Kryzys messyński

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł wymaga dopracowania.
Więcej informacji co należy poprawić, być może znajdziesz w dyskusji tego artykułu lub na odpowiedniej stronie. W pracy nad artykułem należy korzystać z zaleceń edycyjnych. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.
Możesz także przejrzeć pełną listę stron wymagających dopracowania.

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się odnośnie jakich informacji pojawiły się wątpliwości.

Kryzys messyński (ang. Messinian Event) - geologiczne zdarzenie, podczas którego Morze Śródziemne prawie kompletnie wyparowało. W tym okresie Nil płynął aż do Sycylii, łacząc się z Dunajem. Pozostały kaniony rzek wcięte na 3 km pod obecny poziom morza.

Pierwsze dowody zostały dostarczone z rdzeni odwiertów dna statku badawczego RV Glomar Challenger. W rdzeniach z wiercenia dna morza znaleziono wtedy rzeczne otoczaki, gips,anhydryt, sól i inne minerały powstające z nasyconej solanki jakie dziś formują się w zatoce Karabogazgoł czy w Salt Lake.

W Asuanie 1200 km od delty Nilu dno kanionu jest 700 m pod osadami. Stwierdzono to latach 50 XX wieku przy projektowaniu Tamy Asuańskiej. Takie wcięcie mogło się wytworzyć tylko przy obniżonym ujściu Nilu. Odwierty w Kairze potwierdziły głęboki kanion pokryty późniejszymi osadami. Wydobyto skamieniałe muły zawierające pęknięcia jakie formują się na powierzchni, gdy muł wysycha i pęka. Dno kanionu w Kairze znajduje się 2400 m poniżej poziomu morza. Oznacza to, że depresja śródziemnomorska musiała być co najmniej tej głębokości, gdyż kanion żłobiony był przez płynące w dół wody rzeki Nil.

Rdzenie z dna morskiego pokazują szereg cykli zalewania i osuszania morza. Gdyby dziś Gibraltar się zamknął, woda wyparowałaby w ciągu mniej niż 1000 lat, a biorąc pod uwagę suchy klimat okresów zlodowaceń, depresyjny wzrost temperatury i efekt Sirocco – w około 300 lat. W skali geologicznej jest to bardzo krótki i trudny do uchwycenia okres. Geotektoniczne zamknięcie cieśniny jest możliwe także w przyszłości. Dyskutowane są różne mechanizmy które mogły doprowadzić do zamknięcia cieśniny:

przechylanie izostatyczne
procesy sedymentacyjne
obniżenie poziomu oceanów
dryft płyt tektonicznych

Np. lodowce na północy platformy kontynentalnej mogą powodować zanurzenie jej na północy i uniesienie na południu. W Pirenejach podczas zlodowaceń tworzyły się pokaźne lodowce. Dziś proces odwrotny powoduje obniżanie wybrzeży Portugalii czy podnoszenie się Skandynawii jako zauważalne w historycznej skali cofanie się morza. Stare porty są kilometry od brzegu z powodu ruchów izostatycznych. W przypadku osuszenia depresji śródziemnomorskiej powinno nastąpić wtórne zamknięcie Cieśniny Gibraltarskiej spowodowane podniesieniem dna wynikającym z prawa Archimedesa. Występowanie tego zjawiska w późnym okresie tłumaczy karłowate endemiczne gatunki słoniowatych i hipopotamów na wyspach Morza Śródziemnego.