Bolka

Z Wikipedii

Bolka (Bolesława), (ok. 1352 – 1427/1429), księżniczka bytomska, ostatnia przedstawicielka Piastów bytomsko-kozielskich.

Urodziła się ok. 1352. Była trzecią (najmłodszą) córką Bolesława księcia bytomsko-kozielskiego oraz Małgorzaty ze Šternberka na Morawach. W roku 1355 utraciła ojca. Spadek po ojcu stał się jednak przedmiotem targów i sporów. Zainteresował się nim zwłaszcza książę cieszyński Kazimierz. Wystarał się on prawdopodobnie w październiku 1355 r., podczas zjazdu z z cesarzem Karolem IV, o opiekę nad małoletnimi księżniczkami Elżbietą, Eufemią i Bolką. W 1359 r. wraz z podziałem księstwa bytomskiego, prawo opiekuńcze rozciągnęło się na jego syna Przemysława. Córki Bolesława Bytomskiego miały się wtedy zrzec wszelkich pretensji do spadku po ojcu, dzięki czemu książę cieszyński mógł przejąć całość spadku po Bolesławie (z wyjątkiem Koźla, w którym utrzymali się książęta oleśniccy. Przemysław, aby wzmocnić swe prawo do spadku poślubił w roku 1360 Elżbietę.

Bolka już 29.06.1356 roku została przyrzeczona Czenkowi (Čenkowi), synowi Jana (Ješka) z Wartemberka (Vartemberka), potomkowi magnackiej rodziny czeskiej i jego żony Elżbiety (Eliški). Małżeństwu Czenka patronował sam cesarz Karol IV. Do małżeństwa doszło ok. roku 1360 jednak z uwagi na wiek Bolki, dopełnione zostało ono w latach 1363/1367.

Czenek zmarł w roku 1396. Bolka, jako wdowa po zmarłym mężu, będącym w niełasce króla Wacława IV, zapragnęła powrotu na rodzinny Śląsk, Po powrocie, między 1396 a 1405 rokiem wstąpiła do klasztoru cysterek w Trzebnicy. Była tam w latach 1405 – 1428 ksienią.

Za jej rządów klasztor nabył szereg nowych dochodów w postaci czynszów wieczystych i uzyskał 25 stycznia 1420 roku od cesarza Zygmunta, potwierdzenie wszystkich dóbr i przywilejów. Należy jeszcze zwrócić uwagę na to, że księżniczkom owdowiałym po małżonkach nie-dynastycznych zwykle zacierano wdowieństwo, co podnosiło ich-dynastyczne pochodzenie – stąd Bolka była przedstawiona w dokumentach jako córka księcia bytomskiego-kozielskiego.

Zmarła, wg różnych źródeł trzebnickich między 27 września 1427 roku a 20 maja 1429 roku. Pochowana została w klasztorze trzebnickim. Ze związku z Czenkiem pozostało trzech synów: Jan (zm. przed 1406), Jaros (duchowny), Čenek (zm. 1425) i córka Machna (zm.1438). Jako ciekawostkę można tutaj dodać, że druga córka Jana Anna, czyli wnuczka Bolki, była matką króla czeskiego Jerzego z Podiebradów (1420 – 1471). Mężem Anny był Wiktoryn z Kunštatu i Poděbrad (1404 – 1427).

[edytuj] Bibliografia

• Stefan Głogowski, Bolka, czyli małżeństwo ostatniej z Piastów bytomskich oraz inne uzupełnienia do "Rodowodu Piastów śląskich", "Rocznik Muzeum w Gliwicach", t. 7-8, 1991-1992.
• Zofia Kozłowska-Budkowa, Bolesława (Bolka), /w:/ Polski Słownik Biograficzny, t. 1, Kraków 1935;
• Kazimierz Jasiński, Rodowód Piastów Śląskich, t. III, Wrocław 1977;
• Książęta i księżne Górnego Śląska, pod red. Antoniego Barciaka, Katowice 1995, ISBN 83-86053-08-9.