Brześć

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy miasta na Białorusi. Zobacz też: miejscowość Brześć w Polsce.

Współrzędne: 52°05'00" N 023°42'00" E

Brześć

Herb Brześcia

72,9 km²

Położenie

52°05' N
23°42' E

Populacja (2004)
• liczba ludności
• gęstość

289 000
3964,3 os./km²

Nr kierunkowy

+375 162

Położenie na mapie

Strona internetowa miasta

Brześć, Brześć Litewski, Brześć nad Bugiem, Brześć Białoruski (błr. Берасьце, Брэст, ukr. Берестя, ros. Брест) - miasto na zachodniej Białorusi, położone tuż za przejściem granicznym w Terespolu, nad Bugiem.

[edytuj] Dane ogólne

Duży ośrodek przemysłowy (m.in. produkcja maszyn i mebli), kulturalny (muzeum twierdzy brzeskiej) i naukowy (uczelnie wyższe).

[edytuj] Historia

Miejsce w którym przenikały się kultury i wpływy polskie z ruskimi. Z tego powodu miejsce to było świadkiem wielu walk m. in. zdobycia tych terenów przez króla Bolesława Śmiałego i Kazimierza Sprawiedliwego. Miasto zostało jako Berestie wspomniane w ruskim latopisie z 1019 r. jako miasto w Rusi Kijowskiej. Później ziemie na których leży Brześć weszły w skład księstwa turowskiego, potem włodzimierskiego. W widłach Bugu i Muchawca książęta Litewscy po opanowaniu Brześcia w pocz. XIV w. wybudowali wieżę obronną na planie czworokąta, która została rozebrana w latach 30. XIX wieku podczas rozbudowy nowożytnej twierdzy. Zabudowania otaczające wieżę były w średniowieczu zdobywane kilkakrotnie przez Krzyżaków. Po drugiej stronie rzeki rozbudowała się osada - później także ufortyfikowana. W 1500 roku, zamek w Brześciu wytrzymał oblężenie 15 tys. Tatarów, którzy spalili miasto. Miasto jest znane z zawartej tu w 1596 r. tzw. unii brzeskiej między katolikami a prawosławnymi, która przetrwała na tych terenach 300 lat. Brześć został zdobyty podczas oblężenia Kozaków Chmielnickiego w 1648 roku. W latach 1654 i 1655 wydano konstytucje sejmowe w sprawie fortyfikacji miasta, dzięki czemu Brześć otrzymał dość nowoczesne obwarowania. W tym czasie zamek i miasto były tak silnie ufortyfikowane, że w 1655 r. wojska moskiewskie pod dowództwem Urusowa i Boratyńskiego odstąpiły od oblężenia. Jednakże podczas Potopu szwedzkiego w 1657 roku, udało się zdobyc twierdzę w Brześciu oddziałom Karola Gustawa i wojskom księcia siedmiogrodzkiego Rakoczego. Zamek odbiła szlachta województwa brzeskiego pod dowództwem podczaszego litewskiego M. Radziwiłła. By wzmocić obronność, w 1659 r. wydano następną konstytucję sejmową. Podczas odbudowy w 1660 r. zamek zdobyły wojska moskiewskie pod dowództwem Chowańskiego. Wojska polskie odbiły Brześć w 1661 r. Po tym okresie bezustannego zdobywania i odbijania zamku, nastapił nieco spokojniejszy okres, przerwany dopiero w 1706 roku opanowaniem zamku przez Szwedów pod dowództwem Meyerfeldena. Po III rozbiorze Polski w 1795 r. Brześć przypadł Rosji. Na terenie zamku i miasta zbudowano twierdzę wg. projektów Maleckiego, Opermana i Feldmana. Zabudowę miejską podobnie jak w Bobrujsku wyburzono, poza niektórymi budynkami murowanymi jak np. klasztorem jezuitów z 1623 r. gdzie umieszczono kancelarię i klasztorem bazylianów (Białym Pałacem) z 1629 r.gdzie umieszczono kasyno oficerskie. W Białym Pałacu właśnie w III 1918 r. podpisano pokój brzeski pomiędzy Rosją i Niemcami. Twierdza składała się z Cytadeli i trzech dział obronnych (Kobryńskiego, Wołyńskiego i Terespolskiego) połączonych czterema mostami i bramami. Umocnienie Wołyńskie powstało na miejscu średniowiecznego grodziska i klasztoru bernardynów z 1781 roku, który przebudowano na szpital. Później Rosjanie wielokrotnie rozbudowywali twierdzę, jednakże podczas I wojny światowej oddali ją bez walki. W jednej z fos twierdzy pochowano potajemnie słynnego księdza Stanisława Brzóskę (1831-1865), który był jednym z najdłużej działających dowódców w Powstaniu Styczniowym. Po raz pierwszy twierdzę wykorzystały wojska polskie w działaniach wojennych w dniach 14-17 IX 1939 roku. Później bronili się w niej Rosjanie w 1941 roku. W trakcie I wojny światowej Niemcy i Austro-Węgry podpisały w Brześciu dwa traktaty pokojowe - z Ukraińską Republiką Ludową i z Rosją. Po wojnie Brześć wraz z Polesiem wszedł w skład Rzeczypospolitej Polskiej i stał się w 1921 r. stolicą województwa poleskiego. Wojewodą był tu m.in. Wacław Kostek-Biernacki. W roku 1930 w twierdzy brzeskiej przetrzymywano wielu więźniów opozycyjnych (m.in. Wincenty Witos, Norbert Barlicki, Stanisław Dubois, Herman Lieberman), którzy za swoją działalność w Centrolewie stanęli przed sądem w słynnym procesie brzeskim.

Dworzec kolejowy w Brześciu (1915 rok)

Dworzec kolejowy w Brześciu -panorama (2003)

Dworzec kolejowy w Brześciu od tzw. strony moskiewskiej (2003)

Po 17 września 1939 r. miasto wraz z całą tzw. Białorusią Zachodnią zostało włączone do ZSRR. W 1941 r. miała miejsce obrona twierdzy przed wojskami niemieckimi, w której wzięło udział wielu żołnierzy czeczeńskich; ze względu na prześladowania dopiero teraz otrzymują oni odznaczenia.

Od 1945 r. miasto znajduje się w granicach Białorusi w ramach umowy Jałtańskiej, jest siedzibą władz obwodu. Obwód brzeski uczestniczy w polsko-ukrańsko-białoruskim Euroregionie Bug.