Napęd kołowy statku
Z Wikipedii
Napęd kołowy statku (napęd łopatkowy) polega na zastosowaniu w charakterze pędnika obracających się kół łopatkowych, częściowo zanurzonych w wodzie.
Wyróżnia się dwa podstawowe typy statków z napędem kołowym: statek bocznokołowy (bocznokołowiec) i tylnokołowy (tylnokołowiec). Powszechniejszy jest napęd bocznokołowy, w którym dwa koła łopatkowe umieszczone były po obu burtach statku, w osłonach (tamborach). Rzadziej stosowany był napęd tylnokołowy, w którym jedno szerokie koło łopatkowe było umieszczone na końcu kadłuba, za rufą statku. Sporadycznie stosowano układy z kołami łopatkowymi umieszczonymi centralnie w kadłubie, w specjalnym wycięciu. Statki o napędzie kołowym były statkami parowymi - napędzanymi maszyną parową (nieliczne wyjątki stanowią niektóre nowsze konstrukcje).
Napęd bocznokołowy stosowany był na statkach morskich od pierwszego dziesięciolecia XIX wieku do około lat 60. XIX wieku.
Jednym z pierwszych statków bocznokołowych był "Clermont" z 1807 konstrukcji Roberta Fultona. Największą popularnością napęd bocznokołowy w konstrukcji statków morskich cieszył się w latach 30. i 40. XIX wieku, potem został wyparty przez doskonalszy napęd śrubowy, cechujący się większą sprawnością. W konstrukcji okrętów wojennych napęd bocznokołowy stosowano jedynie na niewielką skalę na fregatach i korwetach.
Znacznie dłużej i powszechniej napęd bocznokołowy stosowany był na statkach rzecznych - statki takie budowano do około lat 30. XX wieku, a używane były jeszcze po II wojnie światowej. Obecnie eksploatowane i budowane są jedynie nieliczne jednostki dla celów wycieczkowych. Na mniejszą skalę od bocznokołowego i jedynie na statkach rzecznych, stosowany był napęd tylnokołowy, którego zaletą była mniejsza szerokość statków. Przede wszystkim znane są amerykańskie bocznokołowce i tylnokołowce, które w XIX wieku zapewniały komunikację na Missispi, a w Polsce - pasażerskie statki wiślane.
Największym statkiem o napędzie bocznokołowym (i pomocniczym śrubowym) był "SS Great Eastern" z 1858, o długości 211 m, pojemności 18 914 BRT i średnicy kół łopatkowych 17 m.
Najmniejszymi jednostkami o napędzie kołowym są rowery wodne.
