Monolit

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł wymaga dopracowania.
Więcej informacji co należy poprawić, być może znajdziesz na odpowiedniej stronie. W pracy nad artykułem należy korzystać z zaleceń edycyjnych. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.
Możesz także przejrzeć pełną listę stron wymagających dopracowania.

Artykuł wymaga poszerzenia.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się czego brakuje i – jeśli jesteś w stanie – uzupełnij braki.

Płaskorzeźba na monolicie Stone Mountain

Monolit - geologiczny lub technologiczny twór (np. góra lub obelisk) składający się z pojedynczego bloku skalnego. Formacje takie zazwyczaj ujawniane są na skutek erozji. Najczęściej stworzone są z niezwykle twardej skały metamorficznej.

Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa monolithus oraz greckiego μονόλιϑος (monolithos) pochodzącego od słów μόνος ("jeden" lub "samotny") oraz λίϑος ("głaz").

[edytuj] Monolity geologiczne

Trzy największe obecnie znane monolity na Ziemi to:

Mount Augustus w Australii Zachodniej
La Peña de Bernal, w Meksyku
Stone Mountain, w Stone Mountain Park, Stone Mountain, na przedmieściach Atlanty, Georgia, USA

Warto zaznaczyć, że przez wiele lat za największy monolit świata uznawany był monolit Uluru (zwany również Ayers Rock). Nie jest to jednak prawdą, gdyż monolit Mount Augustus jest ponad dwukrotnie większy. Ponadto wedle nowszych badań^[1] Uluru wcale nie jest monolitem, lecz częścią większej formacji skalnej, do której należą również Kata Tjuta i Mount Connor.

Inne przykłady monolitów:

[edytuj] Ameryka Północna

Stone Mountain, Stone Mountain, Georgia
Bottleneck Peak and Moon, Sids Mountain, Utah
Devils Tower National Monument, Wyoming
El Capitan, Park Narodowy Yosemite, Kalifornia
Beacon Rock, Columbia River Gorge, Waszyngton
Haystack Rock, Cannon Beach, Oregon
Stawamus Chief, Squamish, Kolumbia Brytyjska, Kanada
Enchanted Rock, Llano County, Teksas
Haystack Rock, Clatsop County, Oregon

[edytuj] Europa

Frau Holle Stone, w pobliżu Fulda, Niemcy
Humber Stone, Humberstone, w pobliżu Leicester, Anglia.
King Arthur's Stone (Kornwalia)
Logan Stone (Trereen, Kornwalia)
Odin Stone (Stenhouse, Orkady; zniszczony 1814 r.)
Skała Gibraltarska

[edytuj] Afryka

Ben Amera, Mauretania
Brandberg Mountain, Namibia
Aso Rock, Nigeria

[edytuj] Azja

Savandurga

[edytuj] Australia

Mount Coolum, Queensland
Mount Wudinna, w pobliżu Wudinna, Australia Południowa
Mount Augustus, Australia Zachodnia

[edytuj] Ameryka Południowa

Towers of Paine, Chile

[edytuj] Antarktyka

Scullin monolith

Z wieloma z monolitów powiązane są różne legendy.

[edytuj] Sztuczne monolity

Szczytowy głaz Mauzoleum Teodoryka w Rawennie
Kamień Słońca związany z kalendarzem azteckim
kamienie runiczne
stele
obeliski
Ogham Stone, Dingle Peninsula, Irlandia (wyspa)
Adam and Eve Stones, Avebury, Wiltshire, Anglia
Merlin Stone, kamienny krąg w Avebury, Wiltshire, Anglia
Manzanar National Historic Landmark, USA

[edytuj] Kultura popularna

Najbardziej znanym przykładem wykorzystania monolitu w kulturze popularnej jest monolit pojawiający się w serii książek i filmów science-fiction Odyseja kosmiczna. W serii tej tajemnicze Monolity (sześciany o charakterystycznych wymiarach spełniających stosunek 1:4:9) uczestniczą w rozwoju ludzkości. Jak się później okazuje tworzą one potężną, kosmiczną sieć komputerową stworzoną przez obcą cywilizację, mającą na celu obserwację ekperymentu polegającego na tworzeniu cywilizacji na różnych planetach.