Caspar David Friedrich
Z Wikipedii
Caspar David Friedrich (* 5 września 1774, † 7 maja 1840) - niemiecki malarz epoki Romantyzmu.
Spis treści |
[edytuj] Dzieciństwo
Urodził się w niewielkim miasteczku na Pomorzu, w Grieifswaldzie, jako szóste dziecko głęboko religijnej rodziny. Jego ojciec, handlarz mydłem i świecami, gorliwy chrześcijanin, swym zaledwie kilkuletnim pociechom zwykł czytywać Biblię. Nic dziwnego więc, że pełen bojaźni Bożej mały Kacperek przesiąkł domową atmosferą. Ojciec, chociaż surowy i zdradzający nieco objawy nadgorliwości religijnej (trzeba przyznać, że czytanie dzieciom Biblii, gdy nie istniały żadne jej uproszczenia było nią z całą pewnością) zaszczepił swym dzieciom również umiłowanie poezji i muzyki.
Przyszły malarz ma 12 lat - umiera mu matka. Wraz z ojcem i rodzeństwem (Caspar miał szcześciu braci i dwie siostry) zostają sami. Edukacją dzieci zajmuje się guwernantka, do której w niedługim czasie dołącza też nauczyciel łaciny. Spokojne chwile nie trwają jednak długo, gdyż nadciąga kolejny dramat. W 1787 roku Caspar ślizga się z braćmi po zamarzniętym morzu. Nagle pod jego stopami załamuje się lód i trzynastolatek wpada do wody. Brat Christofer spieszy z pomocą, jednak sam tonie w skutym lodem Bałtyku. Można więc stwierdzić, że dalsze życie i wspaniała twórczość malarza to owoc poświęcenia jego brata. Wydarzenie było na tyle traumatyczne, że psychicznie okaleczony Caspar nie wspominał o nim przez całe dalsze życie.
Rok później, już jako czternastolatek, młody Friedrich staje się autorem kilku tekstów nasyconych religijną atmosferą. Odzywają się więc talent literacki, przykre doświadczenia i chrześcijańskie wychowanie ojca. Caspar ma talent, tego nie da się ukryć. Jemu jednak to nie wystarcza. Zaczyna pobierać nauki u niezwykłej osobistości tamtych czasów - Johanna Quinstropa, wykładowcy uniwersyteckiego, architekta, malarza, rytownika i mierniczego gruntów w jednym. To głównie dzięki niemu nastolatek zaczyna rysować. Prowadzony słowami swego guru ("Niech pan rysuje z natury!") staje się wielkim obserwatorem przyrody, która stanowić będzie w przyszłości postawę jego malarstwa.
[edytuj] Rozwój artysty
Ambitny Friedrich pragnie się ciągle rozwijać. W myśl tej idei wyjeżdża do Kopenhagi, miejsca będącego wówczas ostoją największych twórców. Ma 20 lat. W Danii spędzi 4 kolejne. I nie będą to lata zmarnowane, oj nie - nauczy się tam studium antyku, zasad perspektywy i kompozycji. Eksperymentuje z przeróżnymi technikami i materiałami, zaś jego styl krystalizuje się.
24-letni młody artysta wraca na krótko do rodzinnych stron, by w październiku 1798 roku opuścić je ponownie i udać się do Drezna. Tam uczęszcza do największej w kraju Akademii Sztuk. Kopiuje dzieła siedemnastowiecznych malarzy holenderskich, a także rysuje z natury. Aby dorobić sobie, uczy rysunku, od czasu do czasu sprzedaje jakiś obraz, kiedy indziej pracuje jako przewodnik.
Friedrich miał skomplikowany charakter i niełatwy sposób bycia. Był przede wszystkim nadwrażliwy, "pełen potężnej energii" (jak określił to pewien z jego przyjaciół) i niezwykle nerwowy. Starał się jednak panować nad sobą, z pewnymi sukcesami. Jego charakter komplikowały również częste zmiany nastroju i usposobienia - nieraz pogodny, dusza towarzystwa, z wesołością komika bawił towarzystwo, innymi razy nie mógł ścierpieć przebywania z ludźmi. Kiedy Wasilij Żukowski, jego przyjaciel poeta, proponuje mu zbiorową wycieczkę do Szwajcarii, ten odmawia, gdyż - jak twierdzi - nie potrafi jednakowo traktować osób nowo poznanych i tych, do których zdążył nabrać zaufania.
Mimo wszystko miał swoje grono przyjaciół, którzy tolerowali jego upodobanie do samotności. Gotthilf Heinrich von Schubert zaznacza jednak, że gdy chciał, potrafił być niezrównany - serdeczny i pełen niezwykłego poczucia humoru. "W grupie przyjaciół potrafił, z niewzruszoną powagą, opowiadać historie wywołujące u wszystkich niepohamowane ataki śmiechu", wspomina.
1801 rok - Friedrich znajduje nową obsesję. Odkrywa Rugię. Nie, to nie kobieta - to wyspa. Malownicze tereny otoczone Bałtykiem są niezwykłą inspiracją dla malarza, który, ryzykując nieraz życiem, bada je niczym biolog albo geograf. Tamtejsi rybacy mieli go nawet za szaleńca, który umyślnie ryzykuje, szukając śmierci. Friedrich nie mógł nasycić oczu naturalnymi spektaklami - wdrapywał się po stromych nadmorskich skałach, w czasie burzy stał na nich i przemoczony patrzył na te zjawiska niczym na cudowną sztukę teatralną. To nic, że był przemoczony, że mogło mu się coś stać. Romantyk? W stu procentach!
1803 roku artysta osiedla się w Loschwitz, niedaleko Drezna. Czuje się szczęśliwy jak nigdy, absolutnie spełniony. Zawsze kochał wieś, miasto go dusiło. Teraz jest więc w swoim żywiole. Do tego stopnia, że odrzuca propozycję podróży do Rzymu. Nie pociągają go słoneczne, wesołe tereny. Dla niego asceza otoczenia równa jest ascetyzmowi duszy.
Nie znaczy to jednak, że żyje jak odludek, nieświadomy tego, co dzieje się wokół. Wprost przeciwnie - angażuje się kulturalnie. Ba! On tę kulturę przecież sam współtworzy. Wysyła powodujące okrzyki zachwytu swe prace na konkursy, przyjaźni się z poetami - Goethem i Kleistem, wyroczniami romantyków. Jego obrazy zdobią monarsze pałace. Dwa z pejzaży Friedricha kupił król pruski Fryderyk-Wilhelm III, zaś niedługo potem książę Saksonii i Weimaru, Carl August, nabywa aż pięć jego płócien. Wspomniany już król Prus, na skutek protekcji Goethego, staje się jego mecenasem. Patriota, żarliwy polityk-amator niezwykle przeżywa każde niepowodzenie swego kraju.
[edytuj] Małżeństwo
Można by pomyśleć, że Friedricha nigdy nie interesowały kobiety. Tak też myślało współczesne mu otoczenie. Tym większy jest więc szok, jaki wywołuje malarz żeniąc się w wieku czterdziestu lat (!) z dziewiętnastoletnią (!!!) Karoliną Bommer. Sam malarz również nie może nadziwić się, ile zmian wniósł nowy stan w jego życie. Po okresie apatii i niemocy twórczej, które zdały się minąć dzięki kobiecie, jest zachwycony. Życie jest dla niego pełniejsze, wypełnione sensem i radością. I faktycznie, dla spuścizny Friedricha Karolina -również jest zbawieniem - rok przeżyty u jej boku owocuje powstaniem aż - uwaga - 28 obrazów!
Po latach tłustych przychodzą i chude. Friedrich nie otrzymuje spodziewanego awansu na drezdeńskiej Akademii. Miał być dyrektorem katedry malarstwa pejzażowego. Zostaje "tylko" profesorem. Goethe zaczyna go krytykować, a otoczenie separować od siebie. Friedrich zamyka się w sobie, staje się ponury i sztywny. Jest pewien, że jego obrazy nie przemawiają już do ludzi, że nie podobają się im. Cały świat zdaje się knuć przeciwko niemu spisek. Jego twórczość literacka z tamtego okresu mówi o tym wyraźnie. Być może to ona jest antidotum na depresję, ponieważ Friedrich nie przestaje malować. Co więcej, tworzy jedne z najlepszych dotychczas obrazów.
- Ja - to jedno, zaś to, co maluję - to coś zupełnie innego - stwierdza.
[edytuj] Choroba
1835 rok. Friedrich dostaje wylewu krwi do mózgu, co powoduje częściowy paraliż ciała. Mimo to nie przestaje malować, a to dzięki troskliwej opiece żony i dzieci. Jego stan jednak nieustannie się pogarsza. Caspar David Friedrich umiera w 1840 roku.
Źródło:http://www.fantasyworld.pl/friedrich.php
[edytuj] Biografie i albumy
- Dufour-Kowalska Gabrielle - U źródeł wyobrażeń romantycznych, Wyd. Lexis, ISBN 83-89425-19-X
- Wolf Norbert - Friedrich Caspar David, Wyd. Taschen, ISBN 3-8228-1958-1
- Friedrich.Klasycy sztuki - praca zbiorowa, ISBN 83-60529-12-4
