Jakub Sądej
Z Wikipedii
Jakub Sądej, Jakub Sondej (ur. 24 kwietnia 1919 r. w Korczowiskach, zm. 28 kwietnia 1987 r. w Nowym Gierałtowie) – mieszkaniec Kletna, leśnik, pierwszy opiekun i przewodnik po Jaskini Niedźwiedziej, uczestniczący w jej odkrywaniu i pracach zabezpieczających.
[edytuj] Biografia
Urodził się we wsi Korczowiska w powiecie kolbuszowskim w rodzinie Walentego i Katarzyny Sondej. W roku 1940 w wieku 21 lat został wywieziony przez Niemców na przymusowe roboty w czeskie Sudety, gdzie pracował jako robotnik rolny. Z wojennej tułaczki powrócił w 1945 r. i rok później osiedlił się na ziemiach odzyskanych w Kletnie koło Stronia Śląskiego. Podjął tu pracę jako robotnik leśny i rolnik. W 1947 r. ożenił się z poznaną podczas pracy przymusowej Lidią Caryniczenko. Został ojcem dwojga dzieci. W latach 50. dorabiał również jako palacz w kotłowni i dozorca w tajnej kopalni uranu, którą Związek Radziecki uruchomił na kilka lat w okolicy Kletna.
Po odkryciu w 1966 r. Jaskini Niedźwiedziej podjął się społecznie opieki nad świeżym znaleziskiem. Brał udział w pierwszych pracach zabezpieczających jaskinię przed zniszczeniem i dewastacją. Był członkiem wielu eksploracyjnych i naukowych wypraw speleologicznych w tej i innych jaskiniach krasowych w Masywie śnieżnika. Dom Jakuba Sądeja przez długie lata był bazą wypraw badawczych i kultowym miejscem, w którym zbierali się pasjonaci speleologii, przewodnicy turystyczni i naukowcy.
Został odznaczony Złotą Odznaką Strażnika Ochrony Przyrody, Srebrną i Złotą Odznaką Honorową Ligi Ochrony Przyrody, Złotą Odznaką "Zasłużony działacz turystyki" oraz Odznaką "Zasłużony dla województwa wałbrzyskiego".
[edytuj] Memoria
Jakuba Sądeja upamiętnia tablica wmurowana przy wejściu do Jaskini Niedźwiedziej oraz schronisko turystyczne "Sądejówka" w Kletnie. Jego imieniem nazwano także jeden z potoków w dolinie rzeki Kleśnicy oraz jaskinię krasową Sądejowa Szczelina.
[edytuj] Bibliografia
- Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie. Badania i udostępnianie, praca zbiorowa pod red. A. Jahna, S. Kozłowskiego i T. Wiszniowskiej, Polska Akademia Nauk Oddział we Wrocławiu, Wrocław 1989, ISBN 83-04-03037-3
- Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie. 40 lat eksploracji, badań, ochrony i turystyki praca zbiorowa pod red. Wojciecha Ciężkowskiego, Wydawnictwo "Maria", Wrocław-Kletno 2006, ISBN 83-60478-16-3
Teresa Wiszniowska • Marian Ciężkowski • Krzysztof Łukaszewicz • Marian Pulina • Jakub Sądej
