Język grecki archaiczny
Z Wikipedii
Język grecki archaiczny albo greka archaiczna - wczesne stadium rozwoju języka greckiego, poprzedzające grekę klasyczną, jednak późniejsze od greki mykeńskiej. Język grecki archaiczny był w użyciu w Helladzie w okresie ciemnym (po upadku cywilizacji mykeńskiej) i w okresie archaicznym. Zaświadczony jest w swoim późnym stadium przede wszystkim w dziełach Homera, z okresu ciemnego nie zachowały się bowiem zabytki piśmiennictwa. Język grecki był w czasach Homera już najprawdopodobniej silnie zróżnicowany dialektalnie. Uważa się, że Iliada i Odyseja pisane są językiem będącym zlepkiem różnych dialektów epoki, które w kolejnych wiekach dały początek poszczególnym zaświadczonym w piśmiennictwie dialektom greki klasycznej.
[edytuj] Fonetyka
W zakresie fonetyki greka epoki archaicznej różniła się od greki klasycznej m. in. wymową dyftongów [a:ɪ] (zapisywane ᾱι, ᾳ), [ɛ:ɪ] (ηι, ῃ), [ɔːɪ] (ωι, ῳ), [oʊ] (ου), wymawianych w grece klasycznej odpowiednio jako [aː], [ɛː], [ɔː], [uː] oraz istnieniem kilku innych głosek, zapisywanych archaicznymi znakami alfabetu greckiego, m. in. zapisywanej digammą (Ϝ) głoski [w] i zapisywanej koppą (Ϟ) głoski [q] (spółgłoska zwartowybuchowa labiowelarna bezdźwięczna). W grece klasycznej głoski te zachowały się tylko w niektórych dialektach.
[edytuj] Gramatyka
Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
[edytuj] Rekonstrukcja
Eduard Schwyzer dokonał w 1939 roku próby rekonstrukcji języka protogreckiego, poprzedzającego historycznie zaświadczone stadia rozwojowe greki. Ponieważ jednak nieznany był wówczas język mykeński, odczytany później z tabliczek pokrytych pismem linearnym B i rekonstrukcja Schwyzera nie uwzględnia systemu fonologicznego tegoż języka, uważa się, że jego rekonstrukcja odpowiada wczesnym stadiom rozwoju greki archaicznej (już z okresu pomykeńskiego).
Oto przykładowy tekst - fragment Modlitwy Pańskiej - przetłumaczony na zrekonstruowany przez Schwyzera język grecki archaiczny:
| greka klasyczna | greka archaiczna (rekonstrukcja Schwyzera) | język polski | ||
| πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου |
πατερ αμμεων ὁ (τοισι) ορϜανοισι (ἁγιον lub αγνον εστωδ) ενυμα τϜεο |
Ojcze nasz, któryś jest w Niebie, Święć się imię Twoje |
dialekt attycki • dialekt dorycki • grecki • grecki archaiczny • grecki klasyczny • griko • dialekt joński • katharewusa • koine • macedoński • mykeński • nowogrecki • starogrecki
