Keiretsu
Z Wikipedii
Keiretsu (jap. 系列; system lub serie) - grupa spółek powiązanych za pomocą zależności biznesowch i kapitałowych.
[edytuj] Keiretsu w Japonii
Pierwsze keiretsu pojawiły się w Japonii w okresie "cudu gospodarczego" po II wojnie światowej. Przed kapitulacją Japonii, jej przemysł był kontrolowany przez ogromne konglomeraty nazywane zaibatsu. Zaibatsu zostały zdemontowane przez aliantów pod koniec lat 40-tych. Przedsiębiorstwa powstałe po rozmontowanych zaibatsu ponownie stworzyły między sobą powiązania, kupując nawzajem swoje udziały i tworząc wielobranżowe poziome alianse. Gdy było to możliwe, spółki kredytowały się w ramach keiretsu, do pewnego stopnia tworząc także zależności pionowe.
Każde z głównych keiretsu było skoncentrowane wokół jednego banku, który udzielał kredytów członkom keiretsu,a także posiadał w nich udziały. Centralny bank miał dużą kontrolę nad spółkami tworzącymi keiretsu, pełniąc rolę jednostki monitorującej oraz podmiotu ratującego spółkę w sytuacjach kryzysowych. Jednym ze skutków takiej struktury była minimalna ilość wrogich przejęć na rynku japońskim, ponieważ żaden podmiot nie był w stanie konkurować z siłą banków.
W okresie powojennym można mówić o sześciu głównych keiretsu, choć granice między nimi rozmyły się w ostatnich latach:
| Nazwa | Bank | Główne spółki grupy |
|---|---|---|
| Mitsubishi | Mitsubishi Bank (do 1996) Bank of Tokyo-Mitsubishi (1996 - 2006) Mitsubishi UFJ Bank (2006 - ) |
Kirin Brewery, Mitsubishi Electric, Mitsubishi Fuso, Mitsubishi Motors, Nippon Yusen, Shin-Nippon Petroleum, Tokio Marine and Fire Insurance |
| Mitsui | Mitsui Bank (do 1990) Sakura Bank (1990 - 2001) Sumitomo Mitsui Bank (2001 - ) |
Fuji Photo Film, Mitsui Real Estate, Mitsukoshi, Suntory, Toshiba, Toyota |
| Sumitomo | Sumitomo Bank (do 2001) Sumitomo Mitsui Bank (2001 - ) |
Asahi Breweries, Hanshin Railway, Keihan Railway, Mazda, Nankai Railway, Sumitomo Real Estate |
| Fuyo | Fuji Bank (do 2000) Mizuho Bank (2000 - ) |
Canon, Hitachi, Marubeni, Matsuya, Nissan, Ricoh, Tobu Railway, Yamaha |
| Dai-Ichi Kangyo | Dai-Ichi Kangyo Bank (do 2000) Mizuho Bank (2000 - ) |
Fujitsu, Hitachi, Isuzu, Itochu, Tokyo Electric Power |
| Sanwa ("Midorikai") | Sanwa Bank (do 2002) UFJ Bank (2002 - 2006) Mitsubishi UFJ Bank (2006 - ) |
Hankyu Railway, Keisei Railway, Kobe Steel, Konica Minolta, Kyocera, Orix, Shin-Maywa, Takashimaya, Toho |
Poza tymi mega-grupami, wiele spółek stworzyło mniejsze keiretsu. Nissan, Hitachi i ich firmy współpracujące wiąże ze sobą więź keiretsu, wywodząca się jeszcze z ich funkcjonowania w ramach jednago zaibatsu w okresie przedwojennym. Hankyu-Toho Group jest jeszcze silniej powiązanym keiretsu.
Japońska recesja w latach 90-tych miała znaczący wpływ na keiretsu. Wiele głównych banków znalazło się w kłopotach z powodu złych kredytów i było zmuszonych do połączeń lub zakończenia działalności. Wynikiem było rozmycie się podziałów między keiretsu: na przykład Sumitomo Bank i Mitsui Bank połączyły się w 2001 tworząc Sumitomo Mitsui Banking Corporation, a Sanwa Bank (bankier Hankyu-Toho Group) stał się częścią Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ. Dodatkowo, wiele firm spoza systemu keiretsu, takich jak Sony, zaczęło wykazywać lepsze wyniki niż ich odpowiednicy wewnętrz systemu.
Powyższe przyczyny doprowadziły do powstania w kręgach biznesowych silnych opinii o nieefektywności starego modelu systemu keiretsu i spowodowały rozluźnienie powiązań. Mimo że keiretsu nadal istnieją, nie są tak scentralizowane i zintegrowane jak przed 1990. To z kolei doprowadziło do wzrostu liczby przejęć w Japonii, ponieważ banki nie mogą już tak łatwo służyć jako "spadochron" dla spółek grupy, oraz do wzrastającej liczby pochodnego dochodzenia długów (ang. derivative litigation) przez niezależnych udziałowców.
[edytuj] Keiretsu poza Japonią
Typowy model keiretsu nie pojawił się poza Japonią, ale wiele nie-japońskich grup jest określanych mianem keiretsu. Należą do nich Virgin Group (Wielka Brytania) i Tata Group (Indie) oraz niektóre sojusze linii lotniczych, np. oneworld i Star Alliance. Ogólnie, te grupy prezentują wyraźniejsze zarządzanie góra-dół, scentralizowaną kontrolę lub (w przypadku sojuszu linii lotniczych) luźnijsze związki kapitałowe od "prawdziwych" keiretsu. Banki określane jako centra keiretsu-podobnych systemów to między innymi Deutsche Bank i JP Morgan w swoich wczesnych latach w Stanach Zjednoczonych.
Spółka venture capital Kleiner, Perkins, Caufield & Byers (KPCB), główny gracz podczas tzw. dot com boom, określa swój portfel inwestycyjny jako keiretsu. Podobnie jak japońskie keiretsu w okresie powojennym, KPCB zainwestowało w niezależne przedsiębiorstwa z wielu sektorów gospodarki i zachęcało do tworzenia powiązań biznesowych między nimi. Uczyniło to z ich portfela najbliższą analogię keiretsu poza Japonią.
W Ameryce istnieje Keiretsu Forum, określające się jako największa sieć aniołów biznesu na świecie.
Południowokoreańskie konglomeraty chaebol są często porównywane do keiretsu, ponieważ tak jak one wywodzą się z przedwojennych japońskich zaibatsu. Jednak te dwa modele znacznie się od siebie różnią.
[edytuj] Bibliografia
- Masahiko Aoki i Hugh Patrick, The Japanese Main Bank System (1994)
- Ronald Gilson i Mark Roe, "Understanding the Japanese Keiretsu," 102 Yale L.J. 871 (1993)
- Yoshiro Miwa i Mark Ramseyer, "The Fable of the Keiretsu," 11 J. Econ. & Mgmt. Strategy 169 (2002)
