Dominium brytyjskie
Z Wikipedii
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się odnośnie jakich informacji pojawiły się wątpliwości.
Dominium Brytyjskie – samorządna kolonia brytyjska, która zwykle powstawała na bazie kolonii królewskiej, posiadająca swój rząd, wybieralną radę legislacyjną i inne atrybuty suwerennego państwa. Początkowo samorządność dominiów ograniczona była do spraw wewnętrznych i budżetowych, podczas gdy sprawy międzynarodowe regulowane były przez rząd brytyjski. Osobą reprezentującą rządy brytyjskie w dominiach, jednocześnie będąc wicekrólem był gubernator generalny. Uprawnienia gubernatorów generalnych zmieniały się i były ograniczane wraz z rozwojem samorządności dominiów. Z większości dominiów powstały suwerenne państwa związane z Wielka Brytania przynależnością do Wspólnoty Brytyjskiej.
Pierwszym dominium Brytyjskim była Prowincja Kanady, która otrzymała swój samorząd w 1841 r. Kolejnymi były Wyspa Księcia Edwarda w 1851 r., Nowa Zelandia w 1852 r., Kolonia Przylądkowa i Nowy Brunszwik w 1854 r. oraz Nowa Fundlandia w 1855 r.
Pierwszymi propozycjami utworzenia dominiów były dwie broszury – Jamesa Wilsona "Rozważania o naturze i zakresie władzy ustawodawczej parlamentu brytyjskiego" oraz Tomasza Jeffersona "Krótki przegląd praw Brytyjskiej Ameryki" – obie wydane na krótko przed wybuchem rewolucji amerykańskiej. Założeniem ideologicznym tych pism było stwierdzenie, że parlament brytyjski nie może ustanawiać praw dla kolonii, gdyż jej mieszkańcy nie posiadają swych przedstawicieli w tym ciele ustawodawczym. Zamiast tego proponowano, by kolonie stawały się niezależnymi bytami politycznymi z parlamentami, tworzonymi na wzór brytyjskiego, a z Wielką Brytanią związane osobą monarchy. Idea ta została zrealizowana dopiero wraz z uchwaleniem statutu westminsterskiego w 1931 r. Dominia tworzone w XIX w. nie posiadały takiej formy suwerenności, a parlament brytyjski miał prawo uchwalania praw ich dotyczących.
Pięć dominiów brytyjskich zostało w 1919 r. uznane jako współzałożyciele Ligi Narodów.
Po wypowiedzeniu przez Wielką Brytanię wojny Niemcom, postawa dominiów była różna. Większość dominiów uznała, że deklaracja ta ich nie wiąże, jedynie rząd australijski uznał, że Australia znajduje się tym samym w stanie wojny. Niemniej jednak, Nowa Zelandia zadeklarowała swoje przystąpienie do wojny równocześnie z Wielką Brytanią, a Południowa Afryka i Kanada wypowiedziały wojnę Niemcom po akceptacji parlamentów, odpowiednio 6 i 10 września. Do wojny przystąpiła też Nowa Fundlandia. Irlandia natomiast pozostała neutralna.
