jerzy Zillmann z Charlottenburga, twórca zabudowy Giszowca.
• 1914 – Rozpoczęcie budowy neobarokowego kościoła na centralnym placu. Zaprojektowany został przez braci Zilllmann – Emila i Jerzego. W kościele znajdują się cenne dzieła sztuki, m. in. witraże wykonane przez Jerzego Schneidera z Ratyzbony i zabytkowe organy braci Reger z Karniowa.
• 1922– Reorganizacja spółki akcyjnej „Giesche”, staje się ona własnością kapitału amerykańskiego. Górnicy pod przywództwem Józefa Wieczorka domagają się poprawy warunków socjalnych oraz lepszych zarobków.
• 1924 – Nikiszowiec zostaje włączony w granice zreorganizowanej gminy Janów.
• 1932 – Wielki kryzys gospodarczy - protesty górników przeciwko redukcjom i obniżce płac.
• 1935 – Osiedle liczy 7 tysięcy mieszkańców, głównie rodzin górników kopalni „Giesche”. W okresie międzywojennym często występują oni przeciwko pracodawcy.
• 1937 – Górnicy inicjując sześć razy strajk domagają się wyższych zarobków.
• 1951 – Nikiszowiec zostaje włączony w skład miasta Szopienice.
• 1960 – Szopienice (wraz z Nikiszowcem) zostają włączone w skład miasta Katowice.
• 1969 – Do użytku oddany zostaje Dom Kultury Kopalni „Wieczorek”, przy którym działa grupa nieprofesjonalnych plastyków, m. in. Teofil Ociepka i Paweł Jaskóła.
• 1978 – Nikiszowiec zostaje uznany za zabytkowy zespół architektoniczno-urbanistyczny. W latach osiemdziesiątych przeprowadzono prace przy rewaloryzacji wnętrz mieszkalnych.
• 2006 - Nikiszowiec i Galeria Szyb Wilson zostały umieszczone na Szlaku Zabytków Techniki.
• 2006, 9 grudnia - na terenie Nikiszowca rozpoczęto kręcenie nowego dokumentalno - fabularnego filmu Nadzieja umiera ostatnia. Serial TVN w reżyserii Radosława Dunaszewskiego będzie opowiadał o 10 katastrofach górniczych.

[edytuj] Zabudowa

Zabytkowa zabudowa mieszkaniowa osiedla w Nikiszowcu powstała według projektu Georga i Emila Zillmannów. Budowa przebiegała w dwóch zasadniczych etapach: I - od 1908 do 1915 i II - od 1920 do 1924. W skład całego kompleksu wchodzi dziewięć połączonych ze sobą, ceglanych budynków oraz neobarokowy kościół pw. Św. Anny, w którym znajdują się organy o 75 głosach i 5350 piszczałkach. Znaleźć tu można również obiekty użyteczności publicznej takie jak sklepy, piekarnie, restaurację, szpital, apteka, dwie szkoły, łaźnię, pralnię, maglownię i posterunek policji.

Całość tej zabudowy znajduje się w rejestrze zabytków i objęta jest ochroną prawną. Tereny Nikiszowca stały się także plenerem dla filmów: Kazimierza Kutza, Macieja Pieprzycy, Lecha Majewskiego i Janusza Kidawy.

[edytuj] Zobacz również

• Kościół św. Anny w Katowicach

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Galeria fotografi dzielnicy
• Zdjęcie satelitarne w Google Maps