Marian Januszajtis-Żegota
Z Wikipedii
Marian Józef Januszajtis-Żegota (ur. 3 kwietnia 1889 w Mirowie koło Częstochowy, zm. 24 marca, według niektórych źródeł 7 kwietnia 1973 w Turnbridge) - współorganizator polskich organizacji paramilitarnych w zaborze austrowęgierskim, ostatni dowódca 1 Brygady Legionów Polskich, oficer Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, członek władz RP na uchodźstwie.
Od 1908 studiował na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej, a w latach 1909 - 1912 również w jej Wydziale Rolno-Lasowym w Dublanach (inżynier rolnik). Był członkiem i organizatorem polskich organizacji paramilitarnych w zaborze austrowęgierskim - m.in. w latach 1912-1914 komendantem tajnej "Armii Polskiej" i Polskich Drużyn Strzeleckich we Lwowie. Od 1912 członek Wojskowej Komisji Porozumiewawczej i Skarbu Wojskowego przy Tymczasowej Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. Od sierpnia 1914 w Legionach Polskich, w których służbę zakończył w 1917 jako dowódca 1 Brygady Legionów. W latach 1917-1918 szef sztabu Inspektoratu Wyszkolenia Polskiej Siły Zbrojnej, później w Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu.
Od listopada 1918 żołnierz Wojska Polskiego. Organizator zamachu na rząd Jędrzeja Moraczewskiego (w nocy z 4 na 5 stycznia 1919). Po tym wydarzeniu przeniesiony do rezerwy do czasu wojny polsko-bolszewickiej, podczas której powrócił do czynnej służby; w 1929 przeszedł w stan spoczynku. W latach 1924-1926 wojewoda nowogródzki. W latach trzydziestych XX wieku działacz Związku Osadników Wojskowych oraz Stronnictwa Narodowego. Ponownie zmobilizowany we wrześniu 1939 - uczestnik obrony Lwowa, a po jego zajęciu przez Sowietów organizator podziemnego ruchu oporu. Aresztowany przez NKWD 27 października 1939, był więziony we Lwowie i na Łubiance w Moskwie. Zwolniony w lipcu 1941 na mocy układu Sikorski-Majski, trafił do Londynu, gdzie od września tego roku został przywrócony do służby - do 1942 pozostawał w dyspozycji Naczelnego Wodza. W latach 1943-1944 szef Inspektoratu ds. Zarządu Wojskowego oraz do 1945 szef Biura Ziem Zachodnich i Północnych w Sztabie Głównym w Londynie.
Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. W latach 1947-1955 był członkiem Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej. Pełnił także funkcję przewodniczącego Wojskowego Trybunału Orzekającego. Zmarł w 1973, pochowany na cmentarzu w Crowley. W 1981 jego prochy sprowadzono do Polski - spoczęły na cmentarzu w Zakopanem.
