Czibcza
Z Wikipedii
Indianie Czibcza znanych również jako Indian Muysca. Sami Indianie nazywali siebie Mwiskami (Muisca, Muysca albo Muexca), co oznacza „ludzie”, „osoby”, człowiek”. Populacja Czibczów liczyła sobie ok. miliona ludzi. Niektórzy historycy podnoszą tę liczbę nawet do dwóch milionów. Tworzyli dwa większe państwa i wiele pomniejszych. Każde było rządzone przez władców dynastycznych. Słowem Czibcza oznacza się najczęściej rodzinę językową, do której zalicza się ludy zamieszkujące na płaskowyżu bogotańskim. Mową tą posługiwali się plemiona Sutaganów, Tunebów, Laczów, Guanów, Chitarerów, Timotów, Torondojes, Ciców. Wszystkie te ludy zajmowały obszar ponad 70000 km2 tworząc nie tylko wspólnotę językową, ale i kulturową. Zajmowali region obejmujący całe pasmo Kordyliery, od północnego masywu Sumapaz aż po łańcuch Cordillera de Merida w Wenezueli. Dziś na tych terenach nikt nie mówi tym językiem. Stał się on martwy na początku XVIII wieku. Używany jest jedynie przez Indian Kogi z Sierra Nevada de Santa Marta, spadkobierców Tayronów, którzy byli sąsiadami Mwistyków i u nich dzisiejsi antropolodzy upatrują pierwotne pochodzenie Czibczów.
Na temat ich wyglądu pierwsi kronikarze tak się wyrażali: „ Są urodziwi i postawni, a lud to biały, schludny i dbały, o twarzach orlich i rysach foremnych, jakże miłych dla oka”. (Juan de Castellanos) lub: „ Mwistykowie są dobrze zbudowani, raczej niewysocy (mierzyłem, co poniektórych i nie przekraczają metra pięćdziesięciu), czoła mają niskie, oczy nieco skośne, spojrzenie nieco skośne, spojrzenie niezbyt pewne znamionuje śmiałość; granatowoczarne włosy, gęste i długie, na ramiona opadające; chodzą z odkrytą głową, jeno na czas świąt przewiązania bawełnianą opaską przyozdobioną piórami”(Jean Babtiste Boussingault).
Lud Czibcza został odkryty w roku 1536 przez hiszpańskiego konkwistadora i prawnika, Gonzal’a Jimenez de Quesada
