Franciszek Salezy Jezierski
Z Wikipedii
Franciszek Salezy Jezierski (urodzony w roku 1740 - zmarł 14 lutego 1791), polski pisarz, publicysta polityczny, działacz społeczno-oświatowy okresu Oświecenia.
Pochodził z rodziny drobnej szlachty z ziemi łukowskiej. Ukończył kolegium Pijarów w Łukowie. W młodości zajmował się działalnością prawniczą, a także służył w wojsku jako namiestnik chorągwi husarskiej w oddziałach ordynackich Sanguszków, zrezygnował z tego i wstąpił do zgromadzenia misjonarzy w Warszawie. Następnie przyjął święcenia kapłańskie. Wykształcenie uzupełniał we Włoszech i po powrocie do Polski objął stanowisko kanonika kaliskiego. Przez krótki czas pracował w pracowni historycznej Naruszewicza, a potem został współpracownikiem Komisji Edukacji Narodowej. Pełnił funkcje rektora wydziału lubelskiego (1781), potem małopolskiego (1783). W roku 1785 został wizytatorem generalnym szkół koronnych. Należy go uważać za współtwórcę reformy szkolnictwa podjętej przez Komisję Edukacji Narodowej.
W roku 1785 przeniósł się do Warszawy, gdzie był aktywnym działaczem i publicystą Kuźnicy Kołłątajowskiej. Nazywany był "Wulkanem gromów Kuźnicy".
W roku 1783 uzyskał doktorat z teologii i filozofii w Akademii Krakowskiej, po odejściu ze stanowiska wizytatora został bibliotekarzem. Wydelegowany przez kapitułę wszedł do trybunału koronnego.
Chociaż nie był posłem odegrał dużą rolę w obradach Sejmu Wielkiego. Na rozpoczęcie Sejmu wygłosił Kazanie przed Stanami Rzeczypospolitej (1788), a następnie uprawiał publicystykę polityczną.
Najważniejsze dzieła:
- Duch nieboszczki Bastylii (przekład broszury księdza Sieyesa Czym jest stan trzeci, 1789)
- Jarosza Kutasińskiego... uwagi nad stanem nieszlacheckim w Polszcze (1790)
- Katechizm o tajemnicach rządu polskiego (1790)
- Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane... (1791 wydane pośmiertnie dzieło zawierające całość przemyśleń Jezierskiego, opatrzone wstępem Hugona Kołłątaja)
- Głos naprędce do stanu miejskiego
- a także dwie powieści
Jego radykalne poglądy społeczne zraziły do niego konserwatywną opinię szlachecką, ponieważ atakował przywileje szlacheckie, stawał w obronie mieszczan i ludu wiejskiego. Dążył do wzmocnienia władzy państwowej.
