Król Artur
Z Wikipedii
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się odnośnie jakich informacji pojawiły się wątpliwości.
Król Artur, Arthmael, św. Armel, Arthwys, Arthur Uther Pendragon, Arthur Verte, legendarny król brytyjski będący bohaterem średniowiecznych romansów. Legendy te narodziły się prawdopodobnie w Walii, a ich podłożem była walka Celtów z posuwającymi się na zachód wzdłuż Tamizy Saksonami w VI w. Najbardziej prawdopodobnym przypuszczeniem jest, że historyczny Artur był jednym z wodzów Brytów w walce przeciwko Anglosasom, niekoniecznie królem.
W tekstach pisanych Artur pojawia się po raz pierwszy w Historia Britonum kronikarza Nenniusa z IX w.
[edytuj] Król Artur jako legendarny władca
Według legend arturiańskich syn Igerny i Uthera Pendragona. Urodzony w Tintagel, według najnowszych odkryć, dnia nowego roku, z czego można wnioskować, że był to 7 stycznia.[dodaj źródło] Został królem po wyjęciu wbitego w kamień i kowadło miecza zwanego Mieczem z Kamienia, niestety podczas pewnej bitwy miecz uległ złamaniu, więc Artur otrzymał od Nimue, Pani Jeziora miecz Excalibur. Ten po śmierci Artura z rąk popleczników Mordreda zawędrował z nim na Avalon, aby tam czekać na powrót do świata żywych i walczyć za dobro, prawość i braterstwo, a przede wszystkim miłość. Excalibur jednakże, ma podczas wielkiego przelewu krwi celtyckiej powrócić na świat i pojawić się na miejscu Miecza z Kamienia, prawdopodobnie ze Stonehenge.
Za radą czarownika Merlina założył rycerskie Bractwo Okrągłego Stołu, mające walczyć ze złem, któremu przewodził Mordred. Artur w wieku 13 lat ożenił się Ginewrą. Zbudował najpotężniejszy zamek Camelot na wybrzeżu Kornwalii, skąd w mgliste wieczory widział Avalon. Jak głoszą najnowsze odkrycia brytyjskich naukowców,[dodaj źródło] Artur odchodząc z tego świata, na słowa My King, don't die, We need you, Your country need you. You are king of England. odpowiedział I'm not a king of the country, I'am king of the people, tzn. mówi on, iż nie jest królem państwa, lecz ludzi. Można przypuszczać, że był to sygnał docenienia ludu jako siły i władzy. Co ważne, w momencie śmierci Artura jego korona zapaliła się 'świętym, nieprzeniknionym żarem', co później chrześcijanie mogli uznać za znak jego świętości.
Legenda o Królu Arturze i Rycerzach Okrągłego Stołu jest jednym z najpowszechniejszych mitów kultury europejskiej. Król Artur miał być bardzo sprawiedliwym władcą, który wprowadził prawo w Brytanii, jak kraj długi i szeroki. Jego rycerze mieli poszukiwać świętego Graala, czyli kielicha, z którego Jezus Chrystus odprawiał eucharystię podczas Ostatniej Wieczerzy. Graal mógł zostać znaleziony tylko przez najbardziej prawego spośród ludzi. Po pojawieniu się kielicha na zamku Camelot zorganizowano wyprawę poszukiwawczą, zakończoną sukcesem za sprawą Galahada. Później, po przybyciu Mordreda, będącego, wg najbardziej znanej wersji legendy, nieślubnym synem Artura i jego przyrodniej siostry Anny Morgause (znanej także w innych wersjach jako Morgan le Fay), jak również na skutek romansu Ginewry z rycerzem Lancelotem nadszedł koniec Okrągłego Stołu. Król Artur po ranach odniesionych w walce z Mordredem pod Camlan został zabrany do Avalonu, aby tam leczyć się i czekać na czas swojego powrotu.
Pierwsze wzmianki o Arturze znajdują się w Historia Britonum mnicha Nenniusa, napisanej około 830, oraz Annales Cambriae, walijskiej kronice z około 960 (tam właśnie pojawia się, uważany za autentyczny, zapis o śmierci Artura w bitwie pod Camlan). Dzisiejszą postać nadał legendzie w dużym stopniu dwunastowieczny walijski kronikarz, piszący po łacinie Geoffrey z Monmouth oraz tworzący po francusku poeci (Wace of Jersey, Chretien de Troyes).
Geoffrey z Monmouth w Historia Regum Britanniae (1136-1138) opisuje okres panowania Artura jako pasmo wojen przerywane tylko dwukrotnie - i to na krótko - okresami spokoju w państwie. Artur zwycięża w wojnie większość europejskich narodów: Saksonów, Piktów, Szkotów, Islandczyków, Gotów, Norwegów, Galów, Rzymian i mieszkańców Orkadów. Odpływa do Avalonu w 542 roku. Obecnie kronika Geoffreya nie jest, niestety, uważana za wiarygodne źródło historyczne. Ponieważ nie znaleziono nawet śladu "źródeł", na które Geoffrey się powoływał, zgodnie uznaje się większość arturiańskich zapisów Historii... za jego własne wymysły. Przez historyków literatury uważany jest za ojca "romantycznej Arturiady".
Maistre Wace, normański poeta, przełożył część dzieła Geoffreya na język francuski (wierszem). Twierdził, że starał się zweryfikować fakty zawarte w Historii..., w rzeczywistości jednak wprowadził do swojej wersji wiele elementów fikcyjnych i pierwiastków charakterystycznych dla romansu. Warto podkreślić, że to właśnie w jego Roman de Brut pierwszy raz pojawia się wzmianka o Okrągłym Stole. Co ciekawe, u Wace'a Artur odpływa do Avalonu równo sto lat później niż u Geoffreya.
Chretien de Troyes jest uważany za pierwszego autora prawdziwych dworskich romansów, których akcja wiąże się z dworem króla Artura i jego rycerzami (Erec, Lancelot, Yvain, Cliges, Perceval (fragm.)). Wprowadził do legendy arturiańskiej wątki charakterystyczne dla prowansalskiej lirycznej poezji dworskiej. Podtekst religijny legendy arturiańskiej zszedł u Chretiena na dalszy plan; jego Artur był przede wszystkim królem dworskich kochanków i żądnych przygód błędnych rycerzy.
Tradycję Chretiena de Troyes kontynuował Robert de Boron, który rozszerzył Arturiadę o liczne wątki egzotyczne. Większość jego dzieł nie zachowała się do naszych czasów, ale wiadomo, że początkowo zamierzał napisać trylogię: Józef z Arymatei (o początkach legendy Graala), Merlin (o młodości Artura) i Perceval (miała to prawdopodobnie być adaptacja romansu Chretiena de Troyes). Robertowi de Boron przypisuje się splecenie romantycznych wątków Chretiena z magią chrześcijańską (Graal) i pseudohistorycznymi odwołaniami do Artura - króla Brytów.
Zapewne największy wpływ na postrzeganie legendy arturiańskiej w literaturze i tradycji krajów anglosaskich miało wydane w 1485 roku monumentalne dzieło sir Thomasa Malory'ego Le Morte Darthur.
[edytuj] Artur jako postać historyczna
Brytania, zamieszkana przez celtycki lud Brytów i obejmująca dzisiejszą Anglię, Walię i Kornwalię znajdowała się od r. 43 n.e. w granicach cesarstwa rzymskiego. Od 127 r. przed najazdami Piktów bronił Brytanii na północy Mur Hadriana.
W 407 r. regularne wojska rzymskie wycofały się z Brytanii, aby wspomóc obronę Galii przed ludami germańskimi, które rok wcześniej przekroczyły granicę cesarstwa na Renie. Na wyspie pozostała jedynie rzymska administracja cywilna - która wobec braku pomocy ze strony wykonawczych formacji wojskowo-policyjnych – istniała de facto wyłącznie formalnie. Z tej sytuacji skorzystali Szkoci – celtyccy piraci pochodzący z Irlandii, którzy zaczęli łupić zachodnie wybrzeża Brytanii oraz Piktowie – autochtoniczni mieszkańcy dzisiejszej Szkocji – którzy przeprawiając się przez słabo broniony Mur Hadriana, poważnie pustoszyli północne rejony zamieszkałe przez Brytów i Rzymian.
Ok. 440 r. wybuchła wojna wewnętrzna między klanami brytańskimi, w wyniku której, ok. 441 lub 442 r. władzę nad Brytanią zdobył Bryt ożeniony z Rzymianką – Vortigern. Rozpoczął on wojnę z Piktami, przepędzając ich na jakiś czas za Mur Hadriana. Ok. 443 r. wezwał on do pomocy przeciw Piktom germańskich Sasów, Anglów, Jutów i Fryzów, którzy osiedlili się na wyspie Thanet i w nadmorskiej części Kentu pod wodzą Hengista i Horsa. Jednak niedługo potem Sasi zerwali układy sojusznicze i rozpoczęli podbój Brytanii. Wkrótce obszar kontrolowany przez Brytów i Rzymian skurczył się do Walii i Kornwalii. W tej sytuacji Rzymianin – Ambrosius Aurelianus (ok. 449 r.) pozbawił władzy Vortigerna i obiął urząd dux bellorum (wodza wojennego). Powstrzymał napór Sasów, zrekonstruował sieć dróg rzymskich oraz odbudował i umocnił rzymskie forty.
Po Ambrosiusie duxem bellorum został jeden z naczelników klanów brytańskich – Uter Pendragon, syn niejakiego Konstantyna. Jego celtycki przydomek pendragon nie był w rzeczywistości przydomkiem, lecz tytułem odpowiadającym łacińskemu tytułowi dux bellorum. Ze źródeł wiadomo, że Uter nosił też rzymski tytuł comes Britannorum, co formalnie dawało mu pozycję cywilnego namiestnika Brytanii. (W związku z tym wydaje się, że Uter został zatwierdzony na swoim urzędzie przez cesarza rzymskiego na Zachodzie – a jeśli miało to miejsce po 476 r. – przez cesarza rzymskiego na Wschodzie, lub też na własną rękę utrzymywał fikcję zwierzchności cesarstwa nad Brytanią).
Po śmierci Utera ok. 505 r., jego nastepcą na urzędach duxa bellorum i comesa Britannorum został syn Artur. Artur z powodzeniem opierał się zaborczym planom Sasów, a ok. 516 r. rozgromił ich siły w bitwie pod Badon Hill. W końcu jednak poległ z ich rąk, ok. r. 537 w bitwie pod Camlann. Po jego śmierci Sasi, kontynuowali podboje, a Brytowie zaprzestali powoływania wspólnych wodzów, będących jednocześnie fikcyjnymi przedstawicielami dawnej administracji cesarstwa rzymskiego.
