Kultura Kanady
Z Wikipedii
Spis treści |
[edytuj] Język
Kanada pozostaje pod silnymi wpływami kulturowymi Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Dominujący język angielski jest formą pośrednią między brytyjską a amerykańską angielszczyzną. Pisownia jest zasadniczo brytyjska, np. rzeczownik kolor lub środek zapisywany jest tak jak w brytyjskim angielskim colour i centre a nie color czy center jak w amerykańskim. W Kanadzie występuje szereg regionalnych akcentów, lecz są bardziej one zbliżone do akcentów amerykańskich z sąsiednich rejonów, choć są od rozróżnialne, niż akcentu angielskiego. Najbardziej charakterystycznym w kanadyjskim angielskim jest specyficzne używanie partykuły eh, które doczekało się wielu dowcipów tak kanadyjskich jak i amerykańskich.
W Quebecu oraz w częściach Nowego Brunszwiku używany jest język francuski. Różni się on od współczesnego akcentem oraz słownictwem. Ze względu na długotrwałą izolację zachował pewne cechy archaiczne
Ze względu na stały i intensywny napływ emigrantów, w dużym procencie gospodarstw domowych używa się języków innych niż oficjalne. Języki te także z czasem ulegają pewnej ewolucji, adaptując słowa angielskie oraz innych języków. Na przykład specyficzna polszczyzna starszych emigrantów z Manitoby zawiera szereg słów ukraińskich, ze względu na interakcje pomiędzy obiema kulturami.
[edytuj] Multikulturowość
Kanada, zgodnie ze swoją konstytucją jest krajem multikulturowym. Rząd ma obowiązek wspierać organizacyjnie i finansowo rozwój mniejszości kulturowych. Sprowadza się to do udzielania grantów dla organizacji mniejszościowych, wspieranie etnicznych imprez kulturalnych oraz innych inicjatyw. Lokalne wydziały oświaty organizują sobotnie szkoły nauczające języków mniejszości, także na poziomie średnim. Oceny uzyskane w tych szkołach wliczane są do ogólnego dorobku ucznia. Także każda biblioteka publiczna ma sekcję multijęzykową zawierającą książki wydawane w językach mniejszości zamieszkujących daną okolicę.
[edytuj] Edukacja
W Kanadzie obowiązuje trzystopniowy system edukacyjny.
[edytuj] Szkoły podstawowe
W angielskim nazywane ground school lub primary school. Nauka zaczyna się w wieku czterech lat od tak zwanej junior kindergarten by ją kontynuować w senior kindergarten. W tych dwóch klasach dzieci uczą się alfabetu, liczb oraz zasad zachowania w grupie. Prawdziwa nauka rozpoczyna się w klasie pierwszej i trwa osiem lat. W tym czasie uczniowie zdobywają podstawowe wiadomości ze wszystkich dziedzin nauczania.
[edytuj] Szkoły średnie
W Kanadzie nie istnieje szkolenie zawodowe na poziomie średnim. Wszystkie szkoły średnie mają profil ogólnokształcący. Szkoła średnia trwa cztery lata. W niektórych prowincjach istnieje dodatkowy piąty rok dla uczniów chcących kontynuować naukę na uniwersytetach. Obowiązek nauczania w szkołach średnich zależy od lokalnych, prowincjonalnych regulacji, lecz zwykle obowiązuje do drugiej klasy szkoły średniej. Osoby kończące edukację na tym poziomie nazywane są dropouts. Poziom nauczania w szkołach średnich zależy od warunków lokalnych i może się bardzo zmieniać. Edukacja średnia nie kończy się żadnym egzaminem końcowym. Natomiast każdy przedmiot kończy się zaliczeniem. Ocena z takiego zaliczenia, która jest wypadkową ocen z prac domowych i standardowych testów, ma charakter procentowy. Sumaryczna ocena ucznia także wyrażana jest w procentach i jest średnią z wszystkich ocen cząstkowych. Wewnątrz szkół istnieje podział uczniów według uzdolnień. Prowadzone są klasy w trzech profilach – zwykłym trade, dla uczniów nie zamierzających kontynuować nauki na poziomie wyższym, akademickim academic, dla tych, którzy zamierzają studiować, oraz international, dla najzdolniejszych, otrzymujących międzynarodową maturę.
[edytuj] Systemy edukacyjne
W Kanadzie obowiązują dwa systemy szkolne – publiczny i katolicki. By móc uczęszczać do szkoły katolickiej należy być ochrzczonym i praktykować wiarę. Program nauczania w obu systemach jest identyczny. W szkołach katolickich uczniowie pobierają naukę religii. Oba systemy finansowane są ze środków publicznych. Obok nich istnieją także szkoły prywatne.
[edytuj] Szkoły wyższe i zawodowe
Uczniowie nie zamierzający studiować kontynuują naukę, jednocześnie pracując w trybie czeladniczym. Wyższe instytucje edukacyjne dzielą się na Community College i uniwersytety. College wydają certyfikaty i dyplomy, natomiast uniwersytety stopnie naukowe B.Sc – Bachelor od Science lub Art (licencjat lub bakałarz) oraz podyplomowe M.Sc, M.A. lub M. Eng. Master of Science, Art lub Engineering - Magister, oraz PH.D – Philosophy Doctor – Doktor Nauk. Większość studentów kończy studia na poziomie podstawowym, ze stopniem licencjata. Niektórzy już pracując kontynuują studia podyplomowe. Popularnym kierunkiem dla pracujących są Biznes i Administracja (Master of Bussines and Administration – MBA). Należy nadmienić, że studia medyczne i prawnicze są studiami podyplomowymi.
[edytuj] Życie codzienne
Życie codzienne w Kanadzie nie odbiega od amerykańskiego. Zdominowane jest pracą. Jako że większość ludzi pracuje 8 godzin dziennie lub więcej i często spędza dużo czasu do pracy dojeżdżając, nie istnieje żadne intensywne życie towarzyskie w ciągu tygodnia. Sytuacja zmienia się w weekendy i święta.
| Data | Polska nazwa | Angielska / francuska nazwa | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|
| 1 stycznia | Nowy Rok |
New Year's Day / Jour de l'an |
święto państwowe |
|
|
Piątek przed Wielką Nocą |
Good Friday / Vendredi saint |
święto państwowe |
||
|
Obchodzone w pierwszy poniedziałek po Wielkim Piątku |
Drugi dzień Wielkiej Nocy/Poniedziałek wielkanocny |
Easter Monday / Pâques |
święto państwowe |
|
|
Ostatni poniedziałek przed 25 maja |
Urodziny królowej Wiktorii |
Victoria Day / Fête de la Reine |
święto państwowe |
|
|
Dzień św. Jana-Chrzciciela |
St. Jean-Baptiste Day / |
święto państwowe |
||
|
Dzień Kanady |
Canada Day / Fête du Canada |
święto państwowe |
||
|
Pierwszy poniedziałek sierpnia |
Święto Obywatelskie |
Civic Holiday/ Fête du Canada |
święto państwowe |
|
|
Pierwszy poniedziałek września |
Święto Pracy |
Labour Day / Fête du Travail |
święto państwowe |
|
|
Drugi poniedziałek października |
Święto Dziękczynienia |
Thanksgiving / Action de grâce |
święto państwowe |
|
| 11 listopada | Zakończenie I wojny światowej |
Remembrance Day / Jour du souvenir |
święto państwowe |
|
|
Christmas / Noël |
święto państwowe |
|||
|
Drugi dzień Bożego Narodzenia |
Boxing Day / Lendemain de Noël |
święto państwowe. |
Przeciętny Kanadyjczyk postrzegany jest jako osoba uprzejma lecz odnosząca się z dystansem do obcych. Szczególnie uprzejmość kanadyjska jest legendarna. W amerykańskich dowcipach Kanadyjczyk przedstawiany jest jako osoba przepraszająca, gdy ktoś nastąpi jej na nogę. Kanadyjczykom brakuje amerykańskiej jowialności, jak i typowej dla nich agresywności. Sami Kanadyjczycy są dumni ze swej kanadyjskości. Choć są zasadniczo proamerykańscy, lubią podkreślać swoją odmienność.
[edytuj] Kultura wysoka
[edytuj] Kanadyjska literatura
Kanadyjska literatura, w większości angielskojęzyczna, jest ważnym choć ilościowo mało znaczącym nurtem współczesnej literatury. Do nielicznych pisarzy kanadyjskich, którzy zdobyli międzynarodowy rozgłos, należy Lucy Maud Montgomery - autorka słynnego cyklu powieści o Ani z Zielonego Wzgórza (Anne of Green Gable).
Zobacz też: lista pisarzy kanadyjskich.
[edytuj] Kanadyjski teatr
W Kanadzie istnieje intensywne życie teatralne, skupione w wielkich ośrodkach miejskich, takich jak Toronto i Montreal. Działają tam znane teatry muzyczne, tradycyjne oraz nowoczesne. Atrakcjami turystycznymi są doroczne Festiwal Szekspirowski w Startford oraz Shaw Festival w Niagara on the Lake.
[edytuj] Kanadyjski film i telewizja
Kanada jest ważnym producentem filmów. Często krytykowany system dofinansowania z środków publicznych pozwolił stworzyć kanadyjską, artystyczną i niekomercyjną szkole filmową (Zobacz: film kanadyjski). W Kanadzie, a szczególnie w Toronto, zwanym "Hollywoodem Północy" kręci się wiele filmów amerykańskich. Spośród Kanadyjczyków wywodzi się także wielu znanych aktorów, w większości komediowych. Obok wielu komercyjnych stacji telewizyjnych funkcjonuje w Kanadzie państwowa, choć niezależna telewizja Canadian Broadcasting Corporation – CBC – produkująca wysokiej jakości programy informacyjne, oświatowe, kulturalne i rozrywkowe w obu językach urzędowych.
[edytuj] Sztuki plastyczne w Kanadzie
[edytuj] Kanadyjska muzyka
W Kanadzie powstają charakterystyczne typy muzyki ludowej – folk. Jej różnorodność odzwierciedla mieszaninę etniczną i kulturową Kanady. Obok muzyki wywodzącej się ze szkockiej tradycji istnieje muzyka frankofońska i indiańska, tak tradycyjno-rytualna, jak i współczesna. Nie ma wśród Kanadyjczyków bardziej znanych kompozytorów muzyki współczesnej, lecz istnieje wiele dobrych orkiestr i zespołów wykonujących muzykę klasyczną oraz muzykę współczesną. Do najciekawszych z nich należy Krnos Quartet.
Kanadyjska muzyka popularna jest częścią amerykańskiej sceny (zobacz Lista kanadyjskich artystów muzyki rozrywkowej).
Powrót do Kanada.
