Cudzysłów
Z Wikipedii
Cudzysłów - para znaków interpunkcyjnych o szerokim i różnorodnym zastosowaniu, służąca do oznaczania przenośni, cytatów, nazw własnych itp.
W języku polskim wewnątrz normalnych cudzysłowów używa się francuskich podwójnych cudzysłowów bez spacji między cudzysłowem a frazą.
| Próbka | Unicode (dziesiętnie) | HTML | opis |
|---|---|---|---|
| ‚O’ | U+201A (8218), U+2019 (8217) | ‚ ’ | Polskie pojedyncze cudzysłowy |
| „O” | U+201E (8222), U+201d (8221) | „ ” | Polskie podwójne cudzysłowy |
| «O» | U+00AB (171), U+00BB (187) | « » | Francuskie cudzysłowy używane w języku polskim bez spacji |
Według obowiązującej polskiej normy PN-83/P-55366 z 1983 roku Zasady składania tekstów w języku polskim można używać zarówno „zwykłych polskich cudzysłowów” jak i «francuskich cudzysłowów» (bez odstępu) dla pierwszego poziomu, oraz ‚pojedynczych polskich cudzysłowów’ albo «francuskich cudzysłowów» dla drugiego poziomu, z czego wynikają trzy style zagnieżdżenia cytatów:
- „Cytat ‚wewnątrz’ cytatu”
- „Cytat «wewnątrz» cytatu”
- «Cytat ‚wewnątrz’ cytatu»
Po wewnętrznej stronie cudzysłowu nie wstawia się odstępów, z wyjątkiem ¼ Firetu pomiędzy cudzysłowami różnych poziomów nie oddzielonych innymi znakami (np „cytat ‚wewnątrz’ ”).
Powyższe reguły nie zmieniły się od czasu poprzedniej normy branżowej BN-76/7440-02 z 1976 roku i są prawdopodobnie znacznie starsze.
W polskich książkach i publikacja używa się prawie wyłącznie drugiego zestawu. Ponadto francuskie cudzysłowy są czasami używane jako cudzysłowy pierwszego poziomu w nagłówkach i tytułach, rzadko w zwykłym tekście.
Warto też zauważyć, że wiedza o istnieniu cudzysłowów drugiego poziomu — nie będąc przekazywana w szkołach podstawowych — prawie całkowicie zanikła i dzisiaj, nawet w poważnej prasie, czy połączonych z nią publikacjach internetowych francuskie cudzysłowy używane są niepoprawnie. Zamienia się miejscami francuski cudzysłów lewy i prawy, co prowadzi do sytuacji spotykanej np. w języku niemieckim:
- „Cytat »wewnątrz« cytatu”
lub w przypadku naśladowania przy pomocy znaków ASCII, kiedy znaki te nie są dostępne
- ,,Cytat >>wewnątrz<< cytatu"
Doprowadziło to w chwili obecnej do sytuacji, kiedy nieprawidłowe użycie jest częstsze niż poprawne.
Po przykłady poprawnego użycia cudzysłowu w językach obcych zajrzyj do wersji angielskiej tej strony. Jako zadanie domowe możesz drogi czytelniku zamieniać miejscami występujące wielokrotnie w polskiej Wikipedii niepoprawnie użyte francuskie cudzysłowy.
[edytuj] Dostępność cudzysłowów z klawiatury
Z klawiatury macintoshy z polskim układem klawiatury cudzysłowy można uzyskać następująco:
| Próbka | Unicode (dziesiętnie) | Sposób uzyskania z klawiatury | opis |
|---|---|---|---|
| ‚ ’ | U+201A (8218), U+2019 (8217) | Alt+Ż , Alt+Shift+Ż | Polskie pojedyncze cudzysłowy |
| „ ” | U+201E (8222), U+201d (8221) | Alt+0 , Alt+Shift+0 | Polskie podwójne cudzysłowy |
| « » | U+00AB (171), U+00BB (187) | Alt+< , Alt+Shift+< | Francuskie cudzysłowy |
| ‘ ’ | U+2018 (8216), U+2019 (8217) | Alt+p , Alt+Shift+Ż | Brytyjski otwierający i zamykający cudzysłów |
| „ “ | U+201E (8222), U+2019 (8217) | Alt+0 , Alt+Shift+P | Niemiecki otwierający i zamykający cudzysłów |
| ‹ › | U+2039 (8249), U+203A (8250) | Alt+Y , Alt+Shift+Y | Francuski pojedynczy otwierający i zamykający cudzysłów |
Znaki te nie są dostępne bezpośrednio z klawiatury w systemie operacyjnym Windows.
[edytuj] Znaki zastępcze
Ponieważ typograficznie poprawne cudzysłowy często nie są dostępne bezpośrednio z klawiatury i nie należały do standardu ASCII często spotykamy użycie znaków " (U+0022) w charakterze cudzysłowu lub ' (U+0027) w charakterze apostrofu i pojedynczego cudzysłowu.
Tak pod Windows jak i Mac OS można uzyskać bezpośrednio z klawiatury znaki zastępcze: " i ' . Na obu klawiaturach w systemie operacyjnym Windows znajdziemy te znaki na klawiaturze. Podobnie ze znakiem " na klawiaturze macintosha. Znak ' na macintoshu uzyskamy przez: Alt+; .
