Frazeologia

Z Wikipedii

Frazeologia - posiada dwa znaczenia:

1. jest to dział językoznawstwa, a dokładnie leksykologii zajmujący się analizą utrwalonych w danym języku połączeń wyrazowych
2. Jest to zasób charakterystyczny dla danego języka typu połączeń wielowyrazowych, zwanych związkami frazeologicznymi, lub krótko frazeologizmami.

Spis treści 1 Podział frazeologizmów 2 Źródła frazeologii polskiej 2.1 Przykłady 2.2 Linki zewnętrzne

[edytuj] Podział frazeologizmów

Frazeologizmy można klasyfikować wg różnych kryteriów. W polskich opracowaniach najbardziej popularna jest klasyfikacja którą wprowadził S.Skorupka. Opiera się ona na dwóch kryteriach:

• formalnym
• semantycznym

Ze względów gramatycznych klasyfikacja ta wyróżnia trzy typy związków frazeologicznych

• wyrażenie - ośrodkiem jest zwykle rzeczownik, przymiotnik imiesłów przymiotnikowy, przysłówek - przykład: "dużo upałów", "czerwone i czarne"
• fraza - są to zdania, które mają charakter mniej lub bardziej utarty, są często powtarzane i są silnie zespolone znaczeniowo. Do fraz zalicza się przysłowia, maksymy, sentencje
• zwrot - ośrodkiem jest tutaj czasownik lub imiesłów przysłówkowy - przykłady: "kochać się na zabój", "biorąc pod uwagę".

Ze względu na stopień zespolenia znaczeniowego związki frazeologiczne dzieli się na:

• luźne - każdy człon zachowuje zwoje znaczenie, są to połączenia wyrazowe których znaczenie jest sumą wyrażeń składników i których składniki możemy zmieniać zależnie od treści tego co chcemy za ich pomocą wyrazić np. "drewniany dom"
• stałe - związki, których składniki nie mogą ulegać zmianie bo zmieni się ich treść np. "drzeć z kimś koty", "patrzeć przez różowe okulary"
• łączliwe - połączenia wyrazowe, których składniki są w silnym stopniu powiązane znaczeniowo, są to połączenia bardziej utarte niż połączenia luźne, ale jeszcze nie zawierające składników o zatartym znaczeniu; o łączliwości decyduje częstość jego użycia oraz bliższa łączność treściowa składników niż w związkach luźnych np. "dobić targu".

[edytuj] Źródła frazeologii polskiej

• frazeologizmy mają podstawę w zjawiskach przyrody cechach ludzkich, fizycznych i psychicznych
• frazeologizmy pochodzące z dzieł literackich, religijnych, filmowych
• frazeologizmy zwyczajowe - powstające i popularne w grupach zawodowych i charakterystyczne dla subkultur
• frazeologizmy świadomie tworzone i upowszechniane przez rynek reklam.

Współcześnie, nowe frazeologizmy powstają głównie w grupach zawodowych i subkulturach oraz są generowane przez producentów reklam i filmy.

[edytuj] Przykłady

Frazeologia związana z cechami fizycznymi człowieka:

• otwarta głowa
• mieć olej w głowie
• oddać komuś rękę
• ręce komuś opadają - ktoś się załamuje
• pozostawić komuś wolną rękę
• śmiać się w nos
• nie zmrużyć oka - być czujnym

Związane z pracą i zajęciami człowieka:

• porwać się z motyką na słońce
• mleć językiem
• odsłonić przyłbicę
• spalić mosty za sobą

Frazeologia pochodząca z Biblii:

• listek figowy
• arka przymierza
• wieża Babel
• syn marnotrawny
• ziemia obiecana
• ząb za ząb-sprawiedliwość
• być w 7 niebie

Frazeologia mitologiczna:

• pięta Achillesa - słaby punkt
• syzyfowa praca - bezowocna praca
• koń trojański
• pyrrusowe zwycięstwo - zwycięstwa wielkim kosztem
• przejść Rubikon

Frazeologia pochodząca z literatury europejskiej:

• walczyć z wiatrakami
• balzakowski wiek
• martwe dusze

Frazeologia pochodząca z literatury polskiej:

• miłe złego początki lecz koniec żałosny
• ideał sięgnął bruku
• mów do mnie jeszcze

Frazeologizmy zwyczajowe

• wezwać kogoś na dywanik
• zielone światło
• wpuścić kogoś w maliny
• mieć coś na końcu języka

Frazeologizmy z reklam i filmów

• cukier krzepi
• nie ze mną te numery
• świstak zawija sreberka

Patrz też: frazeologia łacińska

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona poświęcona frazeologii